Kıdemli İsrailli general: İsrail ordusu savaşa hazır değil

İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) Ombudsmanı General Yitzhak Brick, Mısır ve Suriye’nin İsrail’e karşı 1973’te açtığı Yom Kippur Savaşı’nın kahramanlarından biri. İsrail bu savaşı neredeyse kaybediyordu. Ordunun altı yıl önce Altı Gün Savaşı’nda kazandığı müthiş zaferle rahatlaması, siyasi iktidarın da buna bağlı olarak havalara girip gevşemesi İsrail’e adeta bir felakete mal oluyordu.

On yıllık görev süresinin sonuna gelen Brick, askerlerin operasyonel hazırlık, kapasite ve askeri yapılanma ile ilgili olmayan şikâyetlerini incelemekle görevli. Ancak Brick son aylarda rahatsız edici bir baş belasından gerçek bir stratejik soruna dönüştü. Brick önce haziran ayında IDF’in savaşa hazırlık durumuna ilişkin karamsar bir rapor sundu ardından yine aynı konuda üst düzey savunma yetkililerine uzun ve detaylı bir belge gönderdi. Eylül ayında ise yine oldukça ayrıntılı bir metin yayınlayarak öne sürdüğü iddiaların incelenmesi için Yüksek Mahkeme’den emekli bir yargıç başkanlığında ordu dışından bir araştırma komisyonunun kurulmasını istedi.

Yom Kippur Savaşı’nda stratejik sürprizin yarattığı travmadan asla kurtulamayan Brick, bugün bizzat stratejik sürprize dönüşmüş durumda. Genelkurmay Başkanı Korgeneral Gadi Eizenkot 45 yıl önce kendisi henüz yeni yetme bir ergenken savaş alanında olan ve bugün emekli olmak üzereyken etrafı telaşa veren bu yaşlı generalin sorun çıkarmasını hiç mi hiç beklememişti.

Üst düzey bir askeri yetkili kimliğinin gizli kalması kaydıyla Al-Monitor’a şöyle konuştu: “(Hizbullah Genel Sekreteri) Hasan Nasrallah’ın birkaç hafta önce İsrail medyasını takip ederek IDF’in savaşa hazır olmadığı sonucuna vardığını, Hizbullah’ın İsrail’i caydırdığını söylemesine şaşırmamak lazım. Ne yazık ki bazı insanlar rakamları, olguları, mevcut durumu kontrol etmek yerine temelsiz korkular yayıyor ve İsrail’in düşmanlarını yüceltiyor.”

Ancak Nasrallah’ın sözleri ABD’de Başkan Donald Trump hakkında çıkan yeni bir kitapta yer alan bir bölümle örtüşüyor. Emektar Washington Post muhabiri Bob Woodward, “Fear: Trump in the White House” (Korku: Trump Beyaz Saray’da) isimli kitabında Trump’ın danışmanlarının İsrail güvenlik teşkilatının devleti Hizbullah’a karşı savunmada “yetersiz kalacağı” konusunda uyarıda bulunduğunu yazıyor.

Genelkurmay Başkanlığı’ndan ise sakin ve güven verici mesajlar geliyor. Bu ve benzer iddialara yanıt olarak IDF’in savaşa hazırlık durumu ve kabiliyetleri hakkında Başbakan Benjamin Netanyahu, Savunma Bakanı Avigdor Liberman ve güvenlik kabinesine yakın zamanda sunulmuş detaylı bir rapordan alıntılar açıklandı. Eizenkot şu ifadeleri kullandı: “Ordunun savaşa hazırlık durumundan sorumlu kişi olarak, istihbarat ve hava üstünlüğüne, kara kabiliyetine ve savaşın her alanında her gün test edilen zengin bir operasyonel tecrübeye sahip bir ordu olan IDF’in kendisine verilecek her türlü göreve hazır olduğunu beyan ederim.”

Brick ise yaklaşık 200 sayfa olduğu bildirilen son raporunda Kara Kuvvetleri Komutanlığı, acil tedarik depoları ve başka kritik noktalarda görevli birçok subay ve astsubaya atıfta bulunarak savaş kapasitesinin gerilediğini, orduda moralin düşük olduğunu, eğitim, teçhizat ve idame açısından önemli eksikliklerin bulunduğunu öne sürüyor.

