مسکو از رویدادهای اخیر مانند تصویب طرح تحریم‌های جدید علیه روسیه در مجلس نمایندگان آمریکا -که پس از آن در سنا نیز تصویب شد و ظاهراً با اکراه پرزیدنت دونالد ترامپ، به امضای او نیز رسید- خشمگین شده است. سرگئی لاوروف، وزیر خارجهٔ روسیه و همتای آمریکایی‌اش رکس تیلرسون، در عرض یک هفته، دو بار تماس تلفنی داشته‌اند. یک تماس پس از تصمیم روسیه برای اخراج دیپلمات‌های آمریکایی و تعلیق کار دو ساختمان سفارت آمریکا در مسکو؛ و دیگری دو روز پیش از ملاقات‌شان در حاشیهٔ نشست وزرای آسه‌آن در مانیل فیلیپین صورت گرفت. در تماس دوم، مسئلهٔ کره شمالی موضوع اصلی را به خود اختصاص داده بود و تمرکز طرفین را از مشکلات دوجانبه، به چالش‌های بین‌المللی کشانده بود.

نشست روز ششم آگست لاوروف و تیلرسون در مانیل که حدود یک ساعت طول کشید، ثمر خاصی نداشت. لاوروف گفت که تیلرسون «مایل بود تا جزئیات تصمیم [اخراج دیپلمات‌های آمریکایی] را که ما در تلافی تحریم‌های ضد روسی انجام دادیم، بداند… ما مدت زیادی را در انتظار آن ماندیم که ببینیم آمریکا مسیر تقابل [با روسیه] را تغییر می‌دهد اما متأسفانه گرایش روس‌هراسان در کنگره غالب شد.» گفتنی است که لاوروف به‌رغم تحریم‌ها، بر تعهد روسیه نسبت به توافق ترامپ-پوتین در هامبورگ «برای آغاز همکاری در زمینهٔ امنیت سایبری و تلاش مشترک علیه جرایم سایبری و پیش‌گیری از آن‌ها» تأکید کرده است. وزیر خارجه روسیه همچنین ابراز امیدواری کرد که تماس‌ها با وزارت خارجه [آمریکا] دربارهٔ معضل کره شمالی ادامه یابد و گفت که این تماس‌ها «مفید خواهند بود.» مسکو همچنین از دیدار قریب‌الوقوع کورت ولکر، سفیر آمریکا در اوکراین، با همتای روس خود ولادیسلاو سورکوف، خبر داده است. همچنین به نظر می‌رسد که دیپلماسی روسیه امیدوار است که مکانیسم ریابکوف-شَنن (میان توماس شنن، معاون وزارت خارجه، با همتای روس خود سرگئی ریابکوف)، به عنوان یک کانال ارتباطی در مورد بحران‌های فی‌مابین، عمل کند.

یک بخش بزرگ از گفت‌وگوهای تیلرسون-لاوروف، به سه موضوع دربارهٔ امنیت خاورمیانه مربوط می‌شد: شرایط افغانستان، منازعه میان کشورهای خلیج و شرایط در سوریه. لاوروف اظهار کرد که «تماس‌ها میان روسیه و آمریکا برای ایجاد توافق‌ها میان روسیه، آمریکا و اردن برای ایجاد منطقه کاهش تنش در جنوب سوریه ادامه خواهد یافت. ما انتظار داریم که تماس‌های‌مان با آمریکا در سایر مباحث مربوط به روسیه، چه نظامی و چه سیاسی، ادامه یابد. این تماس‌ها اساساً هرگز قطع نشده‌اند.»

مسئلهٔ نواحی کاهش تنش در نشست آسه‌آن از موضوعات گفت‌وگو میان لاوروف و همتای ترک او، مولود چاووش‌اوغلو بود. دو طرف دربارهٔ پیشرفت اجرای توافق آستانه و دیدار بعدی روسیه، ترکیه و ایران در تهران که در روزهای هشتم و نهم آگست برگزار می‌شود، گفت‌وگو کردند.

دستور کار این ملاقات، تمرکز بر «تحکیم مناطق کاهش تنش در سوریه» است. اکنون که سه منطقه از این دست در جنوب غربی سوریه، غوطه و شمال حمص ایجاد شده، لاوروف گفت که « طرفین برای ایجاد چهارمی در ادلب تلاش می‌کنند که بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین آن‌هاست.»

