Iraklı Kürtler iç savaşa doğru mu gidiyor?

İslam Devleti’ne (İD) karşı Musul harekâtı devam ederken Irak’ın Kürdistan Bölgesi’nde içten içe kaynayan ve savaşın ardından istikrar çabalarını etkileyecek sorunlar dikkatlerden kaçıyor. Sırf son birkaç ayda bir Kürt gazeteci daha suikasta uğradı, bir üniversite öğrencisi “namus” cinayetine kurban gitti, Kürt bir kadın milletvekili ölüm tehditleri aldı, İranlı Kürtlere ait bir parti binası bombalandı ve yedi kişi hayatını kaybetti, Süleymaniye vilayetinde bir dizi terör saldırısı önlendi. Bu tabloya ödenmeyen memur maaşları nedeniyle devam eden gösterileri, Kürt parlamentosunun işlevsizliğini, artan mülteci ve iç göçmen sayılarını, bölgedeki varlığını artıran PKK’yı ve Türk savaş uçaklarının kuzey Irak’taki PKK üslerini bombalamasını da eklemek lazım. Tüm bunlar, Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (KBY) 2011’den beri sağladığı çoğu kazanımı tersine çevirmekle kalmıyor, Kürdistan Bölgesi’nde mali çöküş ve iç çatışma riskini artırıyor.

Hâl böyle olunca İD sonrası dönem için “kaçınılmaz Kürt devleti” senaryosu yerine zayıflayan özerklik, siyasi kargaşa ve silahlı çatışmanın olduğu bir senaryo daha gerçekçi görünüyor. KBY 2014’te “bağımsız” petrol ihracatına başlamıştı ama Kürt ekonomisi bugün lime lime dökülüyor. KBY’nin borcu 22 milyar doları aşmış durumda. Elektrik arzı 2005 seviyesine gerilerken özel jeneratörlerin bulunmadığı bölgeler günde yaklaşık dört saat elektrik alabiliyor. Binlerce genç insan bölgeden göç etmeye devam ediyor. Bir zamanlar büyük ilgi gören Kürt enerji sektörünün altı siyasi ve yasal açıdan oyuluyor. KBY Ceyhan’a günlük yaklaşık 600 bin varil petrol ihraç etse de bu ihracatla ilgili anlaşmazlıklar sürüyor, Türkiye’ye bağımlılık devam ediyor ve petrol büyük ölçüde Kürdistan Bölgesi’nden değil, hâlen ihtilaflı bir bölge olan Kerkük’ten sağlanıyor. Uluslararası petrol şirketleri Kürdistan Bölgesi’ndeki 19 petrol sahasını terk etmiş durumda. Bunların içinde sahip olduğu altı sahanın üçünden çekilen ExxonMobil de var.