Ana içeriğe atla

Erdoğan’ın destekçileri için cezai dokunulmazlık yaygınlaşıyor

Yeni çıkarılan kararnameyle darbe girişiminin ve devamı niteliğindeki eylemlerin bastırılmasına katkıda bulunan kişilere resmi görevi olup olmadığına bakılmaksızın yargı muafiyeti getirildi. İngilizceden Türkçeye çevrilmiştir.
Greek President Prokopis Pavlopoulos (L) and his Turkish counterpart Recep Tayyip Erdogan (R) enter the Presidential Mansion during a meeting in Athens, Greece December 7, 2017. REUTERS/Simela Pantzartzi/Pool - RC1B07EB44A0

“Hukuk devletinin sonu” Türkiye’nin en saygın savcılarından biri son çıkarılan kararnameyi bu ifadelerle tanımlıyor. Hangi açıdan bakarsanız bakın 696 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin geçen yılki darbe girişiminden bu yana ülkede hüküm süren cezai dokunulmazlık kültürünü daha da yaygınlaştırdığı bir gerçek.

24 Aralık’ta Resmi Gazete’de yayımlanan iki kanun hükmünde kararnameden ilkiyle 2 bin 756 kamu görevlisi işten çıkarıldı. İkincisiyle ise darbe girişiminin bastırılmasına katkıda bulunan ve teröristlere karşı koyan kişilere resmi görevi olup olmadığına bakılmaksızın cezai muafiyet getirildi. Kararnamenin en çok tartışılan boyutu sivillere getirilen yargı muafiyetinin darbe girişiminin yanı sıra ve “devamı niteliğindeki eylemleri” de kapsaması oldu.

Hükümet Sözcüsü Mahir Ünal ilgili hükmün sadece darbe girişimi gecesi ve hemen akabinde yaşanan olayları kapsadığını belirtti.

Ancak bu açıklama muhalefeti tatmin etmedi. Türkiye’deki siyasi yelpazenin hemen her kesiminden tepkiler yükseldi. Kararnamenin, muhaliflere ve iktidar yanlısı basın tarafından “terörist” ya da “vatan haini” diye yaftalananlara karşı şiddeti kışkırtacağı dile getirildi.

Cumhuriyet Halk Partisi milletvekillerinden Özgür Özel “‘Terörle mücadele ediyorum' diyecek herkesin başkalarını boğazlamasının önünü açtılar.” diye konuşurken, İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener Twitter hesabından “iç savaş” uyarısı yaptı.

Ketumluğuyla tanınan 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül bile sessizliğini bozdu ve kararnamenin “hukuk diliyle bağdaşmayan muğlaklığının kaygı verici” olduğunu, “üzücü olaylara” fırsat vermemek adına gözden geçirilmesi gerektiğini belirtti.

Muhalefete göre kararnamenin asıl endişe uyandıran boyutu şu: Bu hüküm, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı destekleyen paramiliter grupların muhalifleri hedef almasına yasal zemin hazırlıyor ve “tek adam” iktidarı pekiştiriliyor.

POMED düşünce kuruluşunun kıdemli ziyaretçi araştırmacılarından ve St. Lawrence Üniversitesi’nde Orta Doğu tarihi dersleri veren Doç. Dr. Howard Eissenstat da kısa süre önce yazdığı bir makalesinde bu konuya dikkat çekti.

Makalesinde Erdoğan’ın 15 yıllık iktidarında ortaya çıkan devlet dışı güvenlik yapılarına değinen Eissenstat “Yeni bir darbe girişiminden hatta bir suikasttan korktuğu aşikar.” ifadesini kullandı. Akademisyenin işaret ettiği gruplardan biri de şaibeli bir özel askeri şirket olan SADAT.

