واشینگتن- دولت ایالات متحده در روز ۱۶ آگست اعلام کرد استفاده غیرمنتظره روسیه از یک پایگاه هوایی ایران برای پرواز بمبافکنهای دوربرد که نقاطی را در سوریه هدف قرار دادهاند، بررسی خواهد کرد. این نخستین بار از زمان انقلاب ۵۷ است که جمهوری اسلامی مجوز استفاده از یک پایگاه نظامیاش را به یک کشور خارجی داده است. اما با وجود اینکه وزارت خارجه آمریکا، تحولات اخیر را غیرمفید میخواند، معتقد است که این مسئله، به گفتگوهای جاری میان ایالات متحده و روسیه جهت بازگردانی آتشبس به سوریه و بازگشت مذاکرات سیاسی به روند و مسیری مناسب، آسیبی وارد نخواهد کرد.
مارک تونر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در جلسه با خبرنگاران در روز ۱۶ آگست، با اشاره به استفاده روسها از پایگاه هوایی همدان، گفت: «فکر میکنم هنوز داریم کارشان را ارزیابی میکنیم. این مسئله، مایه تاسف است، اما غیرمنتظره و موجب تعجب نیست.»
تونر در ادامه گفت: «صادقانه بگویم، این ماجرا تنها وضعیتی که همین الان هم پیچیده و ستیزهگرانه است را سختتر میکند و ما را از هدفی که به دنبال رسیدن به آن هستیم، دورتر میسازد، آنهم دستیابی به توافقی ملی در سراسر سوریه برای پایان دادن به عداوت و خصومت و به انجام رساندن یک فرایند سیاسی در ژنو است که منتهی به وضعیت انتقال مسالمتآمیز بشود.»
تونر میافزاید: «چیزی که الان برای ما نامعلوم است، میزان استفاده روسها از پایگاههای هوایی ایران است. ممکن است یک فقط برای یک بار بوده باشد...هنوز چیزی در این باره نمیدانیم.»
سرهنگ کریستوفر گارور، سخنگوی نیروهای نظامی آمریکا در بغداد، روز سهشنبه در پنتاگون گفت: «روسها از پیش نیروهای ائتلاف را از این حرکت خود باخبر نکرده بودند. تنها وقتی خبرمان کردند که هواپیماهایشان به پرواز در آمده بودند… البته زمان زیادی نبود، اما کافی است.» [این اعلام] برای تضمین امنیت پروازی بر روی عراق و سوریه بود.
اما فراتر از این خبردارشدن در این بازه زمانی بسیار کوتاه، مقامهای ایالات متحده تأکید کردهاند که از برنامهٔ روسها برای استفاده از پایگاه هوایی ایران در نزدیکی شهر همدان برای حمله به سوریه آگاه نشده بودند. به نظر میآید تنها در چند روز گذشته برای چنین کاری آماده شده بودند. به گفتهٔ رسانههایی که سخنان مقامهای آمریکایی را نقل میکنند، بمبافکنهای روسی بعد از برخاستن از پایگاه ایرانی و انجام ماموریتشان در سوریه، مجدداً به روسیه بازگشتند.
تأیید ماجرای استفاده روسها از پایگاه هوایی برای مسوولان ایرانی هم راحت نبود، و این مسئله نشان از حساسیت عمومی دارد و به نوعی، نقض حاکمیت ملی برداشت میشود.