حملات ترامپ به حکومت ایران در سازمان ملل

نیویورک - دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، در نخستین سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، به ایران و کره شمالی حمله کرد و آن‌ها را «رژیم‌های یاغی» خواند. درخواست برای فاصله‌گرفتن کشورهای جهان از ایران، با سایر بخش‌های سخنرانی ترامپ در تناقض بود؛ بخش‌هایی که بر حق حاکمیت کشورهای دیگر تأکید داشت. او به سرکوب رژیم‌های خودکامهٔ متحد آمریکا، از جمله عربستان سعودی، اشاره‌ای نکرد.

ترامپ گفت: «تمام دنیا فهمیده‌اند که مردم خوب ایران، تغییر می‌خواهند. رهبران ایران غیر از قدرت نظامی گستردهٔ ایالات متحده، از مردم ایران می‌ترسند. به همین دلیل است که رژیم ایران دسترسی به اینترنت را محدود کرده است، گیرنده‌های ماهواره را جمع‌آوری می‌کند، به سوی دانشجویان معترض آتش می‌گشاید و افراد خواستار اصلاحات سیاسی را به زندان می‌اندازد.»

ترامپ در یک سخنرانی طولانی، سعی کرد تا شعار ملی‌گرایانهٔ «اول آمریکا» را با روح همکاری بین‌المللی که توسط سازمان ملل متحد نمایندگی می‌شود، وفق دهد. او گفت که آمریکا به دنبال تحمیل سیستم حکومتی خود به کشورهای دیگر نیست.

ترامپ که رویکرد سیاست خارجی خود را «واقع‌گرایی اصول‌گرایانه» نامیده بود، گفت: «در آمریکا، ما به دنبال تحمیل شیوهٔ زندگی خود به هیچ‌کس دیگر نیستیم. اما به جای آن، می‌خواهیم که به‌عنوان یک نمونهٔ مثال‌زدنی، در برابر انظار هر کس دیگر بدرخشیم.»

اما تأکید ترامپ بر حاکمیت ملت-دولت‌ها (رئیس جمهوری ۲۱ بار از واژه حاکمیت و مشتقات آن استفاده کرد) و واقع‌گرایی او در این باره که چگونه سایر ملل، کشورهای خود را مدیریت کنند، شامل ایران، کوبا، کره شمالی و ونزوئلا نشد. حدود یک دهم از ۴۵۰۰ کلمه سخنرانی او، بر ایران متمرکز بود.

او گفت: «ما نمی‌توانیم اجازه دهیم که یک رژیم جنایتکار به این فعالیت‌های بی‌ثبات کننده ادامه دهد و هم‌زمان موشک‌های خطرناک بسازد. ما نمی‌توانیم به یک توافق پای‌بند باشیم اگر در نهایت، به ایجاد یک برنامهٔ هسته‌ای منتهی شود.»

ترامپ که توافق هسته‌ای باراک اوباما و پنج قدرت دیگر جهانی را «برای ایالات متحده شرم‌آور» می‌خواند، گفت: «من فکر نمی‌کنم که دربارهٔ ادامهٔ آن چیزی شنیده باشید. حرفم را باور کنید.» این احتمالاً اشاره‌ای به تصمیم ماه آیندهٔ او در مورد تأیید یا عدم تأیید التزام ایران به توافق اتمی است که باید به کنگره ارائه شود.

ترامپ از رژیم ایران خواست تا شهروندان آمریکایی بازداشت‌شده، از جمله سیامک نمازی، تاجر ایرانی-آمریکایی و پدر ۸۱ ساله‌اش باقر نمازی، شی‌یوئه ونگ، محقق دانشگاه پرینستون و رابرت لوینسون، مأمور پیشین اف‌بی‌آی را آزاد کند. لوینسون از یک دهه قبل در جزیرهٔ کیش ایران مفقود شده است. ترامپ از تهران خواست تا از حمایت گروه‌های تروریستی مانند حزب‌الله و حماس، و همچنین سایر گروه‌های اقماری‌اش مانند آن‌ها که کشورهایی چون یمن را بی‌ثبات می‌کنند، دست بردارد.

ترامپ گفت: «این زمانی است برای تمام جهان تا به ما بپیوندند و از دولت ایران بخواهیم تا از مشغلهٔ خود برای مرگ و تخریب دست بردارد. زمان آن فرا رسیده تا رژیم ایران تمامی آمریکایی‌ها و شهروندان کشورهای دیگر را که با بی‌عدالتی زندانی شده‌اند، آزاد کند. و فراتر از همه، دولت ایران باید از حمایت تروریسم دست بردارد، خدمت به مردم خود را آغاز کند و به حقوق ملی همسایگانش احترام بگذارد.»

