HALEP, Suriye — Halep kırsalının Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) kontrolündeki bir dizi bölgesi yerel meclisleri yolsuzlukla suçlayan kitlesel protestolarla çalkalanıyor.
El Bab ve Suran’da 5 ve 12 Nisan tarihlerinde sokağa dökülen protestocular, bölgelerindeki yerel meclisleri ekmek ve su gibi temel gıda ihtiyaçlarını bile karşılayamamakla suçladılar ve tüm meclis üyelerinin istifa etmesini, yerel meclisler için yeni seçim yapılmasını istediler.
Yerel meclislerin protestocuların çağrılarına kulak vermemesi üzerine göstericiler de talepler yerine getirilinceye kadar protestolarını sürdürme kararı aldılar.
Halep kırsalındaki kent ve kasabaların en yüksek idari makamları yerel meclisler. Fırınlardan sağlık hizmetlerine kadar tüm kamu hizmetleri yerel meclislerin ilgili birimleri tarafından sağlanıyor ve çalışanları meclis tarafından belirleniyor.
Bazı yerel meclisler, yıllardır aynı başkan ve meclis üyeleri tarafından yönetiliyor. Protestocular ise bu isimlerin, Halep kırsalında istikrarsızlık hakimken seçildiklerini, şu an istikrarın kısmen de olsa tesis edildiğini ve meclislerin yapısında önemli değişikliklere gidilmesi gerektiğini söylüyorlar. Demokratik yollarla yeni üyeler seçilmesi gerektiğini savunuyorlar.
Azez ve El Bab yerel meclislerindeki yetkililerin Al-Monitor’a verdikleri bilgiye göre Halep kırsalının ÖSO’nun kontrolündeki bölgeleri Türkiye’den destek alıyor. Yerel meclisler çalışmalarını Gaziantep, Kilis ve Hatay illerine bağlı olarak sürdürüyorlar ve meclis üyelerinin, çalışanlarının ve başkanlarının maaşları Türkiye tarafından ödeniyor.
Dahası yetkililer, meclisler tarafından sağlanan kanalizasyondan yol onarımına her türlü kamu hizmetinin de Türk Hükümeti tarafından karşılandığını belirtiyorlar.
Suran’da 12 Nisan’da cuma namazının ardından düzenlenen geniş çaplı protestoya Al-Monitor da tanıklık etti. Suriye devrimi ve Türkiye bayraklarıyla kent merkezine yürüyen protestocuların pankartlarında “Kahrolsun rüşvetçi ve başarısız yerel meclis” sloganları yer aldı. Yerel meclis üyelerinin istifasını isteyen göstericiler, “Halk yerel meclisi devirecek” sloganları attılar. Göstericiler Suran’da 5 Nisan’da düzenledikleri protestoda da “Yerel meclisin meşruiyeti yok” sloganları atarak meclis üyelerinin azledilmesini talep etmişlerdi.
12 Nisan’da düzenlenen protestoya katılan göstericilerden medya aktivisti Abdulkadir Muhammed Al-Monitor’a şöyle konuştu: “Değişim istemek halkın hakkı. Başlıca taleplerden biri yerel meclisin istifası. Çünkü başkan ve üyeler iki yılı aşkın süredir koltuklarındalar ama görev süreleri bir yıl önce bitti. (...) Yerel meclisin tüzüğü, meclise şeffaf seçimler yoluyla taze kan sağlanması için meclis üyelerinin görev süresinin bir yıl olmasını öngörüyor. Meclis bu talepleri görmezden gelince insanların sokağa çıkıp haklarını aramaktan başka çaresi kalmadı.”
Bir diğer gösterici Bassam Hamşo ise yerel meclisin kayırmacılık yaptığını, kamu hizmetlerinden sorumlu birimlerde meclis üyelerinin ve başkanın yakınlarına iş verildiğini söyledi. Meclisteki idari kayırmacılığın ve mali yolsuzluğun bitmesi gerektiğini belirten Hamşo, Al-Monitor’a şöyle konuştu: “Meşru olduğunu düşündüğümüz bu talepler karşılanıncaya kadar her cuma protestolara devam edeceğiz. Meclis eninde sonunda halkın iradesine boyun eğmek zorunda.”
