Çalışmayan Filistin Meclisi milyonlarca doları heba ediyor

RAMALLAH, Batı Şeria — 25 Ocak Filistin Yasama Meclisi (FYM) için yapılan son seçimlerin 10’uncu yıl dönümüydü. 84 üyesi Batı Şeria’dan, 48 üyesi Gazze’den seçilen 132 sandalyeli FYM, seçimlerin yapıldığı 2006 yılından yasama faaliyetlerinin durduğu 14 Haziran 2007’ye kadar 27 birleşim yapabildi. Meclis çalışmaları, El Fetih’le Hamas arasında patlak veren çatışmalar ve Hamas’ın Gazze Şeridi’ni ele geçirmesiyle kesintiye uğradı. Vekiller 2006’dan bu yana meclisin masraf ve harcamalarını ilgilendiren düzenlemeler hariç hiçbir yasa geçirmedi.

Hâl böyle olunca kamuoyu, çalışmayan bir meclisin vekil ve personel maaşlarına yaptığı harcamaları ve hâlen devam eden ayrıcalıklarını sorguluyor. Meclisin 2015 bütçesi 58,5 milyon şekel (15 milyon dolar) büyüklüğündeydi. 2016 bütçesi ise henüz açıklanmış değil.

2004 tarihli 10 ve 11 sayılı yasalar gereğince vekiller aylık 3 bin dolar maaş alıyor, FYM tarafından sağlanan, ruhsatlandırılan ve bakımı yapılan birer araç için gümrük vergisinden muaf tutuluyor. Meclis üyeleri eşleriyle birlikte kalıcı diplomatik pasaportlara sahip oluyor ve seçildikten sonra yaşam koşullarına katkı olarak 15 bin dolarlık bir ödenek alıyor. Vekiller ayrıca ev kirası, su, elektrik, çalıştırdıkları kişilerin maaşları gibi masraflar için her ay 8 bin şekel (2 bin 100 dolar) ödenek alıyor, emeklilik ikramiyeleri ise FMY’deki görevleri süresince aldıkları maaşların yüzde 12,5’ine tekabül ediyor. Meclis bütçesi ayrıca kıstasları net olmayan seyahat masraflarını ve idari personelin maaşlarını karşılıyor. Batı Şeria’da şu an 170 idari personel var.

Meclis harcamalarına dair herhangi resmi bir mali tablo yok. FYM Genel Sekreterliği de bu konuda Al-Monitor’a bilgi vermeyi reddetti. 1o Sayılı Yasa gereğince Batı Şeria’daki 84 vekile ödenen maaşlar, FYM’nin seçildiği günden bu yana yaklaşık 31,5 milyon dolara ulaşıyor. Gazze-Batı Şeria bölünmesinin ardından Gazze’de yaşayan 48 vekilin maaşları Hamas tarafından ödeniyor. Batı Şerialı üyelerin ofis harcamaları ise 85 milyon şekeli (21,4 milyon dolar) buluyor.

Kimliklerinin gizli kalması kaydıyla Al-Monitor’a konuşan idari kaynaklar, ofis masraflarının meclisin toplandığı ve düzenli oturumlar yaptığı zamanlarda hükümet ya da FYM Başkanlığı tarafından şeffaf bir şekilde denetlenip ödenmesi gerektiğini, bu masrafların niçin hâlâ ödendiğini açıklayan net ve şeffaf bir mekanizma olmadığını belirttiler.

Meclisin Hamaslı üyelerinden Ahmed Attun ise Al-Monitor’a şöyle konuştu: “Her bir vekil hakkı olan 3 bin dolarlık maaşı alıyor. Bunun nedeni şu: Seçim Yasası gereğince tüm meclis üyeleri seçimlerde aday olurken mevcut işlerinden ayrıldılar. Dolayısıyla şimdi bu maaşlar dışında başka gelirleri yok.”

Vekillere ödenen diğer paralara gelince Attun şöyle dedi: “İsrailli asker Gilad Şalit’in ele geçirilmesinin ardından 24 Mayıs 2007’de İsrail tarafından tutuklanan Değişim ve Reform bloku (Hamas) üyelerinin ofis ödenekleri (kişi başına 2 bin 100 dolar) Maliye Bakanlığı’nca durduruldu. Böyle olunca kiralık olan ve her gün halkla ilgilenen personelin çalıştığı bu ofisler nedeniyle kamu borcu birikti.”

