ABD Irak’tan Suriye’ye silah aktarıyor

Suriye’deki ABD destekli güçler İslam Devleti’nin (İD) son kalıntılarını köşeye sıkıştırırken Pentagon’un 2018’nin ikinci yarısında milyonlarca dolar değerinde silah ve aracı Irak’tan Suriye’ye kaydırdığı öğrenildi.

Savunma Bakanlığı’nın Kongre’ye yaptığı bir dizi bildirimi inceleyen Al-Monitor, Irak ordusu için satın alınan pek çok malzemeyi Kürt hâkimiyetindeki Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) gönderme kararı alındığını tespit etti. 2018’deki son değişiklik bildirimi, Başkan Donald Trump’ın ABD askerlerini Suriye’den çekeceği açıklamasından 12 gün sonra 31 Aralık’ta gönderilmiş.

Söz konusu ekipman yaklaşık 50 adet Humvee aracı, 20 adet mayına karşı dayanıklı araç, 40 adet güçlendirilmiş silah taşıma aracı ve yaklaşık 700 adet tanksavar silahtan oluşuyor. Belgelere göre Pentagon 2400’ü aşkın havanın, 25 mayın temizleme aracının, mayın ve başka patlayıcıların imhasında kullanılan onlarca malzemenin nakline de onay verdi.

Pentagon sözcülerinden Tuğamiral Sean Robertson, yönetimin bu konudaki yaklaşımı gereği malzemelerin naklinin tamamlanıp tamamlanmadığı konusunda bilgi veremeyeceğini söyledi. Al-Monitor geçtiğimiz haziranda da Suriye’ye yol temizleme ekipmanları nakledildiğini bildirmişti. Sözcü o günlerde ekipmanın “Suriye’de İD’in elinde kalan son toprakların alınmasında SDG’ye yardımcı olacağını” belirtmişti.

Robertson şubatta da şu açıklamayı yapmıştı: “SDG’ye yeterli donanım sağlanması, SDG’nin Orta Fırat Vadisi’ni İD’den kurtarmak için verdiği yoğun mücadele için kritik önem taşıyor. Savunma Bakanlığı Kongre’nin tahsis ettiği eğit-donat kaynaklarını her zaman etkili ve verimli şekilde kullanacak.”

Uzmanlara göre bahsi geçen malzeme, şehir savunmasını bomba yüklü araçlar ve bubi tuzakları gibi tehlikeli yöntemlerle pekiştiren İD’in daha da zayıflatılmasına yardımcı olabilir. Pentagon’un Irak’tan Suriye’ye malzeme naklettiğini Al-Monitor ilk olarak haziranda bildirmişti.

Yeni Amerikan Güvenlik Merkezi’nde Orta Doğu uzmanı olan Nick Heras’a göre ekipman özellikle İD’in yerleşik savunmaları ve Orta Fırat Vadisi’nde ABD destekli güçleri yavaşlatmak için yoğun olarak kullandığı patlayıcı yüklü araçlara karşı etkili olacak.

SDG komutanı Mazlum Kobani geçen hafta İD’in Suriye’de kontrol ettiği son toprakları kaybetmesine günler kaldığını söyledi. Ancak ekipmanın bu şekilde kaydırılması, 2017’de İD’i mağlup ettiğini ilan ettiği halde halen askeri olarak toparlanmaya çalışan Irak’ı olumsuz etkileyebilir.

Pentagon 2018 baharında Irak silahlı güçlerinin yeniden yapılandırılmasına 800 milyon dolarlık bir bütçe ayırmıştı. Ancak uzmanların kaygısı o ki Amerikalı askerlerin komşu Suriye’den ayrılmasıyla Irak İD’e karşı sınır ötesi bir rol üstlenerek boşluğu doldurmak zorunda kalabilir.

RAND Corporation’da kıdemli savunma uzmanı olan Linda Robinson’a göre “Sahada istihbaratınız yoksa bazı şeyler kaybediyorsanız dıştaki durum çok daha hassaslaşacak. Yürütmesi çok daha zor bir mücadele olacak. Mesele öncelikle kendi kapınızdaki ihtiyaçlar, sonra da sınırın öbür tarafındaki ihtiyaçlar.”

Irak terörle mücadelesini güçlendirmeyi umarken ve ABD güçlerinin görevi daha çok eğitime kayarken Büyükelçi Ferid Yasin ABD’nin Irak’taki asker ve ekipman varlığının zamanla şekilleneceğini söyledi.

Yasin şöyle konuştu: “Amerikan ekipmanı alırsak bu muhakkak ki Amerikalı askerlerin artması anlamına gelecek. Avrupa veya Rusya’dan ekipman alırsak bu da muhtemelen daha az asker anlamına gelir. Amerikan ekipmanları oldukça pahalı ve biz de para sıkıntısı çekiyoruz.”

Büyükelçinin değerlendirmesi ABD Merkez Komutanlığı’nın yeni komutanı General Kenneth McKenzie’nin aralık ayında Kongre’de yaptığı değerlendirmeyle örtüşüyor. McKenzie Irak’ın ABD ekipmanlarını idame ettirecek maddi gücü olmadığını belirtmişti.

Yasin’in beklentisi, “Irak’ın askeri kabiliyetlerine destek için ülkede bulunan Batılı asker varlığının daha uluslararası hâle geleceği” yönünde. Bunun bir unsuru, NATO’nun Kanadalı General Dany Fortin komutanlığındaki yeni eğitim misyonu. Irak’ta savaşan ABD önderliğindeki koalisyonun şubatta Pentagon genel müfettişine verdiği bilgiye göre Iraklı güçlere verilen eğitim “temel eğitim niteliğinde” ve ABD’nin isyan karşıtı eğitim tanımlarıyla uyuşmuyor.

Başkan Trump aralıkta El Esad üssündeki Amerikan askerlerini ziyaret etmiş ancak Iraklı yetkililerle görüşmemişti.

Robinson’a göre “Kırılan yumurtayı birleştirmekle harcadığımız her dakika Irak’ı güçlendirme olanağımızı zayıflatıyoruz. Satranç tahtasındaki tüm taşlara bakmamız ve doğru kararı vermemiz lazım."