گروههای مخالف یکدیگر، در یک جبهه گرد آمدهاند تا با گروه دولت اسلامی (داعش) بجنگند. تفاوتهای بسیاری میان این متحدان غیر رسمی، نشان میدهد که تا چه حد هر کدامشان داعش را تهدیدی جدی میدانند و تا چه میزان عراق برایشان مهم است. در حالی که هواپیماهای آمریکایی مواضع داعش را در موصل و حوالی آن بمباران میکنند، نیروهای عراقی، نیروهای حشد الشعبی تحت حمایت ایران و پیشمرگههای کرد عراق به پیشروی ادامه میدهند.
فرماندهان نظامی سپاه پاسداران ایران اما دور از انظار هدایت واحدهای حشد الشعبی را در دست دارند و مصمم هستند تا به یک پیروزی مهم در چارچوب منازعات منطقهای دست یابند. لیکن آنها تنها ایرانیانِ حاضر در جبههٔ نبرد نیستند. گفته میشود که گروهی از جداییطلبان کرد ایرانی که مخالف دولت این کشور هستند، در کنار نیروهای پیشمرگه کرد که متحد ایران محسوب میشوند، میجنگند. کردهای ایرانی اما متشکل از چندین گروه، از جمله حزب آزادی کردستان و حزب دموکرات کردستان ایران هستند.
لقمان احمدی، سخنگوی حزب دموکرات کردستان ایران در مصاحبه با المانیتور، گفت: «یک نیروی مخصوص از قوای پیشمرگهٔ ما با مأموریت پاکسازی مینهای زمینی و سایر مواد منفجره به جبهههای نبرد علیه داعش در حومهٔ موصل اعزام شده است.» به گفتهٔ او «این یک وظیفهٔ ملی برای دفاع از تمامی بخشهای کردستان است و داعش در حال حاضر تهدیدی علیه کردستان [عراق] است.» وی افزود: «نیروهای پیشمرگهٔ ما بیش از ۷۰ سال تجربهٔ نظامی دارند. ما هیچ آموزشی از هیچکس غیر از متخصصان خودمان دریافت نکردیم. ما زیر هیچ چتری نیستیم. نیروهای مخصوص ما به پیشمرگههای اقلیم کردستان عراق کمک میکنند.»
در یک گزارش که اسوشیتدپرس در روز هشتم سپتامبر منتشر کرد، از قول حسین یزدانپناه، یکی از فرماندهان شاخهٔ نظامی حزب آزادی کردستان، آمده است که گروهش از سوی آمریکا تعلیم نظامی و حمایت دریافت کرده و این، بخشی از برنامهٔ بینالمللی پشتیبانی از کردها در جنگ علیه داعش در عراق است. یزدانپناه افزود که جنگ علیه داعش «هرگز یک جایگزین» برای رویارویی آنها با حکومت ایران نبوده است. سخنگوی حزب دموکرات کردستان ایران نیز در مصاحبهاش با المانیتور گفت که «ایران ما را به عنوان یکی از دشمنان اصلی خود میبیند و از هیچ فرصتی برای حمله به ما فروگذار نخواهد کرد. فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران پیشتر گفته بود که ایران به اعضاء و پیشمرگههای ما در هر زمان و موقعیتی که بتواند، حمله میکند.»
یک مقام ارشد ایرانی که با شرط محرمانه ماندن نامش با المانیتور سخن میگفت، اظهار کرد که تهران طی پیامی به مسعود بارزانی، نگرانی خود را ابراز کرده؛ وی از گفتن جزئیات بیشتر خودداری کرد. یک مقام دیگر ایرانی که او نیز نخواست نامش فاش شود، گفت که پیام ایران، مستقیم و صریح بود: «تهران هیچ تهدیدی را در مرزهایش یا تلاشی را برای نفوذ به خاکمان تحمل نخواهد کرد. دولت اقلیم کردستان مسئول هر تهدیدی از آن سوی است و این امر عواقب وخیمی در روابط ما ایجاد خواهد کرد.» مقام ایرانی تأکید کرد که کشورش میخواهد تا روابط خوبی با همسایهٔ کرد خود داشته باشد، اما افزود: «ما در انتظار دیدن همین علاقه از طرف آنان نیز هستیم. پذیرفتی نیست که گروههای تروریستی را در ابعاد گسترده آنجا ببینیم و حتی اینکه در جنگ علیه ترور شرکت کنند در حالی که خودشان تروریست هستند.»
