اعلام عمومی موضع بحرین در نزدیکی به اسرائیل

حمد بن عیسی آل خلیفه، پادشاه بحرین، بایکوت اسرائیل توسط اعراب را مردود شمرد و به شهروندان کشورش اجازه داد تا آزادانه به اسرائیل سفر کنند. این اظهارات پادشاه بحرین، در روز ۱۵ سپتامبر در جریان یک نشست چندملیتی در مرکز سیمون ویزنتال در لس‌آنجلس، نقل قول شد. اظهارات شگفتی‌برانگیز شاه، از جمله نفی شدید ترور، در نسخهٔ روز ۱۷ سپتامبر اورشلیم پست نیز چاپ شدند.

اظهارات پادشاه در نشست مرکز سیمون ویزنتال، از سوی خاخام‌های آمریکایی، ماروین هیر و آبراهام کوپر نقل شدند؛ این دو تن، ریاست مرکز را بر عهده دارند. آن‌ها این اظهارات را خود در طول دیدارشان از بحرین در اوایل سال جاری، از زبان شاه این کشور شنیدند و اجازه یافتند تا آن‌را در این زمان به طور عمومی نقل کنند (بحرین روابط دیپلماتیک با اسرائیل ندارد). پادشاه به آن‌ها گفت که قصد دارد تا موزهٔ مدارای دینی را تا آخر سال جاری تأسیس کنند. هیر و کوپر دربارهٔ دیدارشان از منامه با هیجان صحبت می‌کردند. آن‌ها از کلیسایی سخن گفتند که صلیبی بزرگ بالای آن نقش بسته بود، در همسایگی آن یک معبد هندو، یک مسجد کوچک و یک کنیسهٔ باستانی نیز وجود داشت.

در زمان نگارش این مقاله، تقریباً دو روز از نقل این اظهارات می‌گذرد و هیچ‌گونه تکذیبی در مورد آن منتشر نشده است.

پسر شاه بحرین، امیر ناصر بن حمد آل خلیفه، در همین نشست در لس‌آنجلس، سخنرانی کرد و ارکستر ملی بحرین، پس از نواختن سرودهای ملی بحرین و آمریکا، سرود ملی اسرائیل (هاتیکوا) را نیز نواخت. موضوع نشست، مدارای مذهبی و نبرد علیه تروریسم و خشونت بود. پیروان مذاهب گوناگون در جلسه حاضر بودند و تمامی آن‌ها با احترام به تمامی سرودهای ملی گوش فرا دادند.

وزارت خارجهٔ اسرائیل نیز سکوت اختیار کرده و دربارهٔ این نقل قول مستقیم از زبان پادشاه بحرین، واکنشی نشان نداده است. افراد نزدیک به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، (که سرپرستی وزارت خارجه را نیز بر عهده دارد) در این مورد واکنشی نداشته‌اند. هیچ‌کس به تعمیر یک وسیله که درست کار می‌کند، تمایلی ندارد. منابع ارشد دیپلماتیک در بیت‌المقدس به المانیتور گفته‌اند که هیچ‌کدام از نزدیکان نتانیاهو از اظهارات پادشاه بحرین شگفت‌زده نشدند.

یک مقام اسرائیلی به شرط محرمانه‌ماندن نامش به المانیتور گفت: «مرکز ویزنتال سال‌ها در بحرین فعال بوده است. این مرکز میهمانانی را از بحرین برای دیدار از اسرائیل می‌آورده و حتی به دولت بحرین کمک‌ کرده است تا یک کنیسهٔ باستانی را مرمت کند. یک زن یهودی [نانسی خضوری]، نمایندهٔ مجلس بحرین است و پیش از او نیز یک نمایندهٔ یهودی دیگر برای چند سال در پارلمان حضور داشت. فراموش نکنیم که بحرین کشوری است که بیش از سایرین در معرض تهدید ایران قرار دارد. زیرا اکثریت مردم بحرین شیعه‌اند اما حاکمانی سنی‌مذهب بر آن‌ها حکومت می‌کنند. به همین دلیل است که بحرین -مانند برخی دیگر از کشورهای منطقه- اسرائیل را نوعی حامی در برابر قدرت روزافزون ایران می‌بینند.»

