تهران، ایران - آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، روز پنجم سپتامبر در دیدار با خانوادههای ۴۶۴ زائر ایرانی کشتهشده در حوادث حج سال گذشته، گفت: «خودداری حکام سعودی از یک عذرخواهی سادهٔ زبانی، نشاندهندهٔ اوج وقاحت و بیشرمی آنهاست». آیتالله خامنهای به انتقاد از مدیریت عربستان بر این زیارت سالانه ادامه داد و از ایرانیها و دیگر مسلمانان خواست آلسعود را مورد مؤاخذه قرار دهند. خامنهای گفت: «حادثهٔ منا نشان داد که این حکومت صلاحیت ادارهٔ حرمین شریفین را ندارد». تا اینجا، این لحن آیتالله خامنهای در روابط شکنندهٔ ایران و عربستان سعودی، چیز بیسابقهای نبود. اما چیزی که تازه بود، جملات و لحن اظهارات متعاقب حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران و محمدجواد ظریف، وزیر خارجهاش بود.
حسن روحانی، ۲۲ سپتامبر، در سخنانش در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، از عربستان خواست که ترویج ایدئولوژی نفرت را کنار بگذارد، از سیاستهای تفرقهافکنانه دست بکشد و مسؤولیت خود را نسبت به حفاظت از جان و شأن زائران بپذیرد. ۹ روز پیش از آن، در ۱۳ سپتامبر، ظریف در یادداشتی برای نیویورکتایمز، حتی از این هم فراتر رفته بود. این یادداشت با عنوان «بیایید جهان را از شر وهابیت نجات دهیم»، به اسلام بنیادگرای افراطی مورد حمایت عرستان سعودی میپرداخت. ظریف ضمن متهم کردن ریاض به ترویج وهابیت، این جنبش را «عامل اصلی خشونت» در خاورمیانه دانست. او همچنین استدلال کرده بود که چیزی بهعنوان تعارض دیرینه میان شیعه و سنی وجود ندارد و تنها درگیری و اختلاف، میان وهابیت و جریان اصلی اسلام است. ظریف تصریح کرده بود که «حمایت مالی عربستان سعودی از افراطگرایی، ادعای آن کشور مبنی بر نیروی ثباتآفرین بودن را رد میکند.» چنین سخنانی در موضعگیری تهران در قبال ریاض، تازگی دارد.