شکاف در اخوان المسلمین در پی حمله عربستان سعودی به یمن

عربستان سعودی عملیات طوفان قاطع را در یمن علیه حوثی ها آغاز کرد. درواقع عربستان سعودی نگران بود که حوثی ها کنترل تنگه باب المندب را در دست بگیرند واین  موضوع همچنین باعث تهدید حمل و نقل درخلیح و مصر شود. این در حالی بود که در مصر، حضور نیروی هوایی مصر در عملیات نظامی  بسیار بحث برانگیز شده و جریان مذهبی به این رویداد واکنش شدیدی نشان داد .

اخوان المسلمین با انتشار بیانیه ای تلاش حوثی ها را برای حذف رئیس جمهور یمن عبد ربه منصور هادی  محکوم کردند و از تمام احزاب  دعوت کردند تا با گفت و گو راه حلی برای پایان دادن به این بحران بیابند. یحیی حمد و عمر دراج دو تن ازرهبران اخوان المسلمین  به صراحت حمایت خود را از عملیات طوفان قاطع در توییتر نشان دادند. با این حال، آنها مشارکت مصر تحت رهبری رئیس جمهور عبدل فتاح السیسی را  محکوم کردند. زیرا اعتقاد دارند که السیسی ، مانند حوثی ها از طریق کودتا به قدرت رسیده است. علاوه بر این، در ۲۷ مارچ تعدادی از حامیان اخوان المسلمین در مصر تظاهراتی را بر علیه عملیات نظامی برگزار کردند و آن را "ضربه ای ننگ آور" خواندند.

رصد سایت خبری طرفدار اخوان ، بیانیه ای  را در تاریخ۲۷ مارچ  ازطرف اخوان مسلمین در محکومیت رژیم سابق یمن علی عبدالله صالح، که با حوثی ها در سرنگونی هادی متحد شده است منتشر کرد. این بیانیه  آنچه را که"حمایت منطقه ای برای کودتا"  نامیده شده رامحکوم می کند، در واقع بیانیه سایت رصد به "حمایت از رژیم خلیج" برای کودتای۳ ژوئیه در مصر، و حمایت ایران از کودتای حوثی "اشاره دارد.

در بحبوحه عدم پذیرش اخوان المسلمین از مشارکت نیروهای مصری درعملیات طوفان قاطع،  حزب اصلاح (بازوی سیاسی اخوان در یمن) و فعال یمنی عضو اخوان المسلمین یعنی توکل کرمان حمایت خود را از این عملیات بیان داشتند. آنها ازهمه نیروهای عرب شرکت کننده در عملیات تشکرکردند وهیچ انتقادی به نیروهای مصری یا خلیج  وارد ندانستند ، حتی کرمان به طور خاص در توییتر خود آنها را مورد ستایش نیزقرار داد.

احمد بان محقق و متخصص اسلام سیاسی، به المانیتور گفت که موقعیت اخوان در مصر در نپذیرفتن حوثی ها و متحدانشان در حزب صالح در راستا با اخوان یمن است،. با این حال، بان افزود: به احتمال زیاد سردرگمی در بین شاخه های اخوان وجود دارد زیرا از یک سو شاهد عدم پذیرش شاخه مصر از مشارکت قاهره و از سوی دیگر پشتیبانی شاخه یمن از این ماجرا هستیم. درحالی که حامیان اخوان المسلمین برای محکوم کردن این عملیات به خیابانها آمدند ، رهبران اخوان المسلمین در مصر عاجز از اتصال به پایگاهها، حامیان و تحت تاثیر قرار گرفت مقامات فعلی مصر نسبت به سی سی را رد کرد.

طاهر الهاشمی، رهبر شیعیان مصر،  به المانیتور گفت: با توجه به "مشکلات امنیتی و وضعیت اقتصادی"،  او ارتش مصر را ازهرگونه ورود به جنگ در خارج از قلمرو مصر منع کرده است. با وجود این عدم پذیرش ، او از اعتصابات نیروی هوایی مصر  در لیبی حمایت کرده است.در ماه فوریه سال ۲۰۱۵دولت اسلامی۲‍‍۱  مصری  را در لیبی کشت. بان این رفتار را تناقض در مواضع الهاشمی می داند.

با این حال، الهاشمی در یک نامه که در وب سایت رسمی خود  در۲۹مارچ  منتشر کرد به تمجید از السیسی پرداخته است:ملت عرب نیازمند (السیسی) خردمندی، تجربه و رهبری عاقلانه به منظور حراست از خون مسلمانان در یمن است ."

