اسفند ۲۰, ۱۳۹۶

عبادی توافق بر سر فرودگاه‌ها را نهایی می‌کند

بغداد و اربیل به زودی توافق بر سر کنترل فرودگاه‌ها و مرزها را اعلام می‌کنند. همانطور که انتظار آن می‌رفت قرار است کنترل فرودگاه‌ها و مرزها به بغداد منتقل شود.

حیدر العبادی، نخست وزیر عراق روز ششم مارس گفت، "ان شاء الله پیش از نوروز حقوق کارمندان کردستان را می‌دهیم و فرودگاه را دوباره باز می‌کنیم."

توافقی که در حال حاضر هنوز نهایی نشده‌است، امنیت فرودگاه‌های اربیل و سلیمانیه را در حوزه اختیار وزارت کشور عراق و سرویس‌های امنیتی ملی قرار می‌دهد. سازمان هواپیمایی عراق همچنان مدیریت فرودگاه را در دست خواهد داشت و احتمالا از همکاری برخی از مقامات دولت اقلیم کردستان بهره مند خواهد شد.

دولت عراق فرودگاه‌های کردستان را از روز ۲۹ سپتامبر و در پاسخ به همه پرسی استقلال کردستان عراق بسته‌است. ماه گذشته دولت بغداد تعطیلی این فرودگاه‌ها را تا ماه مه ۲۰۱۸ (اردیبهشت ماه آینده) تمدید کرد. با این وجود عبادی اجازه انجام پروازهای حج عمره از این فرودگاه‌ها را صادر کرده بود و همچنین گفته بود که توافق در مورد کنترل فرودگاه‌ها و مرزها به زودی حاصل خواهد شد.

عبادی در سخنان روز هفتم مارس اعلام کرد که بغداد تنها «بخشی» از حقوق‌های کارمندان کردستان را پرداخت خواهد کرد، چرا که دولت اقلیم کردستان روزانه حدود ۳۰۰ هزار بشکه نفت - حدودا ۱۰٪ صادرات نفت عراق - صادر می‌کند. دولت عراق پیش از پرداخت حقوق‌ها حساب‌های وزارت‌خانه‌های دولت اقلیم کردستان را بازرسی خواهد کرد.

توافق بر سر کنترل فرودگاه‌ها و مرزها پس از تصویب طرحی در شورای نمایندگان (مجلس) عراق در مورد کاهش بودجه کردستان انجام می‌شود. مطابق این طرح که روز چهارم مارس به تصویب رسید، سهم کردستان از بودجه فدرال از ۱۷٪ به ۱۲/۵٪ کاهش می‌یابد. به گزارش عمر ستار، بودجه کلی کشور که بالغ بر ۸۸ میلیارد دلار است شامل بودجه پیشمرگه‌های عراقی نمی‌شود.

نمایندگان کردستان در پارلمان رای گیری در مورد این طرح را تحریم کردند.

به نوشته ستار، "برای کاهش یا اصلاح بودجه دولت باید یک لایحه جدید بودجه به پارلمان ارائه کند. تنها در این صورت کردها حاضر خواهند شد درباره تغییر بودجه و یا رسیدن به راه حلی دیگر گفتگو کنند. یکی از این راه حل‌های دیگر می‌تواند کاهش هزینه‌های نخست وزیری برای حل مشکل کسری بودجه کردستان باشد."

به گزارش سلام زیدان، بحث‌های مربوط به بودجه در عراق همواره به دلیل نارضایتی‌ها از مالیات‌های تصویب شده و همچنین اتهامات مبنی بر رابطه سالاری در تصویب بودجه جنجالی بوده‌است.

بنا بر گزارش وبسایت گزارش نفتی عراق، صندوق بین المللی پول در مورد بودجه عراق، هم در مورد بودجه اختصاص یافته به کردستان و هم در مورد کاهش مالیات‌ها، ابراز نگرانی کرده و گفته ممکن است پرداخت ۵ میلیارد دلار وام به این کشور را تا انتخابات آینده در ماه مه به تعویق بیاندازد.

روسیه خود را برای درگیری در مناطق خاکستری در سوریه آماده می‌کند

ماکسیم سوچکوف در گزارشی توضیح می‌دهد چگونه سقوط یک هواپیمای آنتونوف ۲۶ روسی در روسیه ممکن است باعث بازنگری مسکو در تاکتیک‌هایش پس از انتخابات ریاست جمهوری ۱۸ مارس شود. در این حادثه شش نفر از خدمه هواپیما و ۳۳ مسافر کشته شدند.