Seyahat ve toplantı harcamaları için verilen ödeneklere de değinen Attun, Hamaslı üyelerin FYM toplanmadığı hâlde ve meclis onayı olmaksızın verilen bu ödenekleri usulsüz gördüğünü ve almadığını belirtti. Attun’a göre “Meclis üyelerine, Filistin Yönetimi’ne, Filistin Kurtuluş Örgütü’ne bağlı gruplar ve kurumlara verilen ödeneklerin tüm ayrıntıları açıklanmalı.”

Meclisin El Fetihli üyelerinden Nejat Ebu Bekir de Al-Monitor’a şöyle konuştu: “FYM bütçesi herkese açık olmalı ki ödenek mekanizması denetlenebilsin, özellikle de kamuoyuna açıklanmayan masraf ödenekleri ve seyahat harcırahları bakımından.”

Vekillerin şeffaflık konusunda ne yaptığı sorusuna karşılık Ebu Bekir şöyle dedi: “Parlamento grubu başkanlarından, FYM genel sekreterinden, Başkan Mahmud Abbas’tan masraflara ilişkin detaylı bilgi istedik. Ne var ki FYM’deki bazı nüfuzlu çevreler ödenekleri kontrol ediyor ve bilgi verilmesini reddediyor. Bu da idari keşmekeşin ne boyuta ulaştığını gösteriyor. (…) Ödeneklerle ilgili prosedür ve mekanizmalar biz vekilleri de etkiliyor. Kamuoyu bizlere suçlu gözüyle bakmamalı. Meclis bütçesiyle ilgili bilgi ve belge sahibi olmadığımız için bütçenin nasıl harcandığını kamuoyuna söyleyemiyoruz. Bu da şunu gösteriyor ki FYM’nin çalışmamasından menfaat sağlayan bir grup var.”

Hesap Verebilirlik ve Etik Koalisyonu’nun genel koordinatörü Azmi El Şuayibi aralık 2014’te FYM’nin o yılın bütçesini geçirme karşılığında Maliye Bakanlığı’ndan masraf ödenekleri aldığını iddia etmişti.

Al-Monitor’a konuşan FYM İkinci Başkan Vekili Hasan Hureyşe ödeneklerin durdurulmasından yana: “Vekillerin ofis ve seyahat masrafları için ödenen paralar derhal durdurulmalı. Vekiller yasama faaliyetlerinin kesintiye uğradığı şu ortamda vekillik görevlerini yerine getirmediği için bu ödenekleri almaya haiz değil.”

Hureyşe masrafların denetiminde FYM Başkanlığı’nın rolüne ilişkin de şöyle dedi: “El Fetih’in meclis grubu Batı Şeria’da, Hamas’ın grubu da Gazze’de toplantılar yapıyor. Ancak ben başkan vekili olarak bu toplantıların hiçbirine katılmıyorum. Çünkü benim görevim yasama işlevi kesintiye uğrayan meclisin bölünmesine katkı yapmak değil, onun bütünlüğünü korumaktır. FYM Başkanlığı’nın denetim ve hesap verilebilirlik açısından herhangi bir görevi yok.”

Bir diğer FYM üyesi Filistin Halk Partisi Genel Sekreteri Bassam El Salihi ise meclis masraflarının “asgari” düzeyde olduğunu savundu: “FYM bütçesinden her türlü kalemi çıkaramayız. Vekillerin ofis masraflarına gelince bunların ödenmesi gerekli ve haklıdır. Çünkü vekiller vatandaşın sorunlarıyla ilgileniyor, vatandaştan gelen şikâyetleri resmi makamlar nezdinde takip ediyor. Bunlar bütçeden çıkarılırsa meclis üyeleri emekli konumuna düşer, halka hizmet edemez, gelen şikâyetlerle ilgilenip halka yardımcı olamaz. (…) Vatandaşı mağdur eden başlıca sorun kamu harcamaları değil, FYM de dâhil siyasal sistemin tümden felç olmasıdır.”

Halkın sesini duyurması, halk adına hesap sorması gereken FYM, görevini yerine getirmeden milyonlarca dolar harcayan atıl bir kuruma dönüşmüş durumda. Çalışamayan meclis Filistin’deki demokratik süreci baltalayarak tüm yetkilerin yürütmenin elinde toplanmasına neden oluyor, üstelik de kamu kaynaklarından milyonlarca dolar tüketiyor.