سیستم‌های امنیتی وزارت آثار باستانی مصر نشان می‌دهند که این آثار در خطر هستند

با قدم زدن در حوالی موسسات مهم یا وزارت‌خانه‌های دولتی در مصر می‌توان دید که همه آنها از ترس نفوذ تروریست‌ها با وسائل نقلیه نظامی٬ دیوارهای بلند و سیم خاردار محاصره شده‌اند. با این وجود با قدم زدن در نزدیکی مکان‌های باستان شناسی مصر می‌توان دید که هر کدام از آنها تنها با یک یا دو مامور وزارت آثار باستانی مصر که وظیفه تامین امنیت این مکان‌ها را دارند مراقبت می‌شوند. آثاری که بازمانده تمدن‌های قدیمی مصر هستند و گنجینه‌های باستان شناسانه گران بهایی را شامل می‌شوند.

تفاوت واضح٬ قابل رویت و جالب است.

مقامات مصری درباره اهمیت میراث فرهنگی و تمدنی مصر و توانایی‌شان در محافظت و نگه داری از آنها از دزدان و اوباش صحبت می‌کنند. با این وجود ضعف در ملاحظات امنیتی که توسط وزارت آثار باستانی فراهم شده مشخص است.

عزت حسن٬ یکی از نگهبانان وابسته به این وزارتخانه در گفتگو با المانیتور توضیح می‌دهد که چطور از مراقبت از آثار باستانی در محدوده اختیاراتش عاجز است. به خصوص که او در موزه ملی ملوی در شهر منیا در شمال مصر کار می‌کند. طی انقلاب ۲۵ ژانویه علیه رژیم حسنی مبارک٬ رئیس جمهور پیشین مصرحدود ۱۰۰۰۰ اثر باستانی از این موزه به سرقت رفت.

حسن می‌گوید: "دزدها به درون موزه راه پیدا کردند و آثار باستانی را که ما از آنها مراقبت می‌کردیم غارت کردند. ما نمی‌توانستیم با آنها مقابله کنیم چون سلاح‌های قوی برای عقب راندنشان نداشتیم در حالیکه آنها مسلسل و اسلحه‌های خودکار داشتند. ما به اندازه کافی سلاح نداشتیم و برای مقابله با دزدان و قانون شکنان آموزش ندیده بودیم. به خصوص از آنجایی که ساکنان شمال مصر به شدت طمع عتیقه‌های ما را دارند. برای آنها تجارت عتیقه از تجارت اسلحه و مواد مخدر پرسودتر است".

غارت موزه ملوی اولین یا آخرین غارت آثار باستانی در مصر نیست. منطقه باستانی دهشور است که در استان جیزه -دومین استان بزرگ مصر- قرار دارد. این محل توسط ساکنان محلی و در غیاب هر گونه دخالت دولتی تاکنون چند بار مورد سرقت و سوء استفاده‌های وقیحانه قرار گرفته‌است. مردم روی گورستان‌های باستانی خانه می‌سازند تا در شب محتوای آنها را غارت کنند.

دهشور محل هرم سرخ٬ اولین هرم تکمیل شده در مصر٬ و هرم خمیده است. این محل در سال ۲۰۰۹ به لیست اماکن میراث جهانی یونسکو اضافه شد. با این وجود غارت سازمان دهی شده در آنها همچنان تداوم دارد.

وهیبه صالح٬ یکی از بازرسان ارشد در اماکن دهشور به المانیتور می‌گوید که نگهبانان و حراست آنجا معمولا فقط تفنگ‌های ۸ میلی متری دارند و غالبا با اوباشی که به مسلسل و سلاح‌های اتوماتیک مجهز هستند روبرو می‌شوند. به گفته او: "محوطه آثار باستانی دهشور بیشتر از ۲۰ کیلومتر طول دارد و تنها ۱۰ نگهبان برای مراقب از آن گماشته شده که معنی آن این است که هر نگهبان باید از ۲ کیلومتر محافظت کند. چطور چنین چیزی ممکن است؟"

به گفته صالح٬ حقوق ماهیانه نگهبانان موزه بیشتر از ۴۰۰ پوند مصری (۵۲ دلار) نیست٬ در حالیکه از آنها خواسته می‌شود از آثار بسیار گران بهایی مراقبت کنند. او از وزارتخانه خواسته که حقوق‌های نگهبانان را زیاد کند٬ تعدادشان را افزایش داده و به حداقل ۴۰ نفر برساند و هم چنین آنها را آموزش داده و مسلح کند تا بتوانند با قانون شکنان و خراب کاران مقابله کنند.

به گفته او صدها تخلف و ساخت و ساز غیر مجاز در مکان های باستانی وجود دارد و با وجود اینکه وزارت خانه ترتیباتی داده است تا آنها را برطرف کند٬ این دستورهای هنوز اجرایی نشده‌اند. وی می‌افزاید: "دولت درگیر حفاظت از موسسات حیاتی‌اش و مقابله با تروریست‌هاست و علاقه‌ای به مراقبت از آثار باستانی ندارد."

