Irak Kürdistan bölgesi İran bağlantılı grupların hedefinde

BAĞDAT — Irak’ta faal olan İran bağlantılı Şii gruplar, ABD’yle fazla yakın olmakla suçladıkları Irak Kürdistan Bölgesi’ne yönelik hem söylemlerini sertleştiriyor hem de muhtemelen saldırılarını artırıyor. 

İran bağlantılı “direniş” grupları Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (KBY) Türkiye ile yakın ilişkilerinden de rahatsız. Bunun bir nedeni, bu grupların kuzeybatı Irak’taki Sincar bölgesinde PKK ile giderek yakınlaşması.

IŞİD olarak da bilinen İslam Devleti’nin KBY güçlerine saldırıları devam ederken, son aylarda peşmergeyi hedef alan bazı saldırıların arkasında İran bağlantılı gruplar olabilir. 

Kerkük’ün 40 kilometre kuzeybatısında, Erbil-Bağdat yolunda bulunan Altınköprü kasabasının yakınındaki Pirde’de 7 Ocak akşamı saat 19.00 sularında peşmerge güçlerine sekiz adet Katyuşa roketi atıldı. Bundan birkaç gün önce de Kerkük’ün bir başka köyünde bir peşmerge mensubu kimliği belirsiz saldırganın açtığı ateşle yaralandı.

Bağdat’taki merkezi hükümet ile Erbil arasında ihtilaf konusu olan petrol zengini Kerkük bölgesinde çeşitli güçler faal. Altınköprü Türkmen, Kürt ve Araplardan oluşan karışık bir nüfusa sahip. Irak’ta güvenlik güçlerini hedef alan çoğu saldırıyı otomatik olarak IŞİD hücrelerine atfetme eğilimi olsa da bölgede görev yapan güvenlik güçleri 7 Ocak’taki olay dâhil bazı saldırılarda İran’a yakın silahlı gruplardan şüphelendiklerini söylüyorlar.

Örneğin Şubat 2021’de Erbil’de meydana gelen saldırıyı, Bağdat’ta siyasi uzantıları olan İran bağlantılı silahlı grupların paravanı olduğu düşünülen karanlık bir grup üstlendi. Saldırıda Erbil Uluslararası Havaalanı’nda ABD önderliğindeki koalisyon güçlerinin kullandığı bir üsse onlarca roket atılmış, iki kişi hayatını kaybederken 12 kişi yaralanmıştı.    

Bundan iki ay sonra Erbil’deki Amerikalı güçler ilk kez patlayıcı yüklü insansız hava aracı (İHA) ile hedef alındı. Saldırı İran bağlantılı gruplar tarafından övgüyle karşılandı ancak üstlenilmedi. O günden bu yana havaalanına yönelik başka İHA saldırıları da oldu.

Ekim 2020’de ise Kürdistan Demokrat Partisi’nin (KDP) Bağdat bürosu İran bağlantılı silahlı grupların destekçileri tarafından yakılmıştı. Özerk Kürdistan bölgesinin en büyük siyasi partisi olan KDP, Irak’ın kuzey komşusu Türkiye ile yakın ticari ilişkilere sahip.  

Binayı ateşe verenlere eşlik eden bazı kişiler İran Devrim Muhafızları komutanı Kasım Süleymani ile Ebu Mehdi El Mühendis’in posterlerini açmıştı. Süleymani ve Mühendis Ocak 2020’de Bağdat Havaalanı dışında ABD’nin İHA saldırısında öldürülmüş, Devrim Muhafızları’yla bağlantılı gruplar KBY’nin de saldırıda parmağı olduğunu iddia etmişti.

Son olarak 1o Ocak’ta Hukuk Devleti Koalisyonu’nun kıdemli bir üyesi Sünni Arapları ve Kürtleri “Şiilerin arasını açmak” ile suçlarken, Devrim Muhafızları’yla bağlantılı silahlı Kataib Hizbullah grubunun sözcüsü Ebu Ali El Askeri “Irak zor günler yaşayabilir ve herkes zarar görür” uyarısında bulundu. 

