PKK mezarlıklarına operasyon

DİYARBAKIR -- 2013 yılının yaz ayları… Diyarbakır’ın Lice ilçesine bağlı Birlik köyüne yakın bir bölgede hareketlilik var. Bir yandan mezarlar kazılıyor, bir yandan torbalarda ya da tabutlarda getirilen kemikler gömülüyor. Yeni bir mezarlık alanı oluşturuluyor. Ama burası sıradan bir mezarlık değil. Bölgedeki çatışmalarda ölen ve öldükleri yerlerde gömülen PKK’lılar için yapılmış bir mezarlık. Adı “Şehid Harun Şehitliği”, kapısında örgütü sembolize eden işaretler var. Harun, PKK’nın eski yöneticilerinden birinin adı. Mezarlığa ilk etapta 117 mezar kazılıyor. Açılışına, BDP’li milletvekilleriyle birlikte PKK militanları da katıldı. Bu manzara Türkiye’de çözüm sürecinin sürdüğü dönemlerden kalma. Bu manzaralar medyaya yansıyınca tepkiler de gelmeye başladı. Mezarlıkların kurulmasına önayak olanlar hakkında soruşturmalar açıldı. Ancak mezarlıklara fiziki müdahale yapılmadı. Ağustos 2014’e kadar.

Lice’nin Yolçatı köyünde kurulan başka bir PKK mezarlığının girişine, örgütün silahlı kanadının ilk komutanı Mahsum Korkmaz’ın heykeli dikilince güvenlik güçleri harekete geçti. Mezarlığa düzenlene operasyonda heykel indirildi. Ancak mezarlıklara karışılmadı.

Lice’dekilerle eş zamanlı olarak Ağrı, Bitlis, Diyarbakır, Mardin, Siirt, Şırnak ve Tunceli gibi illerde 17 PKK şehitliği inşa edildi. Bölgedeki olaylarda, Irak Kürdistan Bölgesinde ya da Suriye’de IŞİD ile yaşanan çatışmalarda ölen Türkiye vatandaşı PKK militanları bu mezarlıklara gömüldü. Cenazeler törenler ve gösteriler eşliğinde toprağa verildi. Mezarlıklara ve gösterilere ciddi bir müdahale olmadı. Ancak Türkiye’nin PKK’ya yönelik yeniden operasyonlara başlaması, örgütün eylemlerine hız vermesi bölgedeki tansiyonu yükseltince, mezarlıklar yeniden gündeme geldi. Ancak mezarlıklar bu kez müdahale ile gündemde.

İçişleri Bakanlığı’nın mezarlıkların bulunduğu valiliklere gönderdiği gizli bir yazıda, PKK'ya ait mezarlıklar için “yıkın” talimatı verdiği iddia edildi.

İddia ile ilgili resmi bir açıklama yapılmadı. Ancak Muş’un Varto İlçesinde düzenlenen operasyonda, mezarlık hedef alındı. Mezarlıkta bulunan yapılan duvarlar ve örgütü sembolize eden işaretlerin bulunduğu mezar taşları yıkıldı. HDP’liler, yıkılan yapıların cami ve cemevi olduğunu söyledi.

Mezarlık operasyonuyla ilk resmi açıklama da, Muş Valiliğinden geldi. Valiliğin internet sitesinden yapılan yazılı açıklamada, mezarlığın örgütsel faaliyetler için kullanıldığı belirtildi: “Varto İlçesi Kolan bölgesinde bir grup terör örgütü mensubunun barındığı, halkımızın can ve mal emniyetiyle seyahat özgürlüklerini kısıtladıkları, ayrıca sözde şehitlik adı verilen ve çeşitli bina ve müştemilatlarının bulunduğu bir mekân oluşturdukları, bu binalarda sözde mahkemeler kurup vatandaşlarımızı sorguya alıp cezalandırdıkları bilgisinin alınması üzerine; hava desteği ile güvenlik güçlerimiz tarafından operasyon başlatılmış olup operasyon sonucunda; sözde Bölücü Terör Örgütü Mezarlığı alanındaki 2 binada yapılan incelemede çeşitli suç ve suç unsurlarına rastlanmış olup; binalar ve müştemilatı ile ihata duvarları yıkılmıştır. Mezarlık çevresinde tuzaklanmış çok sayıda El Yapımı Patlayıcı imha edilmiştir. Mezarlara herhangi bir müdahale yapılmamıştır.”

