Suriye: Rusya ve İran’ın nüfuz yarışı özel güvenlik şirketlerine uzandı

Suriye’deki nüfuzlarını artırmak için fırsat kollayan Rusya ve İran, ülkenin çeşitli bölgelerinde ofis açtırdıkları özel güvenlik şirketleri üzerinden kendileri için çalışacak elemanlar topluyorlar. Ekonomik koşulların giderek kötüleştiği, işsizliğin kol gezdiği ülkede genç erkeklere yüksek maaşlar öneriliyor.

Suriye hükümeti, iç savaşın patlak verdiği 2011 yılında özel güvenlik şirketlerine ruhsat vermeyi kesmiş ancak ruhsatlandırma işlemleri 2013’te yeniden başlamıştı. Suriye’de bugün 70’in üzerinde kayıtlı özel güvenlik şirketi var. Bu şirketler varlıklı kişilere ve rejim yandaşlarına koruma sağlıyor, çeşitli tesislere güvenlik hizmeti veriyor, konvoylara ve yüklü miktarlardaki para nakillerine refakat ediyorlar. 

Şirketler 2013’ten bu yana faaliyet alanlarını genişlettiler, Rus ve İran güçleriyle ilişki kurdular. Bazı şirketler üst rütbeli Rus askerlerine refakat ediyor, Rus güçleri adına Kamışlı, Haseke ve Deyrizor’daki petrol tesislerini koruyor. Bazıları da dini amaçlarla İran’dan gelen konvoylara koruma sağlıyor, hatta İran ve Rus güçlerinin yanında savaşıyorlar.

Ruslarla çalışan şirketlerden biri, Suriye Demokratik Güçleri kontrolündeki bölgelerden petrol alan Katırcı Grubu’na bağlı El Maham.

Bir diğeri, Şam merkezli Sanad Koruma ve Güvenlik Hizmetleri. Şirket, doğrudan Rus kontrolünde olan Deyrizor’daki El Teym, El Vard ve El Şula petrol sahalarına koruma hizmeti veriyor. 

El Sayad Şirketi ise Rus güçleri ile beraber Suriye çölünde İslam Devleti (İD) hücreleriyle mücadele ediyor.

Rusya’yla bağlantılı özel güvenlik şirketlerinin eğitimi, Deyrizor askeri havaalanında konuşlu Rus Wagner Grubu mensuplarının denetiminde yapılıyor.

Adının saklı kalması kaydıyla Al-Monitor’a konuşan bir Sanad çalışanı şu bilgileri aktardı: “Humus’taki şirket temsilcilileri, Haseke ve Kamışlı’daki petrol tesislerinin Rus güçleri adına korunmasında ayda 300 dolar maaşla iş teklif ettiler. Çalışanlar altı aylık maaşlarını peşin alacak, ayrıca iki ayda bir 10 gün izin kullanacaklar. Sözleşme yenilenirse maaş 400 dolara çıkacak. Bir de 200 dolar maaş ve ayda 10 gün izinle Deyrizor veya İdlib’de çalışma seçeneği var.”

Sanad çalışanı şöyle devam etti: “Rejim kontrolündeki bölgelerde pek çok genç insan, işsizlik ve kötü yaşam koşulları nedeniyle yüksek maaşlar veren Rus güçleriyle çalışmaya yöneliyor. Bu tür işler, çalışanları rejim tarafından askere alınmaya karşı da koruyor, ayrıca Suriye ordusu ve istihbarat birimlerine göre daha iyi imkânlar sunuyor.”

İran güçleriyle çalışan El Kala Şirketi ise Deyrizor vilayetinde İran güçlerinin denetimindeki El Bukemal kentinde faal ve İran ile Irak’tan dini amaçlı ziyaretler için gelen konvoylara refakat ediyor. Şirket, Devrim Muhafızları denetiminde eski Suriyeli subaylar ve istihbarat görevlileri tarafından yönetiliyor. 

Bir diğer şirket El Fecr, Humus ve Baniyas’taki petrol rafinerileri ile Irak arasında gidip gelen petrol konvoylarını Suriye çölünde İD saldırılarına karşı koruyor.

Siyasi yorumcu ve yazar Hasan El Naifi konu hakkında Al-Monitor’a şu değerlendirmede bulundu: “Rusya ve İran arasındaki menfaat çatışması artık gizlenmiyor. Suriye topraklarındaki bölünme, tüm dış aktörleri kendi çıkarlarını koruyacak araçlar aramaya itiyor. Ruslar gelmeden önce İranlılar, dini aidiyetlere hitap ederek ve para teklif ederek çok sayıda Suriyeli genci devşirmeyi başarmışlardı. Dolayısıyla şu an hem güney Suriye’de hem de [doğu Suriye’deki] El Bukemal ve El Mayadin’de Ebu El Fadıl El Abbas Tugayı ve Fatimiyyun Tugayı gibi yerel milislere sahipler. Ruslar da Deyrizor’da ve doğu Suriye’de rejimin kontrol ettiği bölgelerde benzer adımlar attılar. Para ve nüfuz teklif ederek adam topladılar. Rusya ve İran, kendi gündem ve planlarını uygulatmak amacıyla yerel milisler oluşturma peşinde olabilir, bunları vekil savaşlarında piyon olarak kullanabilirler."