Bir diğer protestocu İbrahim Bakur ise Suran ve çevresindeki su, temizlik ve fırın hizmetlerinin kötülüğünden şikayetçi. Bunların bir türlü düzelmediğini kaydeden Bakur, Al-Monitor’a şöyle dedi: “Bu hizmetlerin düzeltilmesi daha önce de talep edilmişti ama halen standartların altında hizmet alıyoruz.” Bakur halkın 2019’un başından bu yana bu talepleri dile getirdiğini ancak karşılanmayınca sokağa çıktığını da ekledi.
Suran’daki protestoya katılanlar arasında bölgenin ileri gelen isimleri de var. Al-Monitor’a aktarılanlara göre bu kişiler, daha önce şikayetlerini Türkiye’nin Kilis ilindeki yetkililerle paylaşarak mevcut meclisin azledilmesi ve yeniden seçime gidilmesi için Türk tarafının devreye girmesini istemişler. Protestocular Türk tarafından hâlen yanıt beklediklerini anlatıyorlar.
Suran’daki yerel meclisin başkanı Muhammed İbrahim Eydo ise göstericilerin yaşam standartlarının ve hizmetlerin iyileştirilmesine yönelik taleplerini iyi niyetli bulduklarını ve hem taleplere hem de göstericilere saygı duyduklarını söyledi. Eydo Al-Monitor’a şu açıklamayı yaptı: “Yerel meclis tam kapasite çalışıyor ve elimizdeki her imkânı kullanarak hizmetleri geliştirmeye çalışıyoruz. Ancak mevcut kapasitemizi artırmadan bu hizmetleri iyileştirmemiz mümkün görünmüyor. Önceliğimizi mümkün olduğunca kamu hizmetlerinin iyileştirilmesine vermeye çalışıyoruz ve göstericilere hizmetlerin yakın zamanda düzeleceği sözünü veriyoruz.”
Eydo meclisin istifaya gidip gitmeyeceğine ilişkin sorulara ise yanıt vermekten kaçındı.
El Bab’da da yüzlerce gösterici son iki aydır cuma protestoları düzenliyor. Göstericiler El Bab’daki yerel meclis ile güvenlik ve kamu hizmetlerinden sorumlu kurumların yolsuzlukla mücadele etmesini istiyorlar. Yerel meclisin istifasını, elektrik, su gibi temel hizmetleri daha iyi sunabilecek yeni bir meclis için seçime gidilmesini isteyen protestocular, meclisi yolsuzluk ve hırsızlıkla suçluyorlar. Yolsuzluk karşıtı, halkın iradesine vurgu yapan sloganlar atıyorlar.
Suriye devriminin başından bu yana El Bab ve Suriye’nin dört bir yanındaki kent ve kasabalarda Suriye rejimine karşı protestoları örgütlemekten sorumlu koordinasyon ofislerinin El Bab sorumlusu Muhammed Cebara Al-Monitor’a şöyle konuştu: “Protestomuzun başlıca talepleri askeri polis ve yargıda yolsuzluğa bulaşmış kişilerin hesap vermesi ve bu kurumların reform edilmesi. Protestocular ayrıca El Bab’da yeni bir yerel meclis seçimi yapılmasını da istiyorlar. (...) Hizmetlerin kalitesi çok kötü. Yerel meclisin başkanı ve üyeleri inanılmaz bir şekilde koltuklarına yapışmış durumdalar. İktidarın el değiştirmesine, gençlerin onların yerini alarak gelişime katkı sunmasına engel oluyorlar.”
Daha önce Halep kırsalının kuzeyinde bulunan Azez’de de benzer protestolar düzenlenmiş ve göstericiler hedeflerine ulaşmışlardı. Kötü yönetim yüzünden 1 Ağustos’ta patlak veren protestolarda göstericiler yolsuzlukla suçladıkları yerel meclisin istifasını istemişlerdi. Yerel meclisin talebi reddetmesi üzerine meclis binası önünde oturma eylemi şeklinde sürdürülen protestolar, kentin önde gelen isimleri arasında meclisin azledilmesi ve yeni bir meclis kurulması için varılan mutabakat neticesinde ancak ağustos sonunda sona ermişti.