با وجود اینکه گروه سلفی جیش الاسلام که توسط عربستان سعودی پشتیبانی می‌شود مسئولیت سرنگون کردن هواپیمای روسی را قبول کرد، دقیقا مشخص نیست که مسئولیت واقعی این حادثه با چه کسی است. ماه گذشته، نقش گروه جیش الاسلام را در این ستون بررسی کردیم و توضیح دادیم چگونه این گروه می‌تواند نابود کننده احتمالی آتش بس تصویب شده توسط شورای امنیت سازمان ملل در غوطه شرقی باشد. همچنین، برخی از منابع روسی مدعی شده‌اند که این اقدام می‌تواند بخشی از اقدامات بزرگتر آمریکایی‌ها برای پیچیده کردن عملیات نظامی روسیه در حمایت از حکومت سوریه باشد.

به نوشته سوچکوف، "سقوط هواپیمای روسی آخرین مورد از بدشانسی‌های روسیه در سوریه بوده‌است. بدشانسی‌های دیگر اخیر روسیه، فشار زیاد جهانی بر سر جنگ در غوطه شرقی و همچنین اقدامات احتمالی جدید آمریکا برای سرنگونی دولت بشار اسد به اتهام استفاده دوباره از سلاح شیمیایی است. نه روز مانده به انتخابات ریاست جمهوری در روسیه، چنین اقداماتی بیشتر به عنوان تلاش‌های واشنگتن برای تحریک کردن پوتین است. اما نگرانی عمده‌تر در مسکو این است که چنین اقداماتی تا کجا ادامه خواهد داشت و سیاست روسیه با وجود آنها تا کجا به همین شکل ادامه خواهد یافت؟"

او در ادامه می‌نویسد، "پیش از این روسیه بسیاری از تحولات در سوریه مانند شکل گیری مناطق کاهش تنش، استفاده از شرکت‌های نظامی خصوصی و همکاری با گروه‌های مختلف سوری را دستاوردهای حاصل از سرمایه گذاری‌هایش در سوریه می‌دید. اما این اقدامات دیگر دستاوردهایی که مدنظر مسکو بودند را بوجود نمی‌آورند. شاید طرف‌های دیگر یاد گرفته‌اند که خود را با این شرایط همخوان کنند و با آن کنار بیایند. ولی روسیه در مقابل چالش‌های سیاسی عقب نشینی نخواهد کرد. حتی اگر بهای آن دادن هزینه‌های سیاسی بیشتر و یا مخارج فیزیکی بیشتر باشد. به جای آن، روسیه روند اقداماتش را تغییر خواهد داد. همین الان نیز به نظر می‌رسد که مسکو تغییراتی در استراتژی‌های دیپلماتیک و نظامی‌اش داده‌است. وزارت دفاع روسیه برنامه دارد از «مناطق خاکستری» استفاده کند. مناطقی در آن شرایطی مانند جنگ سرد حاکم است. نه صلح به طور کامل در آن برقرار است و نه جنگ متعارف.

در شرایطی که تهران در مورد موقعیت خود ثابت قدم مانده و به شکلی عاقلانه در این موارد دخالت نمی‌کند، موضعگیری‌های آنکارا در این مسئله حساس است. اردوغان مدت‌هاست که به خاطر استراتژی شکست خورده‌اش در سوریه مورد انتقاد قرار گرفته‌است، اما همچنان هم برای روسیه و هم برای ایالات متحده بازیگری کلیدی محسوب می‌شود. ...ترکیه منطقا همچنان تلاش خواهد کرد بر اساس منافعش با روسیه و ایالات متحده بازی کند و مسکو و واشنگتن هر کدام تلاش خواهند کرد ترکیه را متقاعد کنند که آنها متحد بهتری برای این کشور هستند. بنابراین شرایط حساس هستند و تصمیمات اردوغان در چند هفته آتی پارامترهای اصلی موقعیت ترکیه در جنگ سوریه در آینده پیش‌رو را مشخص خواهند کرد. شرایط در جنگ سوریه همواره دستخوش تغییرات آنی بوده است. این احساس که شرایط سوریه به نفع روسیه پیش نمی‌رود قویتر شده‌است و حتی سرسخت‌ترین مدافعان سیاست روسیه در سوریه به فکر تغییر در سیاست این کشور افتاده‌اند. مسکو سعی کرده در ایجاد تغییرات رادیکال در سیاست‌هایش تا زمان انتخابات ۱۸ مارس محتاطانه عمل کند تا جلوی ریسک‌های احتمالی را بگیرد. اما تغییرات در سیاست‌های روسیه در راه اند و به محض اینکه پوتین وارد چهارمین دوره ریاست جمهوری‌اش شود اجرایی خواهند شد."

