زنان خواننده در غزه: آوازی زیبا یا اقدامی منافی عفت؟

بیت حانون٬ نوار غزه- خلود علیان آرزو می‌کرد که در نقاشی یا نویسندگی استعداد داشت. استعدادی که مانند خوانندگی نیازی به برخورد مستقیم با مردم نداشت.

علیان به عنوان یک خواننده احساس می‌کند که جامعه با او رفتاری ناعادلانه داشته است و این علاوه بر آزار خوانندگان و نمایش دهندگان توسط حکومت حماس است که مانع تحقق رویای بسیاری شده‌است.

علیان خواننده‌ای ۲۴ ساله‌ است که در منطقه بین حانون در شمال نوار غزه که یکی از محافظه‌کارترین مناطق غزه محسوب می‌شود٬ زندگی می‌کند.

علیان در گفتگو با المانیتور مدعی است که به دلیل سنت‌های محافظه‌کار جامعه غزه نمی‌تواند در هیچ کلاس خوانندگی شرکت کند یا یک خواننده حرفه‌ای شود.

به گفته او: "من در حال فارغ التحصیل شدن از دانشگاه در رشته مدیریت سلامت هستم و پیش از این نیز در رشته فناوری تکنولوژی تحصیل کرده‌ام. در حال حاضر نیز در زمینه تحقیقات میدانی کار می کنم."

علیان همچنین می‌گوید که در دوران مدرسه در ایستگاه رادیویی مدرسه می‌خوانده و در مسابقات خوانندگی که توسط وزارت آموزش ترتیب داده شده بود شرکت می‌کرد. همچنین او در دوران کودکی‌اش  در موسسات موسیقایی نیز شرکت می‌کرد.

او در ادامه می‌گوید: "من به موسسه‌ای پیوستم که به وزارت فرهنگ غزه وابسته بود. این مسئله به هفت سال پیش مربوط می شود. من چهار سال در آن موسسه حضور داشتم تا اینکه با تصمیم حکومت حماس این موسسه درهایش را بست."

سختگیری‌های اجتماعی از زمان نوجوانی علیان آغاز شد: "در سال‌های نوجوان و وقتی داشتم به بلوغ می‌رسیدم خویشاوندان و همسایگان مرا نصیحت می‌کردند که دست از خوانندگی بردارم چون دیگر بچه نبودم. ولی من دلباخته خواندن بودم و دوست داشتم آن را ادامه دهم. این در حالی بود که والدین و همسرم مخالفتی با آن نداشتند."

دو سال پیش علیان در یکی از مسابقات کشف استعداد محلی شرکت کرد و به مرحله نهایی نیز رسید. هر چند در آن مقطع نیروهای امنیتی وابسته به حماس دخالت کردند و نگذاشتند دخترها در آن مسابقات شرکت کنند.

امین بو خبزه٬ شیخ مراکشی در سال ۲۰۰۶ فتوایی میس شلش٬ علیه خواننده زن جوان فلسطینی که در آن زمان در مراکش حضور داشت و برنامه اجرا می‌کرد٬ صادر کرد و صدای او را "منافی عفت" دانست. به گفته علیان پس از آن این فتوا درباره تمام خوانندگان زن غزه اجرایی شد.

علیان اواخر سال ۲۰۱۳ بر اثر فشار محدودیت‌های مکرر حماس در غزه تصمیم گرفت تا در هیچ فعالیت یا برنامه هنری شرکت نکند تا جامعه و دولت برای او مشکلی ایجاد نکنند و یا باعث شرمساری او نشوند.

علیرغم واقعیت تلخی که زنان غزه با آن روبرو بودند٬ بسیاری از آنها تصمیم گرفتند شرایط را تا آنجایی که ممکن بود به چالش بکشند. حیبا عبدالوهاب٬ خواننده زن ۲۵ ساله اهل غزه از معدود کسانی بود که به حرفه خوانندگی ادامه داد.

