TAHRAN — İran’ın güneybatısında yer alan Huzistan eyaletinde tarih, insanlığın bin yıllık öykülerine tanıklık etmiş tepelerde ılık bir meltem gibi esiyor. Ülkenin en eski tarihi kalıntılarının bulunduğu bu eyalet aynı zamanda çürüyen yapılara, örgütlü talana ve sistematik ihmale tanıklık ediyor. Bunu net bir şekilde görebilmek için eyalet merkezi Ahvaz’dan, insanlık tarihinde yüzyıllar boyu önemli bir yer tutan 120 kilometre kuzeydeki Susa’ya gitmek yeterli. Medeniyetler yükselip gerilerken zirve dönemleri kadar çöküş süreçleri de birçok şey anlatıyor.
Sekiz yıl süren İran-Irak Savaşı Susa’nın dokusunu tamamen bozmuş durumda. Kenti terk eden eski sakinlerin yerine Huzistan’ın dört bir yanından gelen göçmenler ve sığınmacılar yerleşmiş. Sahiplerinden gördüğü horlanma kentin afallatıcı havasını daha da derinleştiriyor. İnsan sormadan edemiyor: Güney Mezopotamya’daki Sümer yazıtlarında, Yahudilerin Ester Kitabı’nda adı geçen, Elam ve Proto Elam medeniyetlerinin önemli bir merkezi olan şehir gerçekten bu mu?