بهمن ۱۴, ۱۳۹۳

مهدی کروبی رئیس دو دوره‌ی مجلس در جمهوری اسلامی از نزدیک‌ترین افراد به آیت الله خمینی بود. او که سابقه‌ی زندان در دوران رژیم شاه سابق ایران را نیز دارد، در پی برگزاری راه‌پیمایی مخالفان حکومت ایران در حمایت از مردم مصر و تونس،در سال 2010 به زندان خانگی افتاد. امروز او در آستانه‌ی هشتاد سالگی، چهار سال را در زندان خانگی و دور از جامعه سپری می‌کند. درحالی که از سوی هواداران‌اش به عنوان یکی از رهبران جنبش سبز شناخته‌می‌شود. جنبشی که با اعتراض به نتایج انتخابات دهمین دوره‌ی ریاست جمهوری اسلامی ، که محمود احمدی‌نژاد برنده‌ی آن اعلام شد، شکل گرفت. بسیاری از کارشناسان عقیده دارند دارند بهار عربی بر اساس الگوی سازماندهی اعتراضات خیابانی در جنبش سبز در ایران آغاز شد.

المانیتور : یک ماه پیش از آغاز حصر خانه‌ی شما در محاصره بود و حمله‌هایی نیز به آن صورت گرفت؟

کروبی: بله، در شب‌های رمضان به مدت 3 شب به منزل ما حمله کردند و ضمن تخریب اموال هتاکی و فحاشی بسیار کردند. ولی در روز 21 بهمن نیروهای امنیتی منزل ما را محاصره کردند و اجازه ورود و خروج به کسی را ندادند. هنگامی که آقایان کروبی و موسوی درخواست راهپیمایی جهت حمایت از خیزش مردم مصر و تونس (بهار عربی) را برای روز 25 بهمن 89 را به وزارت کشور دادند، از صبح  21‌ام منزل ما محاصره شد، تلفن‌های منزل و موبایل من، محمد تقی و محمد حسین قطع شد. من و آقای کروبی هم در خانه زندانی شدیم.

المانیتور: اما پس از نمازجمعه‌ای که احمد جنتی، کروبی و موسوی را تهدید به قطع تلفن و قطع ارتباط با مردم کرد، زمزمه‌های آغاز حصر شنیده‌ ‌‌شد؟

فاطمه کروبی: آقای جنتی در آن نماز جمعه آن‌چه برایش نوشته بودند را خواند. بنا بود ارتباط سیاسی آقایان کروبی و موسوی با هوادارن‌شان قطع شود، اما آن‌چه در عمل اتفاق افتاد بسیار متفاوت بود. حکومت به حرف و سخن خودش هم متعهد نماند. مرتکب رفتاری شده که بعد از این همه مدت نمی‌خواهد مسئولیت‌اش را بپذیرد.

المانیتور: با این حساب زندان خانگی شما و آقای کروبی چگونه آغاز شد، از نخستین دقایق و روزهای آن بگویید؟

کروبی: از نیمه شب 26 بهمن به مدت 5 روز با هماهنگی نیروهای امنیتی 40 تا 50 تا  نفر از اوباش در نیمه شب مقابل منزل ما می‌آمدند  و  فحاشی می‌کردند. بعدش هم به تخریب منزل می‌پرداختند. نیروهای امنیتی که در آن روزها به هیچ‌کس از جمله فرزندان و نوه‌ها و حتی خواهر بزرگ آقای کروبی (مادر شهیدی که چندی بعد فوت کرد) اجازه توقف چند دقیقه‌ایی نمی‌دادند، اما هم‌زمان با ورود اوباش، منزل را در اختیار آن‌ها می‌گذاشتند. اسم این جماعت را هم مردم خودجوش گذاشته بودند. یکی از بدترین شب‌ها بامداد دوم اسفند نزدیک 2:30 صبح بود که اوباش با ورود به ساختمان،  بمب صوتی به‌داخل انداختند. غروب همان روز ماموران به داخل ساختمان یورش آوردند و حبس رسما آغاز شد.

