رفتن به محتوای اصلی

قطر یا ایران؛ کدام‌یک ناجی حماس خواهد بود؟

هیئت نمایندگی حماس، بعد از مراسم حج دو بخش خواهد شد. اسماعیل هنیه به قطر می‌رود و محمودالزهار راهی تهران می‌شود.
Palestinian Hamas leader in Gaza Ismail Haniyeh waves to his supporters during an anti-Israeli rally in Gaza city April 28, 2016.  REUTERS/Suhaib Salem       - RTX2C2YQ

اسماعیل هنیه و محمود الزهار رهبران ارشد حماس در نوار غزه، روز سوم سپتامبر از طریق مرز رفح و به همراه هیئتی ۵۰ نفره از مقام‌های این جنبش، راهی فرودگاه قاهره شدند. به نظر می‌آید این هیئت، بزرگترین گروه متشکل از مقام‌های حماس، فعالان سیاسی و محافظانی باشد که به این شکل یک هیئت از غزه خارج می‌شوند. اعضای خانواده هنیه هم به این مجموعه پیوستند. احمد بحر، یکی از مقام‌های ارشد و کهنه‌کار حماس و نخستین نایب رئیس شورای قانون‌گذاری فلسطین هم باید به این گروه اضافه می‌شد، اما منابعی در غزه به المانیتور گفته‌اند که مصر از دادن مجوز سفر در مرز به او خودداری کرد و نیز مجبور شد به خانه‌اش بازگردد.
مصری‌ها، فهرست نام‌های ارائه شده از سوی رهبری حماس را به‌دقت زیر و رو کردند و همه افراد هیئت نیز در مرز مجبور بودند تحت بررسی‌های امنیتی کاملی قرار گیرند. این گروه از مرز راهی فرودگاه شدند و در قاهره با پروازی به ریاض در عربستان سعودی رفتند. مقام‌های حماس هنگام خروج از کشورشان در مرز رفح می‌توانستند صدها شهروند غزه - همچون مردان گرسنه و نا امید، و زنان و کودکانی را که برای درمان پزشکی غزه را ترک کرده بودند، و مسئولان مصری هم شرایط دشورای را برای بازگشت‌شان به غزه به آن‌ها تحمیل می‌کردند، از نزدیک ببینند.

خروج و سفر هیئت حماس شاهدی بر وجود تغییراتی مهم است که جهت‌گیری جنبش حماس را در آینده تعین خواهد کرد.
همسر و سه فرزند کوچک‌تر هنیه در این سفر به او پیوسته‌اند. عابد، پسر بزرگ‌ هنیه که نفوذ قابل توجهی در داخل حماس دارد، در غزه ماند تا حافظ منافع و موقعیت پدرش باشد و ارتباط پدر با نیروهای امنیتی غزه در غیابش، کماکان حفظ شود. همان‌طور که المانیتور در ماه ژوئن گزارش داده بود، از زمانی که خالد مشعل، مسئول دفتر سیاسی حماس اعلام کرد که به دنبال انتخاب مجدد در رقابت برای رهبری جنبش حماس نیست، راه برای جانشنینی هنیه هموار‌تر شده است. هیچ‌کس تا کنون جرئت نکرده مقابل او قرار گیرد و برای ریاست رقابت کند، حتی فرد ارشدی مثل موسی ابو مرزوق مؤسس دفتر سیاسی که دوبار ناجی آن از نابودی کامل بوده است.
انتخابات برای تعیین رهبری جنبش حماس، در آخر سال میلادی جاری برگزار خواهد شد، اما هنیه به دنبال تغییر مکان خود و خانواده‌اش به قطر است، جایی که در مهم‌ترین ماه‌های تاریخ این جنبش، کارها و مسائل حماس را به انجام خواهد رساند.

Access the Middle East news and analysis you can trust

Join our community of Middle East readers to experience all of Al-Monitor, including 24/7 news, analyses, memos, reports and newsletters.

Subscribe

Only $100 per year.