Irak eski İçişleri Bakanı Bekir Cabir El Zübeydi ise geçtiğimiz günlerde ABD’nin “Irak Kürdistan Bölgesi’nin dağlarında gizli bir kampa füze yerleştirdiğini” iddia etti. 

Kataib Seyyid El Şüheda grubunun siyasi ofisinde görevli olan Abbas El Zeydi bu açıklamanın ardından 22 Aralık’ta Al-Monitor muhabirine gönderdiği mesajda iddia edilen gizli tesislere öfke kustu. “Erbil Irak’ın işgali için ABD üssüne mü dönüşüyor?” diye soran Zeydi, Sünni Arapların çoğunlukta olduğu Anbar vilayetindeki bir üssü kastederek, “Bu haberin ardından Ayn El Esad üssünde neler olduğunu nasıl bileceğiz, nasıl tespit edeceğiz?” dedi.

Kataib Seyyid El Şüheda Erbil’de Şubat 2021’de meydana gelen saldırının ardından ilk suçlanan gruplardan biriydi. Devrim Muhafızları’na yakın silahlı bir örgüt olmakla birlikte Irak hükümetinden maaş alan Halk Seferberlik Birlikleri’ne (Haşdi Şabi) dâhil edilen grubun, Irak-Suriye sınırı yakınlarında ABD hava saldırılarına hedef olduğu biliniyor.

Zeydi Haziran 2021’de böyle bir saldırının ardından Al-Monitor muhabirine yaptığı açıklamada KYB’nin “Irak’ın evlatlarını katleden Amerikan işgaline her türlü desteği sağladığını” ve “dün gece sınırda hedef alınan şehit evlatlarımızın kanı” için “hiç de küçük olmayan bir ceza” alacağını söylemişti. 

ABD önderliğindeki koalisyondan bir kaynak 12 Ocak’ta Al-Monitor’un sorusu üzerine koalisyonun Kürdistan’daki varlığına dair şu açıklamayı yaptı: “Koalisyon 9 Aralık 2021 itibariyle Irak’taki muharip rolünü sonlandırmıştır. Koalisyonun artık Irak’ta kendine ait üsleri yoktur ve Koalisyon geçtiğimiz günlerde Iraklı askeri ve diplomatik yetkililerden oluşan bir heyeti ağırladı. Heyet, Irak güçlerine danışmanlık ve destek sağlayan, mevcut üstünlüklerini korumasına yardımcı olan bir güce geçişimizi gözlemledi.”

Koalisyon, Irak güvenlik güçlerine yıllık olarak sağladığı yüzlerce milyon dolar maddi desteği sürdürüyor ve bazı Peşmerge birimlerinin maaşlarını ödüyor. 

Kürdistan bölgesindeki medya kuruluşlarından Rudaw’ın Nisan 2021 tarihli haberine göre “Maaşlarını ABD fonlarından alan 30 bin civarında peşmerge savaşçısı ve 13 tugay var. ABD 2014 yılından beri peşmerge güçlerine askeri ve mali yardım, ayrıca eğitim sağlıyor.”

Bu fonlara ve koşulları hakkında bir Koalisyon sözcüsünden daha fazla bilgi talep ettik ama bu yazı yayına girdiğinde sorularımız halen yanıt bekliyordu. Ancak ABD’nin Kürt bölgesel güçleri ve Erbil hükümeti ile uzun yıllardır yakın ilişkiler sürdürdüğü herkesçe biliniyor.

Dünyanın en büyük konsolosluğu olduğu söylenen Erbil’deki yeni ABD Konsolosluğu’nun inşaatı Eylül 2021’de tamamlandı. Bağdat’ta oldukça büyük bir binada yer alan ABD Büyükelçiliği’ne “casus yuvası” diyen İran bağlantılı grupların Erbil’deki devasa yeni konsolosluğa da aynı muameleyi yapması muhtemel.