میان قانونگذاران آمریکا بر سر این که ایران نمیتواند از امکان تسهیل تحریمهایی که فکر میکند در چارچوب توافق اتمی محق به برخورداری از آنهاست، اختلاف نظر وجود دارد.
باب کورکر، سناتور جمهوریخواه تنسی و رئیس کمیتهٔ روابط خارجی سنا، برخوردی جدی را مطالبه میکند. کورکر میگوید که کمک به ایران در جهت دستیافتن به دلارهای خارج از دسترساش که برای تراکنشهای مالی بزرگ به آنها نیاز دارد، امکانپذیر نیست، به ویژه وقتی این کشور موشکهای بالستیک آزمایش میکند و روی آنها مینویسد «اسرائیل باید محو شود».
کورکر روز پنجم آوریل، پس از جلسه استماعی که با حضور نفر چهارم وزارت خارجه برگزار شد، به خبرنگاران گفت: «شما نمیتوانید چیزی بیش از آنچه که بر سر آن مذاکره کردهاید، به دست آورید». وی افزود: «آن محدودیتهای بانکی، به دلیل پولشویی و حمایتهای مالی غیر قانونی… و به دلیل تلاش در جهت به کارگیری انتقالات دلاری در راه نادرست، ابقاء شدهاند. من فکر میکنم که شما امروز از افراد هر دو جناح شنیدید که نمیخواهند ببینند چنان مواردی روی دهد».
کورکر به توماس شانون، معاون وزیر خارجه در امور سیاسی، گفت که تلاش خواهد کرد تا ممنوعیتهای قانونی برای محدودیت دسترسی به دلار وضع کند اما همتای دموکرات او نسبت به این مسئله چندان مطمئن نبود. بن کاردین، سناتور دموکرات مریلند و عضو ارشد کمیتهٔ امور خارجه سنا به المانیتور گفت که نگران است تا اگر تنبیه ایران و محدودتر کردن فعالیتهای این کشور از یک حد خاص فراتر رود، به عنوان نقض برجام تلقی شود.
کاردین گفت: «باید راهی باشد که ما بتوانیم با نقل و انتقالهای بانکیِ دلاری برخورد کنیم اما فکر میکنم که باید آن را به موشکهای بالستیک، نقض حقوق بشر و تروریسم پیوند بزنیم نه اینکه آشکارا بگوییم آنها نمیتوانند [ارز را] تبدیل کنند». او افزود: «زیرا مهم این است که آنها کجا میتوانند از تسهیل تحریمها طبق برجام برخوردار شوند و اگر شما مستقیماً به سراغ تبدیل ارزی بروید و قانونی وضع کنید که آنها نتوانند تبدیلها را انجام دهند، این میتوانند نقض برجام باشد».
رابرت منندز، سناتور دموکرات نیوجرسی، به المانیتور گفت که یک خواست دوحزبی برای محدود کردن دسترسی ایران به دلار «خارج از بستهٔ هستهای» وجود دارد.
منندز گفت که «یک سری از چیزها» وجود دارد که کنگره میتواند «نه در جهت محدودکردن دلار بلکه [محدودکردن] تراکنشهایی که در نهایت به سیستم مالی آمریکا میرسند و باید آنجا تأیید شوند»، انجام دهد. وی افزود: «کارهای بسیاری مانند آنچه در قانون اصلی تحریم ایران و ضمائم آن انجام دادهایم، وجود دارند. بنابراین همانگونه که به این موارد در چارچوب موارد غیر هستهای در جهت محدود کردن ایران نگاه میشود تا نتواند توانایی استفاده از دلار را داشته باشد -و/یا راههایی که در نهایت به تراکنشهای دلاری ختم میشوند و/یا تراکنشهایی که از نهادهای آمریکایی صورت میگیرند-، آنگاه همان روشها را باید توسعه داد».
سایر اعضای کمیته چنین تفاوتی را قائل نیستند.
