واشینگتن - هیلاری کلینتون، نامزد پیشتاز دموکراتها در انتخابات مقدماتی، روز دوم ژوئن در سن دیهگو، یک سخنرانی عمده دربارهٔ سیاست خارجی داشت. او سئوالی روشن از رأیدهندگان پرسید: چه کسی صلاحیت بیشتری دارد تا فرماندهی کل قوا را در ایالات متحده به دست بگیرد؟ او یا دونالد ترامپ؟
کلینتون در سخنرانی خود گفت: «آمریکاییها تنها یک رئیس جمهوری را در ماه نوامبر انتخاب نمیکنند. ما فرمانده کل قوای بعدی خود را انتخاب میکنیم، کسی که دربارهٔ مسائلی چون جنگ و صلح، مرگ و زندگی، روی او حساب میکنیم». کلینتون افزود: «و مانند بسیاری در کشور و در سراسر جهان، من بر این باورم که شخصی را که جمهوریخواهان به نامزدی برگزیدهاند، نمیتواند از پس این شغل برآید».
کلینتون تأکید کرد: «عقاید دونالد ترامپ فقط متفاوت نیستند، آنها به طرز خطرناکی متناقضاند». وی افزود: «آنها حتی ایدهٔ واقعی نیستند، فقط یک سری از لفّاظیهای موهوم، دشمنیهای شخصی و دروغهای آشکار هستند. او فقط غیر آماده نیست - بلکه از نظر مزاج و خلق و خو نیز برای تصدی مقامی که نیاز به دانش، ثبات و مسئولیتهای خطیر دارد، نامناسب است».
نامزد پیشتاز دموکراتها با ذکر این که «ما نمیتوانیم اجازه بدهیم که او با آمریکا قمار کند»، ادامه داد: «او کسی نیست که ما هرگز رمزهای اتمی به دستش بسپاریم - زیرا سخت نیست تصور کنیم که ترامپ صرفاً به دلیل آنکه کسی اعصاب ضعیفش را تحریک کرده است، ما را به سمت یک جنگ بکشاند».
کلینتون سابقهٔ خود را در مسائل امنیت ملی، با سفر به بیش از ۱۰۰ کشور در زمان تصدی وزارت امور خارجه در دولت نخست اوباما تشریح کرد که به پیشبرد مذاکرات بر سر پیمان کاهش استراتژیک تسلیحاتی با روسیه انجامید و پیگیری دیپلماسی که باعث تحریمهای جهانی علیه ایران شد و این کشور را به پای میز مذاکرات هستهای کشاند. در مقایسه، او کارنامهٔ ترامپ را بررسی کرد که شامل معاملات ملکی، برگزاری رقابتهای دختر شایستهٔ جهانی و اجرای شوی تلویزیونی «اپرنتیس» بود. او به موازات آنکه سوابق کاری سبکسرانه و توییتهای خشمگینانهٔ ترامپ را مورد استهزا قرار میداد، او را به طور جدی متهم کرد که به وسیلهٔ نرد عشق باختن با دیکتاتورها و قدرتمندانی مانند ولادیمیر پوتین و با دفاع از شکنجه و اظهاراتش علیه مسلمانان و لاتینتباران و بیاعتنایی به متحدان تاریخی ایالات متحده در اروپا و آسیا، به ارزشهای آمریکایی خیانت میکند.
کلینتون دربارهٔ ترامپ گفت: «او اظهار کرده که به ارتش ما دستور خواهد داد تا شکنجه و قتل شهروندانی را که مرتبط با مظنونان تروریسم هستند، در پیش بگیرد -اینها جنایت جنگی هستند». وی افزود: «او دیکتاتوری مانند ولادیمیر پوتین را تحسین میکند و با دوستانمان، از جمله نخستوزیر بریتانیا، شهردار لندن، صدر اعظم آلمان، رئیس جمهوری مکزیک و پاپ، درگیر میشود». کلینتون به شوخی گفت: «او گفته که سیاست تجربه سیاست خارجی دارد، زیرا مراسم دختر شایستهٔ جهانی را در روسیه برگزار کرده است». وی تأکید کرد: «برگزیدن ترامپ به عنوان فرمانده کل قوای ما، یک اشتباه تاریخی خواهد بود».
یوئل روبین، یکی از مقامهای پیشین وزارت خارجه، میگوید با وجودی که قرار بود این سخنرانی دربارهٔ سیاست خارجی باشد، کلینتون در واقع طی یک سخنرانی سیاسی، به رأیدهندگان یک تصویر روشن و ضروری ارائه کرد تا میان نامزدهای ریاست جمهوری یکی را انتخاب کنند.