درهمین حال، رهبر شیعیان احمد راسم النفیس  به المانیتور گفت که شیعیان مصر یک موضع روشن و متحد در مورد این موضوع ندارند. النفیس شخصا اعتراض خود را به  این عملیات در یک مقاله  در۳۱ مارچ در شفقنا بیان کرده است.

بان در گفت وگو با المانیتورافزود: شیعیان در مصر به طور مستقیم مخالفت خود را باعملیات نظامی نشان نمی دهند و از سوی دبگر به صراحت نیز ازمقامات مصری انتقاد نمی کنند. درمقابل، با توجه به نظر بان، واکنشهای  مردم از طریق رهبران آنها مانند الهاشمی و النفیس بیان می شود، این در حالی است که این افرادنماینده کل شیعیان نیستند.در این بین  شیعیان بسیاری نیز وجود دارند که برای حفظ  امنیت ملی مصر تمایلی به نشان دادن مخالفت خود ندارند.

علی حاتم، سخنگوی الدعوة السلفية و محمود حجازی عضو رسمی حزب نور نیز ازمشارکت مصر در عملیات طوفان قاطع پشتیبانی کرده بودند و آن را به سدی در مقابل  حمایتهای ایران برای گسترش شیعه در شرق میانه دانستند. در یک بیانیه مطبوعاتی در تاریخ ۲۶ مارچ ،حجازی پیش بینی کرد که این عملیات آغاز ایجاد اتحاد بین جامعه سنی برای مقابله با گسترش شیعه خواهد بود.بان  اضافه کرد: این وضع با آموزه های سلفی در مورد ارتداد  شیعیان سازگاراست.

در بیانیه ای در ۲۷مارچ , جامعه اسلامی مصر به وضوح حمایت خود را از عملیات اعلام کرد،این در حالی است که جامعه اسلامی متحد خوبی برای اخوان المسلمین در"ائتلاف حمایت ملی ازمشروعیت و رد کودتا "به شمار میرود. این ائتلاف پیش تر درماه ژوئن سال ۲۰۱۳ در مخالفت با برکناری محمد مرسی، رئیس جمهور تاسیس شده بود. تاکنون موضع گیری روشنی درمورد محکومیت مشارکت مصر در عملیات وجود نداشته است، بان همچنین ادامه داد که موضع جامعه اسلامی همواره در راستای آموزه های مذهبی خود یعنی در جهت طرد کردن فرقه شیعه بوده است. موضع گیری جامعه اسلامی در این زمینه اساسا مذهبی و به دور از هر گونه ملاحظات سیاسی بوده است.بان افزود:" درواقع (جامعه اسلامی) یک نهاد جهادی است و بر خلاف اخوان المسلمین در مناسبات سیاسی وارد نمی شود".

در بیانیه که در ۲۶مارچ  منتشر شد، رهبرعمومی سلاسل تصوف پشتیبانی کامل خود را برای مشارکت مصردرعملیات طوفان قاطع اعلام کرد. رهبر تصوف ابوالاعلی اعظیم به المانیتور گفت :که این عملیات جنگ بین شیعه و سنی نیست، بلکه بخشی از تلاش برای مبارزه با تروریسم است. بان اضافه کرد :که با توجه به همگرایی برخی از فرقه های تصوف و فرقه های شیعه دربعضی از باورهای خاص، فرقه های تصوف از بکارگیری اصطلاح جنگ برای توصیف تضاد بین شیعه و سنی اجتناب می کنند.

برای اولین بارعملیات طوفان قاطع باعث به وجودآمدن همگرایی بین مواضع اخوان المسلمین، الدعوة السلفية ،صوفیان، جامعه اسلامی و جامعة الأزهر شده است. اگرچه، هر گروه با توجه به محاسبات خود از عملیات پشتیبانی می کنند.

به غیراز واکنش متناقض دو شاخه اخوان  در یمن در پشتیبانی ازعملیات و شاخه مصردرتقبیح آن در باقی موارد موضع گیری ها تقریبا  روشن بوه است. صرف نظر از دیدگاه های اخوان از مشارکت مصر، آنها  به خاطر تظاهرات در مخالفت با اقدام نظامی از سوی حامیانشان  مورد انتقاد قرار گرفتند.