در سال‌های اخیر، بحرین روابطش را با اسرائیل به تدریج برونی کرده است. خضوری اخیراً با ییسرائل کاتز، وزیر حمل‌ونقل و وزیر اطلاعات، در کنفرانسی به نام کنگرهٔ یهودیان جهان دیدار کرد و این دو در انظار عموم با هم دیده شدند. در همین حال، اغلب فعالیت‌های مربوط به هوادارای از اسرائیل، از طریق سران جامعهٔ یهودی در ایالات متحده صورت می‌گیرد تا نزدیکی به واشینگتن و بالاتر بردن امتیاز در کاخ سفید، لحاظ شود. قطر نیز در این راستا بسیار فعال است؛ این کشور در معرض تحریم‌ برخی کشورهای سنی خاورمیانه قرار گرفته است.

المانیتور دریافته است که دولت در بحرین اخیراً با مقام‌های ارشد اسرائیل تماس گرفته و پیشنهاد نهادینه‌کردن دیدارهای دوطرفه و تجارت فی‌مابین را ارائه کرده است. یک منبع دیپلماتیک اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود، به المانیتور گفت: «بحرین چیزی ندارد که از دست بدهد. بحرین یک کشور کوچک در زیر رادار ایران است و به‌واقع در خط مقدم قرار دارد.» با این حال، منابع دیپلماتیک مدعی‌اند که تغییر دیدگاه بحرین، بازتاب‌دهندهٔ موضع عربستان سعودی است. اظهاراتی که از سوی شاه بحرین بیان شدند، نمی‌توانند بدون چراغ سبز ریاض صورت گرفته باشند. آن‌ها می‌گویند محتمل است که عربستان سعودی یکی از مشوقان بحرین برای برداشتن گامی به سمت اسرائیل باشد. عربستان اخیراً تلاش کرده است تا اندکی به ایران نزدیک‌تر شود و هم‌زمان گزینه‌های خود را با حفظ روابطش با اسرائیل، باز می‌گذارد.

اظهارات بحرین، یک پیروزی نادر و قابل توجه برای نتانیاهو است. مقام‌های ارشد اسرائیل در سال‌های اخیر اشاره کرده‌اند که این کشور روابطی «زیر زمینی» را با کشورهای خاورمیانه، از جمله با آنان که روابط دیپلماتیک فی‌مابین وجود ندارد، برقرار کرده است. نتانیاهو طی هفته‌های اخیر و از جمله در روز ۱۵ سپتامبر در نیویورک، گفت که اسرائیل جای پای ایران را در سوریه تحمل نخواهد کرد. او گفت: «حضور نظامی [ایرانیان] نه تنها ما، بلکه همسایگان عرب‌مان را نیز به مخاطره می‌اندازد.»

در این راستا، نتانیاهو بخشی از نمایش زیرزمینی را که اسرائیل در آن نقش روی صحنه دارد، عیان کرده است. سایر بازیگران یا در کناره‌ها یا داخل کمدهای روی صحنه جا گرفته‌اند.

اسرائیل خواستار آن است که آمریکا، روسیه و تمام جامعهٔ جهانی، از حضور ایران در سوریه و هر جای دیگری که نزدیک مرز اسرائیل باشد، جلوگیری کنند. طبق اظهارات منابع اسرائیلی، این تلاش‌ها بازتاب‌دهندهٔ خواست کشورهای عمل‌گرای سنی‌مذهب نیز هست. اعضای این ائتلاف پنهانی که از متحدان آمریکا در منطقه نیز محسوب می‌شوند، اکنون ملتمسانه به دولت ترامپ می‌نگرند؛ این کشورها نگران نیات ایالات متحده پس از پیروزی بر داعش هستند که آیا از خاورمیانه خارج می‌شود یا خیر. هرگونه خروج احتمالی، صحنه را به ایران و روسیه وا خواهد نهاد و نگرانی‌ را در خلیج افزایش خواهد داد. با این حال، می‌تواند باعث قدرتمند شدن و اعتماد به نفس کشورهای سنی شود تا روابط «ممنوعه» خود را با اسرائیل، عیان کنند.

سخنان پادشاه بحرین تنها نوک کوه یخ است.