روبین که اکنون رئیس گروه استراتژی واشینگتن است، روز سوم ژوئن به المانیتور گفت: «این یک سخنرانی سیاسی از سوی یک رهبر سیاسی بود». وی افزود: «مسئله همین است. او وزیر خارجه نیست. او یک سناتور نیست. او نامزدی است که برای انتخابشدن رقابت میکند و آنچه او انجام میدهد، ایجاد یک گزینهٔ شفاف برای رأیدهندگان است».
روبین گفت: «این یک سخنرانی سیاسی بود… برای این که اطمینان حاصل شود رأیدهندگان دریافتهاند که چه گزینههایی وجود دارند و یک نامزد که طرح شفافی برای رویارویی با آن گزینهها دارد… در مقایسه با نامزد دیگر [چگونه عمل میکند]». وی افزود: «این یک گزینه است که دو سویه دارد، جعبهٔ تصمیمگیری [است]، اینکه چه کسی بهترین موضع را در برابر مسائل پیشاروی دارد و فکر میکنید چه کسی میتواند با آنها رویارویی کند؟ این چیزی است که او تلاش میکند تا شرح دهد».
به عقیدهٔ روبین، در حالی که اعضای جمهوریخواه کنگره که برخی از آنان با اکراه تن به حمایت از ترامپ دادند، تلاش میکنند تا انتخابات ۲۰۱۶ را به کارزاری برای ممانعت از پیروزی دموکراتها و جلوگیری از انتخاب قضات لیبرال در دیوان عالی تبدیل کنند، کلینتون به طور مؤثری این کارزار را در قالب آزمون انتخاب فرمانده کل قوا تعریف کرد -یعنی جنگ و صلح و مرگ و زندگی.
او گفت: «آنچه هیلاری دیروز انجام داد، ترسیم مجدد این نکته بود و نشاندادن بزرگترین ریسک به مردم؛ نقطهٔ خطر، که این گزینش میتواند دربارهٔ انتخاب کسی باشد که بمب اتمی بر سر ما فرو بریزد».
کلینتون گفته بود: «این چیز کوچکی نیست وقتی [ترامپ] میگوید که آمریکا باید حمایت نظامی را از ژاپن قطع کند، آنها را تشویق کند که به بمب اتمی مسلح شوند و میگوید این جنگی بین کره شمالی و ژاپن است و من نقل قول میکنم 'اگر آنها این کار را کردند، خب کردند! موفق باشید و خوش بگذرد ملت'. من ماندهام که اصلاً آیا او میفهمد دربارهٔ یک جنگ اتمی صحبت میکند؟».
کلینتون همچنین از توافق اتمی با ایران دفاع کرد و به نقش خود در پشتیبانی از تلاشهای اوباما برای دنبالکردن راه حل سیاسی در مسئله اتمی ایران اشاره کرد. او گفت که اگر به ریاست جمهوری برسد، بر ابقای قدرتمدارانهٔ آن پای خواهد فشرد.
کلینتون گفت: «ما ایران را به میز مذاکره کشاندیم. ما گفتوگوها را آغاز کردیم. و در نهایت، به توافقی دست یافتیم که باید تمامی راههای ایران به سوی دستیابی به سلاح اتمی را ببندد». او افزود: «ما باید با قدرت آن را اجرا کنیم… اما تردیدی نیست که دنیا و ایالات متحده اکنون نسبت به پیش از این توافق، جای امنتری شده است. و ما به آن دست یافتیم بدون این که یک گلوله شلیک کنیم، یک بمب بریزیم یا جان یک سرباز آمریکایی را به خطر بیاندازیم».
کلینتون ادامه داد: «دونالد ترامپ میگوید ما نباید آن توافق را انجام میدادیم. میبایست میز را ترک میکردیم. خب بعد چه؟ میجنگیدیم؟ به دنیا میگفتیم، شما با ایران روبهرو شوید و موفق باشید؟ البته که ترامپ جوابی برای این سئوالات ندارد. دونالد ترامپ چیزهای ابتدایی دربارهٔ ایران یا برنامهٔ اتمیاش را نمیداند. از او بپرسید. به سرعت و به وضوح متوجه خواهید شد».
ارزیابی آلون پینکاس، دیپلمات پیشین اسرائیلی، این است که سخنرانی کلینتون شامل یک سیاست خارجی پخته در سطح جهان است که مورد استقبال متحدان آمریکا در خاور میانه نیز قرار میگیرد.
