Ana içeriğe atla

Bağdat’ı ‘İslam Devleti’nden Şii fetvası mı kurtardı?

Iraklı Şiiler, Bağdat’ı Irak-Şam İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı savunmak için seferber olurken, İranlı savaşçılara dair pek bir iz yok. İngilizceden Türkçeye çevrilmiştir.
Mehdi Army fighters loyal to Shi'ite cleric Moqtada al-Sadr stand during a military-style training in Najaf June 20, 2014. Iraqi forces were massing north of Baghdad on Friday, aiming to strike back at Sunni Islamists whose drive toward the capital prompted the United States to send military advisers to stiffen government resistance.  REUTERS/Alaa Al-Marjani (IRAQ - Tags: CIVIL UNREST POLITICS MILITARY) - RTR3UW3C

BAĞDAT—Irak’taki karanlık tünelde geleceği olmayan bir savaş görünüyor. Ne kazananı ne de sonu görünen bu savaş, Orta Doğu’daki savaşlar toplamına yeni karmaşalar, bolca kan ve bölgenin geleceğini tehdit eden yeni bir fiili devlet ekliyor. Irak’ta hemen herkes, hem kişisel geleceğinden hem toplumsal akıbetten endişeli. İnsanlar, Orta Doğu’nun yeni haritasının kendi cesetleri üzerinden çizilmesinden, mürekkebin de kanları olmasından korkuyor.

2003’teki ABD işgalinden bu yana Irak’taki her krizi izleyen kıdemli gazeteci Nasır bu durumu şöyle anlattı: “IŞİD (önceleri Irak-Şam İslam Devleti, şimdi İslam Devleti olarak bilinen örgüt) Musul’a girdiği gün devlet çökmek üzereydi. Dini liderlik (Merci) cihat ilan ederek bizi kurtardı. Yoksa IŞİD Bağdat’a da girerdi.”

Necef’teki Ayetullahlar, en son 1920’de Irak’ta İngiliz karşıtı ayaklanma sırasında cihat fetvası vermişti. Yani bu, neredeyse bir asır içinde verilen ikinci fetva oldu. Iraklılar beklenmedik gelişmeler karşısında birleşse de fetvaya destek verenler ve muhalefet edenler olarak yine bölündüler.

Irak Meclis Başkanı Usame El Nuceyfi liderliğindeki Mutehiddun blokundan bir milletvekilinin görüşleri şöyle: “Bu adımın arkasındaki mantığı anlayamıyorum. Bu, mezhepçi çatışmayı körükler. Böyle bir fetva, ABD Irak’ı işgal ettiğinde verilmeliydi, şimdi değil. Sorunun bir kısmı, siyaseten çözülebilir. Hepimiz IŞİD’e karşıyız, bu terörist bir örgüt. Ancak talepleri olan ve yıllardır ezilen insanlar ile teröristler arasına ince bir çizgi çekmeye gerçekten ihtiyaç var.”

Fetvanın ardından 24 saat içinde kurulan El Baya El Kobra isimli grubun kendinden menkul komutanlarından Şeyh Muhammed ile tanıştım. Başında sarık, üzerinde askeri üniforma olan bu din adamı şöyle konuştu: “Bin savaşçım var, Merci isterse hepsi şu an ölmeye hazır.”

Adamlarına verdiği silah ve parayı nasıl temin ettiğini sorduğumda Muhammed’in yanıtı şöyle oldu: “Yerel kaynakları kullanıyoruz. Hepimizin evinde silah var. Hizmet ettiğimiz bölgeyi korumak için tüm imkânları seferber ediyoruz. Benim grubum güney Bağdat’ta. Biz, başkentin güney girişini koruyoruz. Burası terörist mevzilerinin sadece birkaç kilometre uzağındadır. Başbakan Nuri El Maliki’ye ulaşarak destek almaya çalışıyorum ki işimizi yapmaya devam edebilelim.”

Resmi verilere göre Irak’ın dört bir tarafındaki gönüllü savaşçıların sayısı 3 milyonu aştı. Bu kişilerin bir kısmı eski asker, bir kısmı da işgal döneminde ABD ordusuna karşı savaşan örgütlerin eski üyeleri.