Şirketin kurucusu emekli general Adnan Tanrıverdi aynı zamanda 2016’nın ağustos ayından bu yana Erdoğan’ın savunma danışmanı olarak görev yapıyor. Tanrıverdi’nin ordudan “irticai faaliyetler” nedeniyle emekli edildiği iddia ediliyor. Eissenstat, Erdoğan ve Tanrıverdi arasındaki ilişkiye dair şu tespitlere yer veriyor: “Bu ilişki, Türkiye’deki askeri ve güvenlik faaliyetlerinin giderek siyasileştiğini gösteriyor ve bir kriz durumunda siyasi hasımların devlet adına keyfi olarak hedef alınmasının önünü açıyor.”

Eissenstat asıl önemli noktayı ise şöyle vurguluyor: “Destekçilerinin pek çoğunun çatışma ve ölümü göze alarak kurşunların karşısına dikilmeye, tankların önüne yatmaya gönüllü olması Erdoğan iktidarının asıl güvencesidir.”

Erdoğan’ın bazı destekçilerinin darbe girişimi sırasında kendi silahlarını taşıdıkları ve etrafa ateş açtıkları iddia ediliyor. Başbakanlık tarafından geçen yıl ağustos ayında açıklanan bilgilere göre o gece hükümeti düşürmeye çalıştığı söylenen 36 darbeci öldürüldü.

Ayrıntılar halen tam olarak netleşmese de yedi kişinin Boğaziçi Köprüsü’nde öldürüldüğü biliniyor. Bunlardan bazıları sadece aldıkları emrileri uygulayan erlerdi. Aralarında en çok gündeme gelen isim Hava Harp Okulu öğrencilerinden Murat Tekin oldu.

21 yaşındaki Tekin darbe gecesi kitleler darbeye direnirken köprüde patlak veren şiddet sarmalında öldürüldü. Tekin’in başına gelenler kameralar tarafından kaydedildi ve sosyal medya aracılığıyla tüm dehşetiyle gözler önüne serildi. Ablası, Tekin ve o gece köprüye yalan gerekçelerle gönderilen diğer askeri okul öğrencilerinin masum olduğunu kanıtlamak için tek başına adalet mücadelesi veriyor. Aldığı bıçak darbeleri otopsi raporuyla da teyit edilen Harbiyeli’nin ablası Mehtap Tekin yetkililerin ailenin ıstırabına kayıtsız kaldığını söylüyor.

Mehtap Tekin Oda Tv tarafından yayınlanan bir videoda yeni çıkarılan kararnameye ilişkin şöyle diyor: “Burada demek oluyor ki kardeşimin katilleri yargılanmayacak. Koruma altına alınmış görünüyorlar. (...) Biz çok acı çekiyoruz ailecek. Murat benim tek kardeşimdi."

Join hundreds of Middle East professionals with Al-Monitor PRO.

Business and policy professionals use PRO to monitor the regional economy and improve their reports, memos and presentations. Try it for free and cancel anytime.

Already a Member? Sign in

Free

The Middle East's Best Newsletters

Join over 50,000 readers who access our journalists dedicated newsletters, covering the top political, security, business and tech issues across the region each week.
Delivered straight to your inbox.

Free

What's included:
Our Expertise

Free newsletters available:

  • The Takeaway & Week in Review
  • Middle East Minute (AM)
  • Daily Briefing (PM)
  • Business & Tech Briefing
  • Security Briefing
  • Gulf Briefing
  • Israel Briefing
  • Palestine Briefing
  • Turkey Briefing
  • Iraq Briefing
Expert

Premium Membership

Join the Middle East's most notable experts for premium memos, trend reports, live video Q&A, and intimate in-person events, each detailing exclusive insights on business and geopolitical trends shaping the region.

$25.00 / month
billed annually

Become Member Start with 1-week free trial
What's included:
Our Expertise

Memos - premium analytical writing: actionable insights on markets and geopolitics.

Live Video Q&A - Hear from our top journalists and regional experts.

Special Events - Intimate in-person events with business & political VIPs.

Trend Reports - Deep dive analysis on market updates.

We also offer team plans. Please send an email to pro.support@al-monitor.com and we'll onboard your team.

Already a Member? Sign in