Bir operasyon haberi de Ağrı’dan geldi. Hedefler arasında yine mezarlık vardı. Valilikten yapılan açıklamada mezarla dokunulmadan çevresinin yıkıldığı belirtildi: “Ağrı Dağı bölgesindeki Bölücü Terör örgütüne ait sığınaklar, silah mevzileri ve sözde şehitlik olarak isimlendirilen mezarlık bölgesinde terör örgütünü sembolize eden yapılar (Mezarlıklara dokunulmamıştır.) ateş altına alınarak imha edilmiştir.”

Şırnak Valiliği de Cudi Dağındaki mezarlıkların yıkımı için bölgeyi “geçici güvenlik bölgesi” ilan etti. Ancak mezarlıklara yönelik operasyon yapmadı. Aralarında HDP’li milletvekilleri ve partililerin bulunduğu bir grup, mezarlığa yönelik operasyonu engellemek için canlı kalkan eylemine başladı. Benzer bir eylem de Lice’deki iki mezarlıkta başladı. HDP’liler, operasyon yapılmaması için mezarlıklarda nöbet tutuyor.

Mezarlıkların yıkılmasına Kürt siyasetçiler sert tepki gösterdi. HDP Genel Başkan Yardımcısı ve Adana Milletvekili Meral Danış Beştaş, mezarlık operasyonunun kamuoyunda tepki çekeceğini savundu. Al-Monitor’a konuşan Beştaş, “İslamiyet’i arkasına alan dini savunduğunu iddia eden bir partinin mezarlıklara saldırmasının Türkiye kamuoyunda çok ciddi ve olumsuz karşılık bulacağına eminim. Aklın vicdanın durduğu bir yer. Cenazelere, yer altındaki değerlerimize, halkın çocuklarına, kardeşlerine, eşlerine yönelen saldırının kabul edilebilir hiçbir yanı yok, tam bir vahşettir. Türkiye tarihinde 90’lı yıllarda, darbe dönemlerinde dahi bu kadarına hiç kimse cesaret edememişti. Türk Silahlı Kuvvetleri bile mezarlıkları bu şekilde tahrip etmeye yönelmemişti” dedi.

Mezarlıkların yıkımı muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) tarafından meclis gündemine taşındı. CHP Antalya Milletvekili Niyazi Nefi Kara İçişleri Bakanı’nın yanıtlaması için soru önergesi verdi. Önergede yer alan soruların bazıları şöyle: ”Mezarların bulunduğu illerin valiliklerine, bu mezarların bulunduğu bölgelere operasyonlar yapılarak mezarların ortadan kaldırılması konusunda bir talimatınız olmuş mudur? Bu mezarlar yasal değil ise, mezarların PKK tarafından oluşturulduğu dönemde bu illerin valilikleri buna hangi gerekçe ile göz yummuşlardır? Uzun süredir varlığı bilinen bu mezarların imhası sırasında bölge halkında oluşabilecek infialin, bölgede devam eden karışıklıkta yeni bir kaosun oluşmasına neden olacağını düşünmekte misiniz? Düşünmekte iseniz, bunun için aldığınız önlemler nelerdir?”3 Eylül tarihinde verilen soru önergesine henüz yanıt verilmedi.

Al-Monitor mezarlıkların yıkım kararı ile ilgili talimatı resmi yetkililere de sordu. İsmini açıklanmasını istemeyen bir yetkili, mezarlık yıkma gibi bir talimatın olmadığı söyledi. Aynı yetkili, ”Ancak terör örgütü propagandası yapılan tüm fiziki mekânlar ve bu faaliyeti gerçekleştiren kişiler hedef alınıyor. Mezarlıkların yıkılmasına dair iddialar gerçeği yansıtmıyor. Örgüt bayrakları, Öcalan resimleri gibi örgüt propagandası kapsamına giren materyaller kaldırılıyor. Cenazelere dokunulmuyor” diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da muhtarlarla yaptığı toplantıda, örgütün taziye evlerinde mühimmat depoladığının belirterek, buna izin verilmeyeceğini açıkladı. Erdoğan’ın sözünü ettiği taziye evleri de mezarlıkların hemen yanında inşa ediliyor.