موافقت آمریکا با خروج دو بانک ایرانی از تحریم‌های سازمان ملل

واشینگتن – به موازات سلسله‌ای از اقدام‌های دیپلماتیک میان آمریکا و ایران در هفته گذشته که آزادی زندانیان آمریکایی و اجرای توافق اتمی بخش‌هایی از آن بودند، مقام‌های ایالات متحده روز ۱۹ ژانویه اعلام کردند که اجازه داده‌اند تا دو بانک ایرانی از فهرست تحریم‌های سازمان ملل خارج شوند.

خروج دو بانک سپه و شعبه بین‌المللی آن، سپه اینترنشنال، با درخواست ونزوئلا در جلسه روز ۱۷ ژانویه شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شد. ایالات متحده جلوی این درخواست را نگرفت.

یکی از مقام‌های دولتی آمریکا روز ۱۹ ژانویه به شرط محرمانه ماندن نامش به المانیتور گفت: «ما این کار را به عنوان اقدامی که می‌توانستیم در جهت اعتمادسازی و ادای حسن نیت انجام دهیم، در نظر گرفتیم».

در دو مسیر جداگانه مذاکراتی که با ایرانیان صورت گرفت -مسئله اتمی و آزادسازی بشردوستانه زندانیان طرفین-، تهران به دنبال خروج بانک‌هایش از لیست تحریم‌های شورای امنیت نیز بود. اما این مسئله در زمان رسیدن به توافق نهایی در جولای ۲۰۱۴ لاینحل ماند. به گفته مقام مذکور، ایالات متحده در حال حاضر تصمیم برداشتن تحریم‌های ثانویه بانک‌ها را نیز اتخاذ کرده است.

او گفت: «ما تصمیم گرفتیم این بانک را که بخشی از تحریم‌های ثانویه بود، به عنوان بخشی از توافق اتمی، از لیست تحریم خارج کنیم». ایالات متحده «موافقت کرده که با خروج آن از فهرست تحریم‌های سازمان ملل مخالفت نکند، امری که ایران به شدت دنبال آن بود».

انجام این عمل در سازمان ملل که توجه چندان رسانه‌ها را به خود جلب نکرد، همزمان با آزادی پنج آمریکایی از زندان‌های ایران در روز ۱۶ ژانویه انجام شد و جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا به همراه محمدجواد ظریف همتای ایرانی‌اش و همچنین فدریکا موگرینی رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در وین گرد آمده بودند تا روز اجرای برجام را اعلام کنند. به عنوان بخشی از توافق بر سر آزادی‌ زندانیان آمریکایی در ایران، ایالات متحده نیز عفو هفت زندانی ایرانی مرتبط با نقض تحریم‌ها را قبول کرد و تقاضای بازداشت ۱۴ فرد ایرانی را که به اتهام‌های مشابه تحت تعقیب بودند، از اینترپل پس گرفت.

در شامگاه پرتنش میان ۱۶ و ۱۷ ژانویه، در پشت صحنه، مقام‌های ایرانی قصد داشتند از پرواز همسر و مادر جیسون رضائیان، خبرنگار واشینگتن پست با پرواز هواپیمای سوئیسی حامل او و دو آمریکایی دیگر که آزاد شده بودند، جلوگیری کنند. برت مک‌گورک، فرستاده ویژه باراک اوباما  در امور داعش و مرد برگزیده او در مذاکرات محرمانه آزادی زندانیان، به مقام‌های ایران گفت که اگر یگانه صالحی همسر و مری رضائیان مادر جیسون در هواپیما نباشند، کل مسئله تبادل زندانیان به هم خواهد خورد. مقام‌های سوئیسی در نهایت این زنان را در هتل یافتند و آن‌ها را با پرواز روز هفدهم به سوئیس فرستادند. اوباما نیز پس از آن حکم عفو یا تخفیف مجازات هفت زندانی ایرانی و ایرانی-آمریکایی را صادر کرد.

رضائیان به همراه امیر حکمتی، تفنگدار سابق دریایی و کشیش سعید عابدینی پس از خروج از ایران برای معاینات اولیه در بیمارستان لندزتوهل آلمان نگهداری می‌شوند. تصاویر اولیه ملاقات لذت‌بخش آن‌ها با خانواده‌هایشان در روز ۱۸ ژانویه، در توییتر منتشر شد. همسر عابدینی روز ۲۰ ژانویه به او پیوست.

تا امروز، تمامی هفت ایرانی و ایرانی-آمریکایی آزادشده در آمریکا که مشمول عفو یا تخفیف مجازات شدند، خاک ایالات متحده را ترک نکردند و ظاهراً تصمیم گرفتند که در آمریکا بمانند یا می‌توان گفت که تصمیم نگرفته‌اند به ایران برگردند.

مضاف بر این، مقام‌های آمریکایی، ادعای ایرانی‌ها مبنی بر آزادی هفت مرد دیگر -علاوه بر آزادشدگان فعلی- را رد کردند. به گفته آنان تنها ۲۱ ایرانی از مزایایی این توافق بهره‌مند شده‌اند. با این حال، برخی دیگر از ایرانیان به زودی دوران زندان خود در ایالات متحده را تمام می‌کنند و به آنان امکان خاصی برای آزادی زودرس داده نشده است. پس از آزادی، آنان به طور اتوماتیک اجازه خواهند داشت تا به ایران سفر کنند.