Muvazzaf subaylara göre Brick isimsiz subay ve astsubaylarla yaptığı sohbetlerden sonuçlar çıkarıyor ve bunları çoğunlukla askerlerin ifade ettiği “duygulara” dayandırıyor buna karşın Eizenkot ordunun her senaryoya hazır olduğunu söylerken kendi itibarını ortaya koyuyor.

Ombudsmanın eleştirilerinden en büyük payı Kara Kuvvetleri Komutanlığı alıyor. Yıllar içerisinde hava kuvvetlerine, istihbarata, donanmaya, füze kabiliyeti ve füze savunmasına yoğunlaşan İsrail, Kara Kuvvetleri’ni büyük ölçüde ihmal etmişti. Al-Monitor’a konuşan üst düzey bir askeri kaynağa göre ise “Kara Kuvvetleri’ne son yıllarda büyük bütçeler verildi. Birlikler güçlendirildi. Bugüne kadarki en büyük mühimmat envanterine sahibiz. Eğitimler ciddi ölçüde artırıldı, 2000 yılından bu yana en yoğun seviyesine ulaştı. Stratejik planlama tamamlandı, operasyonel planlar yapıldı. Hazır, donatılmış ve eğitilmiş bir ordu var.”

Kara Kuvvetleri’nin uzun yıllar üvey evlat muamelesi gördüğünü IDF de kabul ediyor. Hükümetin zorunlu askerlik süresini kısaltması ve subayların hizmet koşullarında değişiklik yapması ciddi bir insan kaynağı sıkıntısına yol açmıştı. Brick’in dikkat çektiği konulardan biri de bu. Ancak askeri yetkililer söz konusu kararların IDF komutasına bağlı olmadığını vurguluyor.

Bahsi geçen kaynak şöyle diyor: “Karadaki duruma bakıldığında ampirik rakamlar, raporlar ve performans eskisine göre çok daha iyi durumda. IDF düşmanlarına karşı tüm alanlarda kesin üstünlüğe sahip.”

Al-Monitor’un edindiği bilgiye göre Liberman iki hafta önce Brick’in raporları konusunda özel bir toplantı düzenledi. IDF’in yeterliliği toplantının odak noktasını oluştururken Genelkurmay Başkanı ve diğer üst düzey yetkililer Brick’in iddialarına karşı çıktılar. Görüşmeye vakıf olan kaynaklara göre bakan duyduklarından oldukça memnun kaldı.

Al-Monitor’a konuşan kıdemli bir Savunma Bakanlığı yetkilisi, bakanın IDF’in yeterliliği ve hazırlık durumu konusunda Genelkurmay Başkanı’na güvendiğini kaydetti. Brick’in raporlarına “fazla duygusallık” karışmış olabileceğini belirten kaynak, Brick’in algısının halen 1973 savaşının travmasının etkisinde olduğunu öne sürdü.

Üst düzey bir askeri kaynak da Al-Monitor’a şöyle konuştu: “Genelkurmay Başkanı sorumluluklarını küçümsemiyor ve IDF’in yüksek hazırlık seviyesinde olduğuna dair güvence veriyor. Aksini düşünenler buyursunlar argümanlarını gelişigüzel koridor sohbetleriyle değil tahkik edilebilir objektif kriterlere göre kanıtlasınlar.”

Görüldüğü kadarıyla bu değerlendirmeyi Liberman da paylaşıyor. Savunma Bakanı yıl sonunda emekliye ayrılacak Eizenkot’un yerine dört aday arasından yeni bir isim seçmeye hazırlanıyor. Bu adaylar Genelkurmay Başkan Yardımcısı Tümgeneral Aviv Koçavi ve yine tümgeneral rütbesinde olan Nitzan Alon, Eyal Zamir ve Yair Golan. Liberman bu görevi, düşmanla çarpışmak ve kesin zafer kazanmak isteyen bir isme vereceğini söylemişti. Bu kriterlere bakılırsa Liberman’ın asıl kaygısı ordunun muharebe yeterliliği değil kesin zafer için düşmanlarla çarpışma isteğiymiş gibi görünüyor.