Türkiye Salı günü, depreme eğilimli ülkenin modern zamanların en ölümcül felaketinde 50.000'den fazla insanın ve bazı şehirlerin kaybı nedeniyle şafak öncesi nöbet tutuyor.
Kederli Türkler, 7,8 büyüklüğündeki bir sarsıntının milyonlarca insanın hayatını henüz uykudayken nasıl birkaç saniye içinde alt üst edebileceğini hâlâ kabul etmeye çalışıyor.
Cuma günü açıklanan güncellenmiş ölü sayısı, resmi olarak afet bölgesi olarak belirlenen 11 güneydoğu ilinde 53.537 kişinin öldüğünü gösterdi.
Komşu Suriye'de 5 bin 951 kişinin daha hayatını kaybettiğinin doğrulanması, geçen yılki 6 Şubat depremini son 100 yılda dünyada yaşanan en ölümcül 10 depremden biri haline getiriyor.
Antakya gibi antik kentler etkin bir şekilde haritadan silindi.
Diğerlerinde ise sabah 4:17'de yer hareket etmeye başladığında karttan evler gibi devrilen apartman kulelerinin yerinde geniş delikler var.
Bombalardan şoka uğrayan hayatta kalanlar, dondurucu soğukta pijamalarıyla dışarıda durdular ve beton yığınlarının altında mahsur kalanların acı içinde çığlıklarını dinlediler.
Ev kadını Çağla Demirel, Antakya'da hayatta kalan yüz binlerce kişi için kurulan konteyner kamplarından birinde AFP'ye yaptığı açıklamada, "Bir yıl oldu ama aklımızdan çıkmıyor" dedi.
31 yaşındaki oyuncu, "Hayat kıvılcımını kaybetti" dedi. "Ziyaret edecek bir ailem, çalınacak bir kapım, yaşanacak hoş bir yerim kalmadı. Hiçbir şey kalmadı."
- 'Bizi duyabiliyor musun?' -
Antakya'nın geri kalan sakinleri Salı günü saat 04.17'de herkesin "Bizi duyabiliyor musun?" diye bağıracağı bir nöbet için toplanmayı planlıyor.
İnsanlar enkaz altında sevdiklerini ararken, çağrı felaket bölgesinin her yerinde duyuldu.
Ancak bu aynı zamanda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hükümetine, deprem bölgesindeki pek çok kişinin geride kaldığını hissettiğini gösteren incelikli bir hatırlatma gibi görünüyor.
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'ndaki (TEPAV) analistler, felaketin zaten işsizlik ve yetersiz yatırımın ağırlığını taşıyan bir alanı vurduğuna dikkat çekiyor.
TEPAV, raporunda "Bölgedeki bazı ilçeler Türkiye'de en yüksek yoksulluk oranına sahip" dedi.
Erdoğan, hükümet kurtarma ekiplerinin hazırlıksız olduğu ve yanıt vermekte yavaş olduğu yönündeki şikayetlere karşı sert bir şekilde geri adım attı.
Depremi, hiçbir ulusun önleyemeyeceği veya hızla üstesinden gelemeyeceği "yüzyılın felaketi" olarak damgaladı.
Felaketin ilk haftalarında tüm ülkeyi dolaştı ve bir yıl içinde 650.000 yeni konut teslim etme sözü verdi.
- 'Normale dönüş yok' -
Bu ay deprem bölgesinde teslim edilmeye hazır 46.000 dairenin ilk 7.000 dairesinin anahtarlarını Cumartesi günü Antakya'da dağıtmaya başladı.
Ayda 20.000 kadar ünitenin ve yıl sonuna kadar 200.000 ünitenin teslim edileceğini söyledi; bu ilk başta verdiği sözün altında kaldı ama yine de deprem sonrası kaosun vurduğu bir bölge için etkileyici.
Erdoğan Cumartesi günü Antakyalılara hitaben, "Elbette kaybettiğimiz canları geri getiremeyiz ama diğer tüm kayıpları telafi edebiliriz." dedi.
"Bunun için söz verdik."
Ancak Erdoğan'ın sözleri dondurmacı Kadir Yeniceli gibi kişileri pek teselli edemiyor.
Erdoğan'ın İslami kökenli partisinin ezici bir desteğe sahip olduğu, ağır darbe alan bir şehir olan Kahramanmaraş'ın 70 yaşındaki yerlisi, insanların bundan sonra ne olacağı konusunda "kafalarının karışık" olduğunu söyledi.
AFP'ye konuşan Yeniceli, "Normale dönüş olmadı" dedi. "Aynı kalıyor, ilerleme yok. İstihdam yok, para yok, gelir yok."
- 'Yapılacak çok şey var' -
Erdoğan'ın konut vaatleri, yirmi yıllık iktidarının en zorlu dönemine dönüşen Mayıs 2023 genel seçimleri öncesinde geldi.
Felaket bölgesinin büyük bir kısmındaki tutarlı destek sayesinde, ikinci tur başkanlık oylamasında galip geldi.
Pek çok seçmen muhalefete güvenmediğini ifade etti ve Erdoğan hükümetinin bu koşullar altında yapılabilecek en iyi şeyi yaptığını düşündü.
Ancak pek çok seçmen ve analist, Türkiye'nin yeni bir büyük sarsıntıya bir yıl öncesine göre daha hazırlıklı olmadığını belirtiyor.
Ülke, dünyanın en aktif iki fay hattının üzerinde yer alıyor ve neredeyse her gün daha küçük depremlerle sarsılıyor.
Yüzlerce müteahhit halihazırda yürürlükte olan bina güvenliği standartlarını ihlal ettiği iddiasıyla soruşturmayla karşı karşıya bulunuyor.
İstanbul Teknik Üniversitesi afet yönetimi profesörü Mikdat Kadıoğlu, "Ülkenin acilen kriz yönetiminden risk yönetimine geçmesi gerekiyor." dedi.
"Hala yapılacak çok şey var."
