فرانسه میخواهد مساله فلسطین را همزمان با مساله ایران به پیش ببرد

در صفحه شطرنج مذاکرات لوزان برای رسیدن به توافقی درباره برنامه هسته‌ای ایران، فرانسه به عنوان یک بازیگر مستقل شگفت انگیز ظاهر شد. در قیاس با سایر قدرت‌های مذاکره کننده، وزیر خارجه فرانسه، لوران فابیوس، موضع سرسختانه‌ای در قبال جدول زمانی برای رفع تحریم‌ها، شکل بازرسی‌ها و محدود کردن توانایی ایران برای ادامه تحقیقات و توسعه برنامه هسته‌ای این کشور اتخاذ کرد. فرانسه که پیشتر به مماشات و سهل گیری در چنین مذاکراتی شهره شده است، این بار به عنوان یکی از چهره‌های سرسخت شش قدرت جهانی حاضر در این گفتگوها و فعال‌ترین بازیگر اروپایی این مذاکرات ظاهر شد.

یک مقام ارشد فرانسه در Quai d'Orsay (وزارت خارجه فرانسه) به المانیتور می‌گوید که سیاست‌های اتخاذ شده توسط رئیس جمهور فرانسه فرانسوا اولاند و لوران فابیوس در پیوند با نگاه استراتژیک فرانسه به آینده خاورمیانه در حال گذار قابل فهم است. این رویکرد استراتژیک پشتیبانی از رژیم‌های سیاسی اقتدارگرا و در عین حال، مخالفت با سازمان‌های تروریست و بنیادگرا هم اکنون در مواردی چون حمایت از رئیس جمهور مصر، عبدالفتاح السیسی، که علیه جریان اخوان المسلمین مبارزه می‌کند نمود یافته است. فرانسه همچنین در کنار نیروهای سنی عمل‌گرا در عربستان سعودی و اردن ایستاده است. این موضوع، آن چنان که این مقام فرانسوی توضیح می‌دهد، با منافع اقتصادی فرانسه در عربستان سعودی که حمایت مالی وسیع عربستان از معامله تسلیحاتی فرانسه و لبنان را هم شامل می‌شود، تقویت و تشدید شده است.

سیاست کنونی فرانسه، مشابه نگرش سیاست خارجی نه چندان قوی هر دو رئیس جمهور فعلی و قبلی فرانسه، نیکولاس سارکوزی، است که در چند سال گذشته در لیبی و مالی تعقیب شد. علاوه بر این، دولت فعلی فرانسه از هماهنگی خوبی با دولت امریکا بهره می‌برد که البته در رابطه شخصی بین فابیوس و جان کری، وزیر خارجه امریکا، نیز بازتاب یافته است.

مقام فرانسوی همچنین به المانیتور می‌گوید که فرانسه در نظر دارد در آینده نزدیک نقشی پیشرو در تهیه و تشویق یک قطعنامه شورای امنیت در حمایت از استقلال فلسطین ایفا کند.

پارامترهای لازم برای چنین قطعنامه‌ای همین حالا و مبتنی بر تلاش پیشین فرانسه در سال ٢٠١٤ برای ما شناخته شده هستند. این قطعنامه احتمالا شامل تقاضا برای تعیین مرزها بر اساس خطوط مرزی سال ١٩٦٧ و مبادله زمین‌های مشترک خواهد بود. پارامترهای اضافی هم، تعیین ترتیبات امنیتی در مرزها از جمله حضور نیروهای بین المللی، تعیین بیت‌ المقدس به عنوان پایتخت مشترک برای دو کشور و یک راه حل توافق شده و منصفانه برای مشکل آواره‌گان فلسطینی را شامل می‌شود.

فرانسه امیدوار است بتواند دولت امریکا را متقاعد کند که از حق وتوی خود علیه این قطعنامه استفاده نکند. به نظر می‌رسد منبع المانیتور در وزارت خارجه فرانسه، خوش‌بینی محتاطانه‌ای به همراهی واشنگتن با فرانسه در این مورد دارد. با این حال، به نظر می‌رسد که ایالات متحده با توجه به تمرکز تام و تمام اخیرش بر مساله ایران، هنوز تصمیمی برای گام بعدی خود در منطقه اتخاذ نکرده است. پاریس می‌خواهد گفتگوهای توافق با ایران و قطعنامه تاسیس کشور فلسطین را، به طور عمده از منظر هماهنگی سیاسی با مصر، عربستان سعودی و اردن، همزمان با هم پیش ببرد.

