İD Musul harekâtını hangi yöntemlerle aksatmaya çalışıyor?

BAĞDAT — 21 Ekim’de İslam Devleti’nin (İD) saldırısına maruz kalan Kerkük’te yeni saldırılar olabilir korkusu kentin silah pazarında satışları patlatmış durumda. Al-Monitor’a konuşan bir satıcıya göre “Daha önce 400 bin dinara ($338) satılan bir silah şimdi 550 bin dinardan alıcı buluyor.”

Kerkük saldırısı Musul harekâtının başlangıcından bu yana örgütün ilk sızması değildi. Anbar vilayetinin batısındaki Rutbe’de 23 Ekim’de yaşanan benzer bir güvenlik açığı kentin neredeyse yarısının düşmesine yol açtı. Rutbe ve Kerkük’ün durumları oldukça benzeşiyor. Her ikisinin kenar bölgelerinde İD geniş alanları kontrol ediyor. Bu durum bilhassa Rutbe ve Kaim arasındaki bölge için geçerli. Nitekim Rutbe 7 Kasım’da ikinci bir saldırıya maruz kaldı. 4 Ekim’de ise Şarkat’ta şiddetli bir saldırı yaşanmış ve kentin neredeyse tamamı düşmüştü. Bunun başlıca nedeni Şarkat dışındaki ovanın İD kontrolünde kalmış olmasıydı.

Kerkük’te daha önce de benzer saldırılar olmuştu. Örneğin 30 Ocak 2015’te İD üç koldan harekete geçerek kente büyük bir saldırı düzenlemişti. Bu sızma da Havice’den başlamış ve militanlar Tel El Vard, Mektep Halid ve Taze’ye yönelmişti. Peşmerge güçleri bir günden fazla süren çatışmaların ardından durumu kontrol altına almıştı.

Tüm bu saldırılar örgütün Havice, Alzab ve El Abbasi gibi Dicle kıyılarındaki bölgelerden temizlenmemiş olmasının ne kadar tehlikeli olduğuna işaret ediyor. Başbakan Haydar El Ebadi, 14 Ekim’deki Kerkük ziyareti sırasında bu bölgeleri kurtarma sözü vermişti.

Kerkük ve diğer yerlerde yaşananlar teröristlerin güvenliği nasıl deldiğine ışık tutuyor ve tüm Irak toprakları kurtarılıp kontrol altına alınmadan bu tip sızmaları engellemenin niçin güç olduğunu ortaya koyuyor. Peki, Kerkük’te tam olarak ne oldu ve İD militanları bu kadar büyük bir saldırıyı nasıl örgütleyebildi?

Kerkük halkı 21 Ekim sabaha karşı saat 3’te kentin güney mahallelerinden gelen patlama ve silah sesleriyle uyandı. Hâlen İD’in kontrol ettiği bazı bölgelere mücavir olan bu mahallelerde yaklaşık 200 İD militanı saldırıya geçmişti.

Havice’nin Abadat köyüne yakın bir bölgeden yaya olarak çıkan militanlar, daha sonra kamyonlarla güneydeki Şerikat Tarık’a taşınmış ve buradan Kerkük’ün güney kesimlerine komşu olan Dakuk bölgesine sızmıştı. Kentteki uyuyan İD hücreleri de militanları dört kamyonun içinde Kerkük’ün mahallerine kadar sokmuştu.

Polis karakollarıyla otellere saldıran ve buraları işgal eden İD militanları kent merkezine doğru ilerlemeye başladı. Kerkük saldırısıyla eş anlı olarak Dibs civarındaki bazı köyler, ayrıca Albu Hamdan, Mektep Halid, Dakuk, Sardek, El Kibba ve El Beşir saldırıya uğradı. Kerkük’te ise militanlar şu mahallelere girdi: Vahid Huzeyran, Dumez, El Uruba, El Nasır, El Mecidiye, El Vasati, El Tisin, El Adale, El Mahmuda, Hirdata, El Asra ve Mefkudin mahalleleri ile askeri bölgenin bazı kesimleri.

Halka destek çağrısı yapan militanlar, emniyet mensuplarına da ya nedamet getirmeyi ya da ölümü seçmeyi söylediler. Saldırıya uğrayan noktalar arasında El Adale ve Dumez’deki tüm polis karakolları ve acil durum bölüğünün merkezi gibi güvenlik birimlerinin yanı sıra Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin merkezi ve vilayet binaları vardı. Böylece İD unsurları kentin güney ilçelerinin çoğunu işgal etmiş oldu.

Dibs ilçesinde ise iki intihar eylemcisi elektrik santraline girmeye çalışırken kendilerini patlattı. Elektrik Bakanlığı kasabadaki ana elektrik santralinin saldırı sonucu faaliyet dışı kaldığını, Dibs’teki yeni santralin de saldırıya uğradığını ve burada çalışan İranlılar da dâhil toplam 19 teknisyen ve güvenlik görevlisinin ya öldürüldüğünü ya da yaralandığını açıkladı.

Güvenlik durumunun bu kadar ciddi şekilde bozulması üzerine vilayetin güvenlik komisyonu kentte kesintisiz sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kentin güneyindeki sokaklarda İD militanları ile Peşmerge güçleri, Asayiş Birlikleri ve Kerküklü onlarca gönüllü arasında şiddetli çatışmalar yaşandı. Başbakan Ebadi ise Kerkük’e takviye birlikler gönderilmesini emretti. PKK’nin medya merkezine göre PKK savaşçıları da Kerkük’te İD’le çatıştı. Kataib Seyyid El Şüheda örgütünün cihatçı dostlarından Falih El Hazali ise bu örgütün de Kerkük olaylarında yer aldığını açıkladı.

Dört saat süren çatışmaların sonunda güvenlik güçleri durumu kontrol altına almayı başardı ve İD’in ilerleyişini durdurdu. Ancak tehlike tam olarak geçmemişti. Vilayetin güvenlik sorumlularından Tuğgeneral İdris Rıfat’a göre kimi İD unsurları bazı mahallelere dağılmıştı. Nitekim ertesi gün Dumez mahallesindeki çatışmalar yeniden alevlendi. Kerkük’ten civar kasabalara kaçan İD unsurlarının peşine düşen güvenlik güçleri onlarca militanı öldürdü. Kerkük Emniyet Müdürü Serhat Kadir’e göre polis ve Peşmerge güçleri de Kerkük’ün güneydoğusunda yer alan Sari Tabba ve Zindana arasında yedi İD militanını öldürdü.

Buna rağmen çatışmalar aralıklarla devam etti. Vilayetteki güvenlik teşkilatının başında bulunan Helo Nejat 27 Ekim’de yaptığı açıklamada çatışmaların başlamasından bu yana 89 militanın öldürüldüğünü, 15 militanın da kendilerini patlattığını açıkladı.

Sonuç olarak tüm bu güvenlik açıkları şunu gösteriyor: Kurtarılmış bölgelerin etrafındaki bölgeler İD kontrolünde bırakıldığı sürece İD yeni cepheler açabiliyor ve örgüte Musul’da uygulanan baskıyı azaltabiliyor. Dolayısıyla ileriki günlerde başka bölgelerde yeni sızmaların yaşanması şaşırtıcı olmaz.