فروردین ۷, ۱۳۹۷

انتشار خبر خروج نیروهای کرد سوری مورد حمایت ایالات متحده از تل رفعت به وسیله نیروهای تحت امر ترکیه،  آنها را با عقب‌نشینی بیشتری مواجه کرده است.

بر پایه گزارش رسانه‌های ترکیه، نیروهای شبه‌نظامی کرد سوری که تحت عنوان یگان‌های مدافع خلق شناخته می‌شوند، پیش از صدور فرمان عملیات تهاجمی از سوی رجب طیب اردوغان علیه تل رفعت در روز یک‌شنبه، این منطقه را ترک کرده بودند. با این حال، بنا به نقل قول شبکه تلویزیونی NTV منابع نظامی ترکیه اشغال تل رفعت را تکذیب کردند.

یک فرمانده یگان‌های مدافع خلق که تحت امر نیروهای دموکراتیک سوری در ائتلاف ضد داعش تحت فرمان آمریکا در سوریه می‌جنگند، در تماس تلفنی با المانیتور تأیید کرد که تل رفعت تا کنون سقوط نکرده، اما از خروج شبانه نیروهای رژیم سوریه در ساعات پایانی یک‌شنبه شب خبر داد. اگر چه، این مسوول نیروهای دموکراتیک سوری، این نکته را تأیید کرده است که یگان‌های مدافع خلق به دلیلی مشابه از تل رفعت بیرون خواهند رفت چرا که «تعداد زیادی غیر نظامی از جمله هزاران نفر منتقل شده از عفرین در این شهر وجود دارند که نمی‌خواهیم آسیبی متوجه آن‌ها بشود.» این فرمانده پیش‌بینی کرد که هدف نیروهای تحت فرمان ترکیه در مرحله بعد، پایگاه هوایی منغ در نزدیکی تل رفعت است: «ترک‌ها و روس‌ها به یک توافق دست یافته‌اند. آن‌ها می‌خواهند کردها را به خاطر همکاری با آمریکایی‌ها تنبیه کنند.»

پیشروی نیروهای ترکیه زمانی آغاز شد که خبر تماس تلفنی اردوغان و طرف روسی‌اش، ولادیمیر پوتین منتشر شد. گفته می‌شود این تماس تلفنی از سوی اردوغان برای اعتراض به کشته شدن حداقل ۶۴ نفر در اثر آتش‌سوزی در شهر کمروو در سیبری انجام گرفت. روزنامه ینی شفق که حامی دولت اردوغان است به نقل از منابع بدون نام در مجموعه ریاست جمهوری ترکیه نوشت که هر دو رئیس جمهوری در «توافق و همدلی کامل» در طیف گسترده‌ای از روابط دو طرفه پیش از دیدار چهارم آوریل بوده‌اند، دیداری که قرار بوده رئیس جمهوری ایران، حسن روحانی هم به آنها بپیوندند، تا بتوانند روند موسوم به آستانه را برای پایان دادن به اختلافات هفت ساله سوریه دنبال کنند.

جدیدترین عملیات تهاجمی ترکیه در شمال سوریه تحت عنوان عملیات شاخه زیتون با همدلی روس‌ها همراه شده است. روسیه، فضای هوایی بالای عفرین و تل رفعت را تحت کنترل دارد و نیروی هوایی ترکیه هم تعادل کردها را بر هم زده‌اند. جالب آنکه همین حمایت هوایی روس‌ها بود که به نیروهای دموکراتیک سوری، تل رفعت را در فوریه ۲۰۱۶ از دست شورشی‌های عرب مخالف خارج کردند. حالا با از دست رفتن عفرین و فرا رسیدن نوبت تل رفعت برای سقوط، برنامه جاه‌طلبانه یگان‌های مدافع خلق برای ایجاد یک کوریدور مرتبط کننده مناطق کردی تحت کنترل شرق رودخانه فرات تا عفرین، در عمل نابود خواهد شد.