با توجه به روابط خوب فرانسه با مصر و عربستان سعودی، پاریس در نظر دارد تا طرح صلح عربی سال ٢٠١٢ را به پایه و اساس تلاش‌های صلح خودش بدل کند. چنین رویکردی با استراتژی منطقه‌ای فرانسه در عادی سازی روابط بین کشورهای عربی و اسرائیل هم سازگار است که همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای را هم شامل می‌شود.

 در عین حال، منبع المانیتور اشاره می‌کند که با توجه به انتخاب مجدد بنیامین نتانیاهو به نخست وزیری اسرائیل و موضع ضد تاسیس دولت فلسطینی که او اتخاذ کرده است، فرانسه در حال حاضر خود را بیش از پیش متعهد به پیش بردن ابتکارش برای صدور قطعنامه شورای امنیت در این مورد می‌داند.

در حالی‌که در اسرائیل شور و شوق اندکی نسبت به تجدید فعالیت‌های دیپلماتیک فرانسه در مورد مساله فلسطین وجود دارد، در خود فلسطین این فعالیت موجب دلگرمی بسیاری شده است. یک منبع نزدیک به محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگران فلسطینی، به المانیتور می‌گوید که قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل به عنوان یک نقطه عطف اساسی برای تاسیس کشور فلسطین مورد نیاز است. این منبع معتقد است که چنین قطعنامه‌ای به اندازه قطعنامه‌های ٢٤٢ و ٣٣٨ شورای امنیت دارای وزن و اعتبار بین المللی خواهد بود.

او استدلال می‌کند: «ما باید پایانی بر این بن بست بگذاریم. بن‌بستی ١٩ ساله که با نخستین دوره قدرت گیری بنیامین نتانیاهو آغاز شده است و همچنان ادامه دارد. ما همچنین به مردم خودمان باید برخی پیشرفت‌های قابل اندازه گیری را نشان دهیم.»

او می‌گوید که رهبری فتح بین کسانی که انتفاضه را ترجیح می‌دهند و کسانی که ترجیح می‌دهند مسیر دیپلماتیک را پی بگیرند، تقسیم شده است. او در توضیح اضافه می‌کند که برای موفق شدن گروهی که به دیپلماسی اولویت می‌دهند، قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل باید ماهیتی عملیاتی و اجرایی داشته باشد و این یعنی جدول زمانی اجرای قطعنامه باید به آن ضمیمه شده باشد. آن‌چنان که منبع فرانسوی ما می‌گوید، جدول زمانی که آن‌ها روی آن کار می‌کنند یک دوره دو یا سه ساله را شامل می‌شود و به سه مرحله تقسیم می‌شود.

فاز نخست یک ساله باید به مذاکرات فنی برای اجرای اصول قطعنامه اختصاص داده شود. فاز دوم که آن هم یکساله خواهد بود، صرف عملیات علامت گذری مرزها، ترتیبات امنیتی و معاوضه زمین خواهد شد. اما فاز سوم برای حل و فصل مسائلی در نظر گرفته خواهد شد که مذاکره درباره آن‌ها نیازمند زمان بیشتری است و شامل مساله اورشلیم، پناهنده‌گان، ترتیبات امنیتی در امتداد رود اردن و در معابر بین دو کشور فلسطین و اسرائیل خواهد بود.

منابعی در وزارت خارجه اسرائیل درباره درستی این فرض فرانسه که ایالات متحده چنین قطعنامه‌ای را وتو نخواهد کرد، به خصوص با توجه به مرکزیت مساله ایران، ابراز تردید کرده‌اند. آن‌ها فکر می‌کنند که ایالات متحده تمایلی ندارد همزمان در دو جبهه با اسرائیل، مواجهه و مقابله دیپلماتیک بکند.

از سوی دیگر، آن‌ها اذعان می‌کنند که بدیل و جایگزین روش‌های دیپلماتیک برای مساله فلسطین، ممکن است خشونت باشد. در این لحظه، به نظر می‌رسد فرانسه تنها قدرتی است که به طور همزمان روی حل مساله فلسطین و مساله ایران تمرکز کرده است.