لاوروف دربارهٔ منطقه کاهش تنش چهارم، در برابر این پرسش قرار گرفت که آیا مسکو در مورد ادلب از رفتن شبه‌نظامیانی که حاضر به امضای قرارداد آتش‌بس نشدند، ناراضی است؟ او گفت: «استقرار این منطقه، در واقع دشوارترین از نوع خود برای تمام کسانی است که بر سر آن با مثلث روسیه، ترکیه و ایران توافق کرده‌اند. ما بر این باوریم که این سه کشور به همراه سایر بازیگران، از جمله ایالات متحده، در مجموع روی تمام گروه‌های مسلح و شبه‌نظامی نفوذ دارند؛ غیر از تروریست‌هایی که هرگز جزو توافق نبوده‌اند. اگر روسیه، ترکیه و ایران و ائتلافی که رهبر آن آمریکاست، به طور هم‌زمان تصمیم بگیرند که از نفوذ خود بر بازیگران استفاده کنند، آن‌گاه ممکن است به طرح تفاهمی برای آتش‌بس و ایجاد شرایط روند سیاسی، دست یابیم.»

یک موضوع اساسی برای مسکو در این دیدارها -و به‌خصوص با تیلرسون-، موضوعی بود که لاوروف آن را «آمادگی همکاران آمریکایی ما برای ادامهٔ گفت‌وگو» نامید. او تأکید کرد که «هیچ‌ راه جایگزینی برای آن وجود ندارد.» پس از دو هفته جنگ لفظی، برای روس‌ها و آمریکایی‌ها مهم بود که بدانند طرف مقابل تا چه حد می‌خواهد جلو برود تا «تدابیر مقابله‌جویانه» را اتخاذ کنند. روس‌ها تماس‌های موجود، به‌ویژه بر سر سوریه را باز گذاشتند و این روند به احتمال زیاد ادامه خواهد یافت.

روسیه و آمریکا خط مشی فعلی و تماس‌هایی را که می‌تواند در نهایت مثمر ثمر باشد، خارج از معادلات اختلاف‌های‌شان قرار داده‌اند؛ اختلاف‌هایی که به زودی حل‌شدنی نیستند. این امر می‌تواند دست‌کم بازگشت آرزوی «ترمیم بزرگ» در روابط را حفظ کند؛ وگرنه «توافق بزرگ» میان مسکو و واشینگتن در دورنما نیست. در روسیه، کمابیش تمامی حلقه‌های تصمیم‌گیرنده به این درک رسیده‌اند که چنین توافقی ممکن نیست؛ هم به خاطر آن‌چه یک مشاور کرملین آن‌را «جنون پیچیده در واشینگتن» نامیده، و هم به خاطر حس برتری در برابر روسیه که هم در میان دموکرات‌ها وجود دارد و هم در میان جمهوری‌خواهان.

این حقیقت که دیگر انتظاراتی از ترامپ در مسکو برای حصول به نتایج چشمگیر وجود ندارد -به فرض این‌که چنین انتظارهایی از اساس وجود داشت- ممکن است فضا را برای یک همکاری هدف‌مند بر سر چند مسئلهٔ امنیت جهانی باز کند که مورد نگرانی دو طرف است. برای روس‌ها، این می‌تواند تجسم نوعی همکاری با ایالات متحده باشد که آن‌ها به دنبالش بوده‌اند. برای دولت ترامپ، ممکن است فرصتی باشد تا روابط با آمریکا را به یک شکل هدف‌مند (مانند مکانیسم ریابکوف-شنن یا ولکر-سورکوف) یا همکاری‌های محرمانه از نوعی که آمریکا و روسیه در اردن انجام می‌دهند، تبدیل کند. با توجه به رسوایی‌های اخیر که در واشینگتن در رابطه با روسیه اتفاق افتاده است، همکاری‌های فوق‌الذکر نمی‌توانند -دست‌کم تا این لحظه- بخشی از «تبانی» تلقی شوند؛ زیرا این همکاری‌ها، برای فرونشاندن موفق یک منازعه انجام می‌شوند.

اما آن‌گونه که لورا روزن در المانیتور اشاره کرده است، تحریم‌های جدید دست دولت را در رابطه با روسیه می‌بندد. این چیزی است که دست‌اندرکاران در مسکو باید به آن توجه داشته باشند -و دارند. این بدان معناست که هر تماس یا تلاش برای ابتکار مشترک با روس‌ها، تحت نظر کسانی است که به ترامپ اعتماد ندارند. درز احتمالی به رسانه‌ها نیز می‌تواند مسئلهٔ بعدی باشد. مع‌الوصف، با توجه به این‌که تمامی تلاش‌های پیشین برای حل منازعات منطقه‌ای ناکام مانده است، شکستن این بن‌بست توسط همکاری روسیه و آمریکا، می‌تواند رویکردی معتبر برای کرملین و کاخ سفید باشد. اما هر دو طرف باید در نظر داشته باشند که در ارزیابی دورنمای پیشرفت این رویکرد تحت شرایط فعلی، بدبین بودن بهتر از خوش‌بینی است