نزدیکی اردوغان و ملک عبدالله

به گزارش اسامه الشریف، "اردون و ترکیه در حال تقویت روابط هستند تا بتوانند در مورد چالش‌های منطقه‌ای مواضع یکسانی داشته باشند. دو کشور در مورد این بحران‌ها - از جمله آنها بحران سوریه و مسئله صلح اسرائیل و فلسطینیان - منافع مشترکی دارند."

در بین سران کشورهای عرب، تصمیم ترامپ برای انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس، نامشخص بودن موضع آمریکا درباره صلح و به صورت کلی عدم پیشرفت در رسیدن به راه حل دو دولتی ملک عبدالله دوم اردن را بیش از بقیه تحت تاثیر قرار داده‌است. خانواده هاشمی که حاکم اردن هستند محافظ اماکن مقدس مسلمانان و مسیحیان در بیت المقدس شرقی محسوب می‌شوند. با توجه به روابط نزدیک اردن و ایالات متحده این مسئله پادشاه اردن که بیش از نیمی از جمعیت کشورش فلسطینی هستند را در موقعیت نامشخصی قرار می‌دهد.

به نوشته شریف، "نزدیکی اردن به ترکیه در شرایطی رخ می‌دهد که اردن نگران این است که بعضی کشورهای عرب حتی در صورتیکه که ایالات متحده راه حل دو دولتی را رد کند، از تصمیمات این کشور حمایت کنند. در اردن، تحت تاثیر احساسات ضد ایرانی این باور وجود دارد که عربستان در حال حاضر مسئله مقابله با ایران را مهمتر می‌داند و این مسئله موضع عربستان در مورد درگیری بین اعراب و اسرائیل را تحت شعاع خود قرار می‌دهد. موضع مصر نامشخص است ولی در تعیین سرنوشت برنامه‌های صلح ایالات متحده تعیین کنند خواهد بود."

وی در ادامه می‌نویسد، "بر کسی پوشیده نیست که پس از تصمیم ترامپ در مورد انتقال سفارت به بیت المقدس، روابط بین عمان و ریاض بیش از پیش به سردی گراییده است. به گفته تحلیلگران محلی، پس از اعلام تصمیم آمریکا ریاض در برابر درخواست برگزاری جلسه اضطراری اتحادیه عرب که توسط اردن مطرح شده بود مقاومت کرد. علاوه بر آن، عربستان از مواضع اردن در قبال اقدامات عربستان برای اعمال فشار و منزوی کردن قطر - که از ماه ژوئن آغاز شدند - ناراضی بوده‌است. عمان روابطش با دوحه را قطع نکرد و تنها سطح روابط دیپلماتیکش را کاهش داد و دفاتر تلویزیون الجزیره را بست. دلیل دیگر سرد شدن روابط دوطرفه موضع اردن در قبال جنگ یمن است. مشارکت اردن در ائتلاف تحت رهبری عربستان کوتاه و سمبولیک بود. دلیل دیگر، حضور اخوان المسلمین در پارلمان اردن است."

همکاری نزدیکتر بین ترکیه و اردن و فاصله گرفتن از کشورهای حوزه خلیج می‌تواند نشانه‌ای باشد از شکل گیری همکاری منطقه‌ای بین کشورهای منطقه شام. در سپتامبر ۲۰۱۷ در این ستون به درخواست تشکیل بازار منطقه‌ای شام که توسط میشل عون، رئیس جمهور لبنان مطرح شده‌بود اشاره کردیم.

نشانه دیگری از بدتر شدن روایط بین ترکیه و کشورهای حوزه خلیج مواضع اخیر ولیعهد عربستان است. محمد بن سلمان، ترکیه، ایران و اخوان المسلمین را در «یک مثلث شرارت» کنار هم قرار داد و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه را متهم به تلاش برای ایجاد دوباره امپراتوری عثمانی کرد. به گزارش یکی از نویسندگان المانیتور، مقامات ایرانی مواضع بن سلمان را «کودکانه» خواندند.