این سخنرانی چندان با استقبال مخاطبان مواجه نشد، به استثنای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل که در طول حملات ترامپ به توافق هسته‌ای، او را تشویق می‌کرد. نتانیاهو سپس در توییتر، سخنرانی ترامپ را یکی از قوی‌ترین اظهاراتی خواند که در طول ۳۰ سال گذشته شنیده است.

جرد گنسر، یکی از وکلای نمازی‌ها، گفت که باقر نمازی برای نصب پیس‌میکر در قلبش، مورد جراحی قرار گرفته و اشاره کرد که او بعد از مدت کوتاهی به زندان اوین بازگردانده شده است. بابک نمازی، پسر باقر و برادر سیامک، گفت که خانواده نگران سلامتی رو به وخامت پدر هستند.

باقر نمازی امروز در بیانیه‌ای گفت: «زمان به سرعت برای خانوادهٔ ما سپری می‌شود. سلامت پدر من در خطر است و من از شنیدن این خبر که او بلافاصله پس از یک جراحی مهم، به زندان اوین بازگردانده شده، شوکه‌ام. من از رئیس جمهوری می‌خواهم که از هیچ تلاشی برای بازگرداندن خانواده‌ام، فروگذار نکند.»

رکس تیلرسون، وزیر خارجهٔ آمریکا، شانسی خواهد داشت تا مسئلهٔ نمازی‌ها و دستور کار وسیع‌تر ترامپ را در نخستین ملاقاتش با محمد جواد ظریف در حاشیهٔ مجمع عمومی که غروب روز چهارشنبه انجام می‌گیرد، در میان بگذارد. طرفین قرار است در نشست کمیسیون مشترک برجام که ناظر بر اجرای توافق اتمی است، شرکت کنند. نمایندگان بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین، روسیه و اتحادیهٔ اروپا در این نشست حضور خواهند داشت.

ظریف از هم‌اکنون گفته است که تهران سخنان خصمانهٔ ترامپ را رد می‌کند.

ظریف در یک توییت نوشت: «سخنان ناآگاهانه و نفرت‌پراکنانهٔ ترامپ مربوط به قرون وسطی است و نه سازمان ملل در قرن ۲۱. [این سخنان] ارزش پاسخ‌گویی ندارد. همدلی دروغین با ایرانیان، کسی را فریب نمی‌دهد.»

مشاوران ارشد ترامپ تأکید دارند که سیاست آمریکا در قبال ایران، بر تغییر رفتار متمرکز است نه تغییر رژیم.

یک مقام ارشد دولتی که نخواست به نامش اشاره شود، هفتهٔ گذشته به روزنامه‌نگاران گفت: «آمریکا به دنبال تغییر در رفتار رژیم است.» او گفت که ایالات متحده می‌خواهد تا دولت ایران «حملات سایبری انجام ندهد، از رساندن اسلحه به اقمار شبه‌نظامی‌اش برای به‌کارگیری علیه آمریکا و متحدانش، خودداری کند، به نقض حقوق بشر پایان دهد، بی‌ثبات‌کردن حکومت‌های همسایه را کنار بگذار و از حمایت گروه‌های تروریستی بین‌المللی مانند حماس، دست بردارد.»

این مقام ارشد دولتی افزود: «ما می‌خواهیم که تغییر رفتار رژیم ایران را مشاهده کنیم.»

اما برخی متفکران ایرانی معتقدند که اظهارات ترامپ، مؤید نظر تندروها در ایران است که می‌گویند واشینگتن هرگز جمهوری اسلامی را نخواهد پذیرفت. آن‌ها نگرانند که حملات لفظی ترامپ به رژیم ایران، تنها فضای سیاسی را برای چهره‌های معتدل مانند حسن روحانی که می‌خواهند با غرب تعامل داشته باشند، تنگ‌تر کند.

آریانه طباطبائی، کارشناس امور ایران و استاد میهمان مدرسهٔ امور بین‌الملل دانشگاه جورج تاون، به المانیتور گفت: «مشکل این‌جاست که این امر، پیامدهایی بسیار واقعی دارد.» او افزود: اگر شما جای روحانی باشید «نمی‌توانید الان بگویید که بیایید تا راه حلی برای برنامهٔ موشک‌های بالستیک بیابیم. ایران اکنون قطعاً حجم برنامهٔ موشک‌های بالستیک خود را دو برابر خواهد کرد.»