ائتلاف روسیه با ترکیه فراتر از تلاش‌هایی برای کمک به رژیم سوریه برای پس گرفتن حلب، غوطه شرقی و آخرین سنگرمستحکم شورشیان، یعنی ادلب است. به نظر مقام‌های دولت آمریکا که با شرط عدم ذکر نام به المانیتور گفته‌اند، که مسکو و آنکارا به دنبال کاهش تاثیر ایالات متحده هستند، که در شراکت میان پنتاگون و کردهای سوریه نهفته است.

آرون ستاین، عضو ارشد شورای آتلانتیک که با دقت درگیری‌های مدنی در سوریه را دنبال می‌کند، به المانیتور گفت: «دو سال پیش، روس‌ها از حملات یگان‌های مدافع خلق علیه بشار اسد حمایت می‌کردند. آنها موفق شدند. دو سال بعد، روسیه این سرزمین‌ها را به ترکیه بازگرداند.» ستاین می‌گوید: «آنکارا اکنون کنترل بخش عمده شما حلب را در اختیار دارد و بر گروهی از مخالفان که تنها مجاز به جنگ با کردها هستند، نه با بشار اسد، حاکم است.»

برای فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه این سوال مطرح بود که آیا شورشی‌ها می‌توانند حملات علیه رژیم اسد را در حلب تا زمان به دست آوردن کنترل پایگاه هوایی منغ دنبال کنند، او پرسید: «روسیه چه زمانی به ترکیه امکان کنترل شرایط را خواهد داد؟»

در همین حال، اردوغان بارها متعهد شده که یگان‌های مدافع خلق که آنها را گروهی تروریستی و تهدید علیه امنیت ملی ترکیه خوانده، به طور گسترده از منطقه‌ تحت کنترل در مجاورت مرز ترکیه و درون عراق  بیرون خواهد راند. تحولات اخیر نشان می‌دهد که اردوغان، بلوف نزده است.

تهدید ترکیه به حمله، ظاهراً باعث شد که دولت عراق فشارش را متوجه گروه وابسته به یگان‌های مدافع خلق، یعنی حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) کند تا خروج خود را از سرزمین‌های اکثریت ایزدی سنجار که پیوند دهنده عراق به سوریه است، اعلام کنند. این منطقه، تک خط مهم تدارکاتی میان شبه نظامیان پ.ک.ک در کوه‌های قندیل در مرز ایران، با متحدان‌شان در سوریه است. عراقی‌ها معتقد بودند که این کارشان مانع حمله ترکیه به سنجار شده‌اند، برخلاف گزارش‌های پیشین که دال بر برنامه‌ریزی مقام‌های عراقی برای یک حمله مشترک با ترکیه علیه پ.ک.ک در سنجر بود، تا ترکیه نیز نیروهایش را از بعشیقه خارج کند.

جمهوری اسلامی ایران که بیش از پیش نگران گسترده شدن جای پای نظامی ترکیه در منطقه است، احتمالاً بغداد را از همکاری نظامی با آنکارا بر حذر خواهد داشت. روحانی، همزمان با آغاز اعتراضات به عملیات شاخه زیتون در درون مناطق کردنشین ایران، خواستار پایان یافتن «هر چه سریع‌تر» عملیات نظامی ترکیه در سوریه شده است.

نماها و فیلم‌هایی از خشونت‌های ادعا شدهٔ شورشی‌های هم‌پیمان ترکیه در درون عفرین، در شبکه‌های اجتماعی پخش شده و باعث خشم شدید کردها شده است. یکی از این ویدئوها که در یوتیوب بارگذاری شده، غارت گسترده و بی‌شرمانه به وسیله شورشی‌ها را به نمایش گذاشته است. در ویدئویی دیگر، که بنا به گزارش‌ از شهر عفرین است، به کودکان درون یک کلاس دستور داده شده که شعارهایی در حمایت از ترکیه سر دهند و پرچم ترکیه را تکان دهند و دعاهایی قرآنی بخوانند.