مارکو روبیو، سناتور جمهوریخواه فلوریدا، میگوید که نامزد خرانهداری را معلق نگه خواهد داشت تا زمانی که پاسخی به نامهٔ روز ۳۰ مارس خود و مارک کرک، سناتور جمهوریخواه ایلینویز که خطاب به جیکوب لیو، وزیر خزانهداری نوشته شده بود، دریافت کند. آن نامه خواهان اطمینان از این بود که دولت «به نفع ایران کار نخواهد کرد تا دسترسی ایرانیان را به دلارهای آمریکا در هر جا از سیستم مالی بینالمللی مهیا کند. از جمله، کمک به ایران برای دسترسی به سیستم پرداخت دلار خارج از سیستم مالی ایالات متحده آمریکا».
روبیو در بیانیهای که پس از جلسهٔ استماع صادر کرد، نوشت: «من بر دریافت پاسخ درباره این سئوال پای خواهم فشرد که چرا این تلاشها در جهت امتیازدهی به ایران انجام میشود که حتی بعد از امتیازدهی، رفتار رژیم روشن میکند که هیچ قصدی برای توقف تهدید علیه اسرائیل و تلاشها در جهت بیثبات کردن منطقه، ندارد».
این مسئله در روزهای اخیر و در پی گزارشهایی مبنی بر اینکه دولت اوباما به دنبال راههایی برای تسهیل محدودیت دسترسی ایران به دلار آمریکاست، بالا گرفت. مقامهای ایرانی، ایالات متحده را متهم کردهاند که به تعهدات خود عمل نکرده و برای حسن روحانی، رئیس جمهور نسبتاً میانهرو، دردسر ایجاد کردهاند.
آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی در سخنان نوروزی خود، گفت: «آمریکاییها به آنچه وعده داده بودند، عمل نکردند و بر روی کاغذ تعهداتی را انجام دادند». وی تأکید کرد که آمریکاییها «در عمل و از طریق راههای انحرافی مانع از تحقق آن تعهدات شدند».
گزارشها [درباره قصد دولت برای تسهیل دسترسی ایران به دلار] هم دموکراتها و هم جمهوریخواهان را آشفته کرد. دولت برخی مفاد گزارشها را رد کرد بدون اینکه مستقیماً قصد خود برای تسهیل دسترسی ایران به دلار در خارج از کشور را تکذیب کند.
شانون در شهادت روی پنجم آوریل خود گفت: «شایعات و اخباری که در رسانهها شنیده میشوند که ایالات متحده برای صدور مجوز دسترسی ایران به سیستم مالی آمریکا آماده میشود، صحت ندارند». او اظهار کرد: «مواضعی در اینباره وجود داشتهاند که با شفافکردن مقررات، به ایران کمک شود تا امکان انتقال پولهایی که باید بدان دسترسی پیدا کند، مهیا شود».
کورکر گفت که نگران است تا شاخههای مختلف دولت در تضاد با یکدیگر عمل کنند. او پس از گفتوگو با آدام سوزبین، معاون وزارت خزانهداری در امور تروریسم و اطلاعات مالی که روز چهارم آوریل صورت گرفت، احساس آرامش کرد اما صبح روز بعد، با سخنان جان کری، وزیر خارجه، مجدداٌ برآشفت.
کری آن روز در شو «مورنینگ جو» در تلویزیون MSNBC گفت: «منصفانه است که ایران چیزی را که شایستهٔ آن است تحویل بگیرد زیرا تعهدات خود را در توافق هستهای تا کنون به خوبی انجام داده است». او افزود: «ما گفتیم که تحریمها را برخواهیم داشت. ما متعهد به برداشتن تحریمها هستیم».
کورکر بعد از جلسهٔ استماع به خبرنگاران گفت که تلاش خواهد کرد تا محدودیت دسترسی ایران به دلار را در بستهٔ تحریمهای مربوط به ایران که بر سر آن با کاردین و سایر اعضای کمیته [سیاست خارجی] در حال مذاکره است، بگنجاند.
کورکر گفت: «هدف این است که دولت را از کار پنهانی در مسیر پولرساندن به ایران خارج از چهارچوب توافق، بر حذر دارد».
موضوع مورد بحث این است که این محدودیتها تا چه میزان باید باشند و توانایی دولتهای آینده برای تعلیق تحریمها چطور باشد که «یک رئیس جمهور نتواند از قانون تعلیق در جهت انعقاد یک توافق بینالمللی استفاده کند».