عبدالوهاب به المانیتور می‌گوید در ابتدا او با کسی درباره استعدادش صحبت نکرده بود. او تصمیم گرفت در رشته‌ای از کالج فارغ التحصیل شود که نزدیکترین به موسیقی و هنر باشد. به همین خاطر او رشته روزنامه نگاری و رسانه را انتخاب کرد.

او می‌گوید: "در ابتدا شروع به ضبط تبلیغات موزیکال برای یکی از شرکت‌های تبلیغاتی حاضر در غزه کردم. مدت کوتاهی پس از آن تلویزیون ملی فلسطین از من خواست تا به گروه موسیقی‌اش بپیوندم. از این فرصت برای بیرون زدن از خانه و رفتن به جلسات تمرین استفاده می‌کردم."

بلافاصله پس از اینکه اختلافات داخلی بالا گرفت و ایستگاه تلویزیون ملی فلسطین در غزه در ۱۴ ژوئن ۲۰۰۷ تعطیل شد٬ او به کار با این گروه خاتمه داد. از او خواسته شده بود که در جشن سالگرد تشکیل دولت فتح بخواند. او ابتدا این درخواست را رد کرد زیرا فکر می‌کرد اولین اجرای یک زن نباید برای مخاطبین سازمان فتح باشد. اما کمی دیرتر او نظرش  را عوض کرد و درخواست را پذیرفت زیرا رد کردن آنرا بی‌ادبی می‌دانست.

به گفته او: "پس از ضبط آهنگ که تبدیل به یکی از سرودهای مطرح در سطح ملی شد٬ آن را در یک مهمانی نامزدی خانوادگی پخش کردم. همه از آن آهنگ خوششان آمد بدون اینکه بدانند من خواننده آن بودم و این مایه تعجب من بود. با این وجود من بعدا به خانواده‌ام گفتم که آن آهنگ کار من بود. در فوریه ۲۰۱۲ یک سال پس از ضبط کردن این آهنگ از من می‌خواستند که به آنها بگویم چه زمانی اولین ویدئوی ملی را ضبط خواهم کرد. بردارانم خیلی از من حمایت می‌کردند. آنها به غیر از موفقیت آهنگ را دیده بودند٬ معتقد بودند من خیلی مستعد هستم.

عبدالفتاح در برنامه "فاکتور X" عربی نیز شرکت کرد. برنامه‌ای که او در آن شرکت کرد در ژانویه ۲۰۱۵ توسط تلویزیون MBC پخش شد. او توانست به دور دوم مسابقات برسد اما نتوانست در مصاحبه‌ای که برای رفتن به مرحله بعد بود شرکت کند چرا که این مصاحبه در مصر یا اردن برگزار می‌شد و به خاطر بسته بودن گذرگاه‌ها و محصور بودن غزه او نمی‌توانست در آن شرکت کند و به همین خاطر مجبور به رها کردن مسابقه شد.

ابراهیم نجار٬ رئیس کنسرواتوار ملی ادوارد سعید ار غزه می‌گوید دختران و پسران با استعداد زیادی در این موسسه شرکت می‌کنند اما او هیچگاه ندیده که دختری به خوانندگی ادامه دهد.

به گفته او: "متاسفنه بیشتر دخترانی که شاگرد من بودند وقتی وارد کالج شدند به خطر سنت‌های محافظه کارانه جامعه غزه که خوانندگی را برای زنان نامناسب و منافی عفت می‌داند٬ خوانندگی را رها کردند. من دختری را می‌شناسم که از همه هم کلاسی‌های پسر مشهورش با استعداد تر بود اما پس از ازدواج خوانندگی را رها کرد و راه بروز استعدادهایش را بست."

نجاز تاکید می‌کند که خوانندگی همواره در چارچوب سنت‌ها و آداب و رسوم فعالیتی آموزشی و ملی بوده‌ است چرا که استعدادی زیبا تلقی می‌شد. او مشوق این استعداد الهی است٬ به خصوص در مورد دخترانی که از صدای زیبایی برخوردار هستند.