روز هفتم نوامبر، یکی از مشاوران نظامی آیتالله علی خامنهای، رهبر ایران، به دولت اقلیم کردستان در مورد همکاری با گروههای مسلح جداییطلب که به گفتهٔ او دستور کار عربستان سعودی را برای جنگ با حکومت ایران دنبال میکنند، هشدار داد. یحیی رحیم صفوی که پیشتر فرمانده سپاه پاسداران بود، گفت: «بارزانیها اجازه میدهند در شمال عراق کنسولگری سعودیها به ضد انقلاب ایرانی سلاح دهد و ما در این خصوص هشدار میدهیم، بارزانیها باید بدانند مدیون ایران هستند. کردهای عراق بدانند اگر وارد این بازی سیاسی شوند معلوم نیست دیگر ایران کمکشان کند.»
اقلیم کردستان در بیانیهای، ادعاهای ایران را رد کرد و هشدار داد که این اظهارات میتواند به روابط دوجانبه لطمه بزند. در بیانیه آمده است: «به وضوح و با صدای رسا میگوییم که تمام اظهارات یحیی رحیم صفوی نادرست و بیپایهاند.» و تأکید شده که دولت اقلیم کردستان امیدوار است سخنان رحیم صفوی بازتابدهندهٔ موضع رسمی دولت ایران نباشد زیرا اربیل عضو یک کمیتهٔ امنیتی مشترک است که موارد نگرانی نخست باید در آنجا طرح شوند. بیانیه قید کرده که دولت اقلیم از اظهارات صفوی شگفتزده شده زیرا چنین چیزهایی در کمیتهٔ مشترک گفته نشدهاند.
با این که رحیم صفوی به اظهارات جنجالبرانگیزش شهره است، مهم است بدانیم که چه دلایلی پشت نگرانی ایرانیها نسبت به گروههای جداییطلب کرد در آنسوی مرزها وجود دارد. جمهوری اسلامی نگران است که این گروهها توسط دشمنانش مورد بهرهبرداری قرار بگیرند و کابوسی را در مرزها یا حتی درون کشور رقم بزنند. یک منبع نظامی ایرانی با شرط محرمانه ماندن نامش به المانیتور گفت: «ایران در حال حاضر با تهدیدهای متعددی روبهروست. یکی از جانب داعش و دیگری از جانب گروههای جداییطلب؛ و متأسفانه این تهدیدها عمدتاً از مرزهای غربی وارد میشوند. بنابراین، ایران تمام تدابیر ممکن برای جلوگیری از بیثباتی در امنیت ملیاش را به کار میگیرد. اما از دوستان ما نیز انتظار میرود که نقشی سازنده ایفا کنند و به دشمنانمان امکان ضربه زدن از پشت را ندهند.»
تاریخچهٔ تلاشهای جداییطلبان کرد باعث میشود تا آنها که نگران امنیت ملی ایران هستند، چشمان خود را باز نگه دارند. در واقع، تنها ایران نگران نیست بلکه ترکیه نیز همین نگرانی را دارد و این یکی از دلایلی است که دو کشور در ماههای اخیر در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند. پیشینهٔ شورش سیمکو شکاک (اسماعیل آقا سیمیتقو) در سالهای ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۲ و پس از آن ۱۹۲۶، همچنین استقرار جمهوری مهاباد در سال ۱۹۴۶ در غرب ایران و پس از آن، جداییطلبانی که پس از انقلاب ۱۹۷۹ سر بر افراشتند، همگی گواه بر یک حقیقت هستند: جداییطلبی زمانی بالا میگیرد که بیثباتیهای منطقهای یا بینالمللی ایجاد شود یا کشور در دورهٔ انتقال باشد. این سالها نیز زمان تغییر در خاورمیانه محسوب میشوند و شاید همین امر دلیل بالا آمدن کردهای سوری و حرکت به سوی استقرار دولت محلی شان در روژآوا، پیش از مداخلهٔ ترکیه است.