پینکاس، سرکنسول سابق اسرائیل در نیویورک، در پاسخ به ایمیل المانیتور، نوشت: «هیلاری کلینتون سیمایی از یک سیاست خارجی واقعبینانه، منسجم و شفاف ارائه کرد که اعتمادساز است و بر تعهدات آمریکاییها تأکید دارد و آن روایت احمقانهٔ شایع درباره پسروی آمریکا را رد میکند».
بسیاری از کارشناسان جمهوریخواه و مقامهای پیشین نیز به طور قابل ملاحظهای اظهارات کلینتون را ستودند، بهویژه در مورد اینکه آمریکا در حال حاضر نیز عظمت دارد. این، در مقابله با بحثی است که ترامپ پیش میکشد و اظهار میکند که آمریکا ضعیف شده و در حال پسروی است».
الیوت کوهن، مشاور پیشین وزارت خارجه در دور دوم ریاست جمهوری جرج دبلیو بوش در توییتر نوشت: «باید بگویم که هیلاری سخنرانی خوبی دربارهٔ امنیت ملی داشت و با مطرح کردن یک کیس قابل قبول، دونالد را به زیر کشید».
کوهن افزود: «آنچه سخنرانی هیلاری رودهام کلینتون را کارآمد کرد: کنایههای هوشمندانه، دانایی، میهنپرستی، خوشبینی - و طعنههای کافی برای اطمینان از به جوش آمدن خون ترامپ بود و این، طرح او را تشکیل میداد».
جنیفر روبین، بلاگر دستراستی و محافظهکار واشینگتن پست، نوشت: «در مجموع، هدف او ترسیم ترامپ به عنوان خطری برای کشور و ترسیم خود به عنوان یک رهبر باتجربه و موقر بود». او نوشت: «کلینتون کاملاً در اولین هدف خود موفق ظاهر شد و در برابر دیدگان شگفتزدهٔ بسیاری از منتقدانش، دلایلی قوی برای هدف دوم خود ارائه کرد. چیزی که برای میلیونها جمهوریخواه و مستقل که نمیتوانند خود را به رأیدادن به ترامپ راضی کنند، قانعکننده است».
جان پودهورتز، سردبیر مجله محافظهکار «کامنتری» و نویسندهٔ پیشین نطقهای ریگان، نوشت: «هیلاری کلینتون سخنرانی کلیدی زندگیاش را با حمله به سیاست خارجی دونالد ترامپ ایراد کرد». او ادامه داد: «در واقع، برجستهترین لحظهٔ سخنرانی، زمانی بود که او یقهٔ ترامپ را به دلیل حمله به رونالد ریگان در سال ۱۹۸۷ گرفت، زیرا او همان سخنانی را آن زمان میگفت که امروز دربارهٔ جایگاه آمریکا در جهان میگوید».
کلینتون در سن دیهگو گفته بود: «ترامپ مدام تکرار میکند که دنیا به ما میخندد. او گفتن این حرف را از امسال آغاز نکرده است. او در سال ۱۹۸۷ زمانی که رونالد ریگان رئیس جمهوری بود، یک صفحه کامل آگهی خرید که بگوید آمریکا از ستون استواری برخوردار نیست و دنیا -حدس بزنید چه گفت؟- دنیا به ما میخندد. او آن زمان نیز اشتباه میکرد و اکنون هم اشتباه میکند. شما باید فکر کنید که چرا کسی که اساساً اعتماد بسیار اندکی به آمریکا دارد و دستکم ۳۰ سال این اندیشه را داشته است، میخواهد رئیس جمهوری ما شود».
کلینتون ادامه داد: «حقیقت این است که هیچ کشوری در جهان وجود ندارد که بتواند با ما رقابت کند. این تنها بدین خاطر نیست که ما بزرگترین نیروی نظامی یا اقتصاد بزرگ،یا بیشترین ثبات و کارآفرینی در جهان را داریم. بدین خاطر نیز هست که آمریکاییها سختتر کار میکنند، ما رؤیاهای بزرگتری داریم و هرگز از تلاش برای تبدیل کشورمان و جهان به مکانی بهتر، باز نایستادیم».
ترامپ عصر روز دوم ژوئن طی یک سخنرانی در سن خوزه، سخنرانی کلینتون را «ترور شخصیت» خواند و از خلق و خوی خود دفاع کرد. او با ذکر این که «خلق و خوی من خیلی بهتر و محکمتر از اوست»، گفت: «هیلاری کلینتون باید به زندان برود».