Sürecin durum değerlendirmesiyle başlayıp savaş düzeni almakla sonuçlandığını belirten Şeyh Muhammed, Al-Monitor’a açıklamalarını şöyle sürdürdü: “Ordu her gönüllünün yeteneklerini değerlendiriyor. Tecrübeliler doğrudan cepheye gönderilecek, daha az deneyimi olanlar da kısa bir eğitimden sonra ordunun denetiminde daha az tehlikeli yerlere gönderilecek. Hiç tecrübesi olmayanların ise uzun bir eğitimden geçmesi gerekecek ve bunlara lojistik görevler verilecek.”

Yaklaşık bir saatlik bir yolculuk yaparak Bağdat’ın 100 kilometre ötesindeki El Azim’de cephede savaşan asıl gönüllülerle görüşmeye gittim. Geçen hafta yolda patlayan bir bombayla yaralanan ve bir gözü bandajlı olan Teğmen Murtada Musavi ile yakıcı güneşin altında tanıştım. Musavi şu bilgileri verdi: “Burada 500 gönüllüm var. Çok cesurlar ve her şeyi yapmaya hazırlar. Bu insanları her şeyi bırakıp ellerine silah almaya, Allah’ın ve halkın düşmanlarıyla savaşmaya sevk eden fetva oldu.”

Bölgedeki ziyaretimiz sırasında ordu, Şii milisler ve gönüllülerle birlikte operasyon hâlindeydi. Silah sesleri net bir şekilde duyuluyordu ve etrafımızdaki açık alana her beş dakikada bir havan topu isabet ediyordu.

Bölgede savaşan başlıca milis grupları, İran tarafından desteklenen ve bölgeye geri döndükleri bilinen Bedir ve Asaib Ehl El Hak’tı. Ancak cephede hiçbir İranlıya rastlamadık. Musavi, milislere ilişkin sorumu şöyle yanıtladı: “Iraklılar, artık onların yerine savaşacak birilerine ihtiyaç duymuyor. Bize uzmanlık, silah ve lojistik lazım, insan değil. Dolayısıyla bizim saflarımızda yabancılara rastlayamazsınız.”

El Azim’in çok yakınında bir eğitim kampı kurulmuş. Savaşa katılmak için iki hafta önce gönüllü olmaya başlayan yüzlerce kişi, burada eğitilecek. 45 yaşındaki eski savaşçı Sacit Hasani, bu gönüllülerden biri. IŞİD’e karşı savaşmak için Bağdat’ın güneyindeki Divaniye’den geldiğini belirten Hasani, şöyle konuştu: “Dinimi ve mezhebimi savunmak için buradayım. Onlar, Kerbela ve Necef’e saldırmak için geldiler. 90’larda Baas Partisi’ne karşı savaşmıştım, 2003 sonrası da Amerikalılara karşı direnişe katıldım. Şehit olmaya bugün her zamankinden daha hazırım. Bu, savaşların en kutsalıdır.”

Join hundreds of Middle East professionals with Al-Monitor PRO.

Business and policy professionals use PRO to monitor the regional economy and improve their reports, memos and presentations. Try it for free and cancel anytime.

Already a Member? Sign in

Free

The Middle East's Best Newsletters

Join over 50,000 readers who access our journalists dedicated newsletters, covering the top political, security, business and tech issues across the region each week.
Delivered straight to your inbox.

Free

What's included:
Our Expertise

Free newsletters available:

  • The Takeaway & Week in Review
  • Middle East Minute (AM)
  • Daily Briefing (PM)
  • Business & Tech Briefing
  • Security Briefing
  • Gulf Briefing
  • Israel Briefing
  • Palestine Briefing
  • Turkey Briefing
  • Iraq Briefing
Expert

Premium Membership

Join the Middle East's most notable experts for premium memos, trend reports, live video Q&A, and intimate in-person events, each detailing exclusive insights on business and geopolitical trends shaping the region.

$25.00 / month
billed annually

Become Member Start with 1-week free trial
What's included:
Our Expertise

Memos - premium analytical writing: actionable insights on markets and geopolitics.

Live Video Q&A - Hear from our top journalists and regional experts.

Special Events - Intimate in-person events with business & political VIPs.

Trend Reports - Deep dive analysis on market updates.

We also offer team plans. Please send an email to pro.support@al-monitor.com and we'll onboard your team.

Already a Member? Sign in