آبان ۱۵, ۱۳۹۴

درباسیه، سوریه – وقتی کودکان کردستان سوریه که تحت کنترل حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) است، در آغاز سال تحصیلی ۲۰۱۶-۲۰۱۵ به مدرسه رفتند، سیستم آموزشی و برنامه تحصیلی‌شان بسیاری را شگفت‌زده کرد. دولت خودخوانده غرب سوریه در سال ۲۰۱۴ تایید کرد که زبان کردی در مدرسه‌ها تدریس شود. بنابراین زبان کردی به برنامه آموزشی کلاس اول تا سوم اضافه شد و به عنوان یکی از زبان‌های تدریس در سطوح بعد نیز قرار گرفت. این اقدام، بی‌سابقه است زیرا در طول حکومت حزب بعث، از سال ۱۹۶۳ زبان کردی در مدارس ممنوع بود. تدریس به این زبان قدغن شمرده می‌شد و اگر معلمی به این کار مبادرت می‌کرد، بازداشت می‌شد.

تصمیم اضافه‌کردن زبان کردی به زبان‌های مدارس، با مخالفت بعضی ساکنین، از جمله برخی از کردها، روبه‌رو شد. مخالفان چنین اقدامی را یک تلاش جناحی و حزبی نامیدند که فایده‌ای برای سیستم آموزشی ندارد و مدعی شدند که این کار باعث کاهش حضور دانش‌آموزان در کلاس‌های درس خواهد شد.

در سال ۲۰۱۴، مقام‌های مسوول در نواحی کردنشین بودجه‌ای را برای چاپ کتاب‌های درسی کردی و آموزش معلمان و تربیت حرفه‌ای کارکنان در نظر گرفتند تا ناظر بر آموزش و پرورش کودکان باشد. این مقام‌ها بر این باورند که آموزش کودکان به زبان بومی‌شان برای تربیت یک نسل که دلبسته وطنش باشد، ضروری است.

اکرم حسو، مدیر «شورای اجرایی برای خودگردانی دموکراتیک» در استان الجزیره، به المانیتور گفت: «تدریس زبان مادری در مدارس، یکی از شکل‌های رعایت حقوق فرهنگی است. رعایت این حقوق برای تمرین دموکراسی در هر کشوری، در اولویت هستند. زمانی که شورای خودگردان دموکراتیک از طریق کمیته آموزشی خود تصمیم گرفت تا در برنامه آموزشی مدارس، زبان کردی را در کنار سریانی و عربی تدریس کند، یک موقعیت برای تدریس به زبان‌های مختلف با هدف اجرای دموکراسی، حفظ هم‌زیستی و میراث فرهنگی همه ساکنین روژآوا [بخش کردنشین سوریه] در اختیار این مردم قرار گرفت».

حسو اضافه کرد: «ما به عنوان هماهنگ‌کنندگان [هیات مدیره] شورای خودگردان دموکراتیک در روژآوا، تصمیم گرفتیم که از این کار با تمام توان دفاع کنیم. ما عقب نخواهیم نشست زیرا توانایی رسیدن به دموکراسی در کنار انقلاب روژآوا وجود دارد. حکومت دموکراتیک خودگردان پتانسیل آن را دارد که یک سوریه جدید بسازد، سوریه‌ای متحد و فدرال برای همه. بنابراین ما می‌توانیم دموکراسی را به تمامی قلمرو سوریه تعمیم دهیم».

پیش از انقلاب ۲۰۱۱، اقلیت‌های سوریه مانند کردها، آشوری‌ها و ترکمن‌ها تنها می‌توانستند در مدرسه به عربی درس بخوانند و از یادگیری زبان مادری خود محروم بودند.

مزکین علی، دانشجوی کردی که در حال آموزش زبان کردی است، می‌خواهد معلم شود تا به دیگران هم به این زبان درس بدهد. او به المانیتور گفت: «در گذشته ما دانش‌آموزان حتی اجازه نداشتیم بین خودمان در مدرسه به زبان مادری‌مان حرف بزنیم. شرایط فعلی برای بسیاری از کردها مانند یک رؤیاست. من واقعاً خوشحالم که زبان مادری‌ام را یاد می‌گیرم و آن را به دوستان عربم یاد می‌دهم. این‌گونه وقتی بر سر مسایل زندگی با هم حرف می‌زنیم، یکدیگر را بهتر می‌فهمیم».

حکومت خودگردان دموکراتیک در حال آموزش کارکنان برای تدریس به دانش‌آموزان پایه‌های اول ابتدایی است. دولت سوریه هنوز چنین تصمیمی را مجاز ندانسته و احزاب سیاسی کرد هم آن را رد کرده‌اند اما دولت خودگردان بدون اعتنا به آنان، به جلو می‌رود.

سوزدار محمد المحمد، یکی از اعضای جنبش زبان کردی و یکی از سرپرستان بخش آموزش کردی که فارغ التحصیل جامعه‌شناسی دانشگاه تشرین است، به المانیتور گفت: «علی‌رغم مشکلاتی که در این راه داریم، مطمئن هستیم که موفق خواهیم شد. ما معلمان کافی برای تدریس عربی و کردی در ابتدایی و راهنمایی داریم. برخی از آن‌ها تحصیلات دانشگاهی خود را به دو زبان عربی و کردی خوانده‌اند و بسیاری از معلمان تحصیل دانشگاهی خود را در سوریه در تخصص‌های مختلف گذرانده‌اند».

او تاکید کرد: «ما به موجب تصمیمی که روز ۲۵ آگست در روژآوا گرفته شد، سیستم آموزشی جدیدی را در منطقه خود به اجرا گذاشتیم. تمامی عضوهای عرب، سریانی و کرد آن‌را پذیرفتند. این تصمیم می‌گوید که هر عضو بدنهٔ جامعه حق دارد از تحصیل به زبان مادری تا مقطع سوم ابتدایی بهره‌مند شود. ما در حال تلاش برای تمام کودکان از هر نژاد هستیم. به همین دلیل حتی معلمانی که تحصیلات خود را به زبان عربی به اتمام رسانده‌اند و کردی بلد نیستند، برای آموزش کودکان عرب استخدام کرده‌ایم. آن‌ معلمین توسط کمیته اجرایی مدارس به کار گرفته می‌شوند».

برخی افراد تغییر در نظام آموزشی و برنامه درسی در کردستان سوریه را آغازی بر تجزیه سوریه می‌دانند و از اشغال به دست کردها سخن می‌گویند. افراد محلی که با المانیتور گفت‌وگو کرده‌اند، می‌گویند که حداکثر تلاش خود را برای آموزش زبان مادری به فرزندان‌شان می‌کنند. این عمل می‌تواند به کردهای جوان امکان دهد تا به واژگان عربی و کردی مسلط شوند و آن‌ها را در مکالمات روزمره خود به کار گیرند.