مصطفی کمال٬ یکی از مراقبن معتمد موزه مصر که در نزدیکی میدان تحریر در قاهره قرار دارد٬ به المانیتور می‌گوید: "من چند تا دزد را دیدم که تلاش می‌کردند موزه را غارت کنند اما نمی‌توانستم با آنها مقابله کنم. چرا که می‌ترسیدم اگر به آنها شلیک کنم٬ زندانی شوم. هیچ قانونی که بر شغل ما نظارت کند وجود ندارد. هیچ قانونی در مورد استفاده از اسلحه در برابر حمله کنندگان نیز وجود ندارد. دستوری که ما داریم این است که آنها را بازداشت کنیم و تحویل پلیس دهیم."

کمال می‌پرسد: "چگونه می‌توانیم افرادی را که سلاح‌های اتوماتیک و مسلسل دارند دستگیر کنیم؟"

طی انقلاب ۲۵ ژانویه٬ دزدان ۱۸ اثر مربوط به گنجینه فراعنه سلسله هیجدهم٬ از جمله آثار مربوط به گنجینه توتان خامن٬ پدرش٬ آخناتن و پدربزرگش یویا را از موزه مصر ربودند.

کمال افزود: "پس از انقلاب ۲۵ ژانویه٬ وزارت آثار باستانی تصمیم گرفت به ما (نگهبان‌ها) اسلحه بدهد تا با آشوب‌هایی که در کشور روی می‌داد و حمله مهاجمان مقابله کنیم. وزارت خانه مدعی شد که مسلح کردن ما در چند مرحله اتفاق می‌افتد. آنها همیشه تعدادی از ما را مسلح کرده‌اند ولی نه همه مان را. وقتی ما درخواست کردیم که همه‌مان را مسلح کنند٬ وزارت خانه اعلام کرد که اسلحه کافی برای چنین امری در اختیار ندارد."

همانند صالح٬ کمال نیز معتقد است اسلحه‌های ۹ میلی متری که فراهم شده‌اند در مقابل مهاجمان مسلسل به دست کافی نیستند.

کمال همچنین اشاره می‌کند که نگهبانان باید قبل از حمل اسلحه مورد آزمایش‌های پزشکی قرار بگیرند: "بعضی از همکاران ما از بیماری‌های قلبی و کمبود بینایی رنج می‌برند اما با این وجود به دلیل روابطی که دارند یا رشوه‌ای که پرداخت می‌کنند اسلحه گرفته‌اند."

یوسف خلیفه٬ رئیس سابق بخش آثار باستانی مصر و رئیس فعلی اداره مرکزی آثار باستانی توقیف شده (که وابسته به وزارت آثار باستانی است)٬ تاکید می‌کند که مراقبت از آثار باستانی مصر اهمیتی کمتر از مراقبت از تاسیسات مهم دولتی ندارد -و در واقع اهمیت بیشتری دارد- از آنجاییکه این آثار بسیار گرانبها هستند.

خلیفه به المانیتور می‌گوید : "تعداد نگهبانان در وزارت خانه بسیار کم است. ما در تلاش هستیم این تعداد را به میزان قابل توجهی افزایش دهیم٬ ولی بودجه کافی برای استخدام افراد جدید نداریم." او تایید می‌کند که اداره مرکزی برای کارکانش اسلحه کافی ندارد و می‌افزاید: "ما منتظریم تا اسلحه اضافی از وزارت کشور به دست ما برسد."

خلیفه نتیجه می‌گیرد که : "ما برنامه‌هایی برای مراقبل از همه آثار باستانی مصر د همه نقاط کشور داریم. در حال حاضر مشغول آموزش افراد برای مقابله با مهاجمان هستیم و در دفاتر وزارت خانه آثار باستانی کلاس های آموزشی برگزار می‌کنیم."

سیستم امنیتی وزارت آثار باستانی مصر به دلیل بی توجهی بخش‌های مسئول تامین امنیت به آموزش دادن به نگهبانان این وزارت خانه٬ از ضعف امنیتی رنج می‌برد. مسئولین بخش‌های امنیتی٬ به دلیل سطح پایین آموزش در موسسات امنیتی مصر٬ به ارزش فرهنگی و تمدنی این کشور آگاهی ندارند. در عین حال بودجه محدودی برای نگهبانان مسئول امنیت مکان‌های باستانی در نظر گرفته شده و بودجه کافی برای آموزش‌ دادن٬ تمرین دادن و مسلح کردن نگهبانان نیز وجود ندارد. وزارت آثار باستانی تلاش می‌کند تا از مکان‌های باستانی مصر مراقبت کند ولی ناتوان از ممانعت از قانون شکنی‌هاییست که مکان‌های تاریخی را نابود می‌کنند.