المانیتور: چندمامور به منزل وارد شدند؟

کروبی: بیش از 60 مامور

المانیتور: هرگز در مدتی که شما همراه آقای کروبی حکمی از دادگاه به شما ابلاغ شد؟

کروبی: حکم تفتیش منزل، تنها حکمی بوده که تاکنون ابلاغ شده است. بازداشت و حبس و حصر غیر قانونی صورت گرفته، و بر خلاف قانون اساسی، آئین دادرسی کیفری و قانون مجازات اسلامی است.

المانیتور: آیا تغیییری در شرایط منزل به وجود آوردند؟ و آیا چیزی از وسایل منزل را جا به جا کردند؟

کروبی: بله، ماموران با ورود به ساختمان تمام مدارک، کتاب‌ها و همه چیز، حتی داروهای من و همسرم را بردند، وان و فن حمام را از جا درآوردند، نمی‌دانم در منزل رئیس سابق مجلس ]جمهوری اسلامی[ به‌دنبال چه بودند! بسیار رفتارشان غیر انسانی بود. من بارها تجربه ساواک ]شاه[ را در دوران ]پیش از[ انقلاب داشتم. رفتار آن شب مامورین اطلاعات به مراتب خشن‌تر و غیر انسانی‌تر از ساواک بود. تا نزدیک اذان صبح تفتیش را طول دادند. تنها تخت و مبلمان و فرش را باقی گذاشتند.  تمام درب‌ها را قفل کردند و زندگی ما را محدود به گوشه‌ای از آپارتمان کردند. پنجره‌ها کاملا پوشانده شد، قفل اتاق‌ها تغییر کرد و در اختیار مامورین قرار گرفت و ما در قسمتی از خانه خود که بیشتر وسائل‌اش برده شده بود، زندانی شدیم. در چند روز اول کسی به ما سر نمی‌زد، آشغال‌ها جند روز در آشپزخانه مانده و آپارتمان بوی بدی گرفته بود؛ شرایط غیر قابل تحمل بود، اما درب را باز نمی‌کردند، من هم نمی‌توانستم آشغال را بیرون بگذارم. بعد از چند روز سر زدن ماموران روال بهتری به خود گرفت.

المانیتور: در تصاویری که بعدها منتشر شد اتاقی 12 متری دیده می‌شود که گفته می‌شد آقای کروبی در آن زندانی بود، این محل کجاست؟

کروبی: این عکس مربوط به نگهداری 100 روزه آقای کروبی در ساختمان میدان 7 تیر است. یک واحد کوچک با کمترین امکانات. ببینید ما در مجتمع آپارتمانی زندگی می‌کردیم، هجوم ماموران به ساختمان همراه شد با تصرف اموال سایر همسایه‌گان ساختمان.  مجتمع به زندانی تبدیل گردید و سایر همسایه‌گان ساختمان از دسترسی به خانه‌های‌شان شان محروم شدند. نیروهای امنیتی‌ها به‌جای مالکین از مجتمع اشغال شده استفاده می‌کردند. این تصرف خلاف شرع و قانون بود و موجب برخورد و تهدید جدی آقای کروبی شد. بعد از چند ماه حاضر شدند همسرم را به ساختمانی در میدان هفتم تیر انتقال دهند تا دیگران به‌توانند اموال‌شان را از دست ماموران  آزاد کنند.

المانیتور: نزدیکی ماموران به آقای کروبی تا چه اندازه بود؟ آیا در اتاقی که ایشان هستند نیز مامورای حضور دارد؟

کروبی: بعد از 7 تیر ایشان را  به خانه امنی در بزرگ‌راه صدر ]تهران[ انتقال دادند. هنگامی که ایشان در خانه امن وزارت اطلاعات در بزرگاه صدر نگه‌داری می‌شد، به تنهایی در یک واحد اداری بدون امکانات و دسترسی به هوای تازه و نور آفتاب زندانی شد. در یک مورد بیش از 4 ماه محروم از ملاقات با همسر و فرزندانش شد.  نگهبان‌ها دوبار در روز (صبح و شب) در آپارتمان را باز می‌کردند و به او سر می‌زدند. ساختمان فاقد امکانات یک واحد مسکونی بود. آقای کروبی تا بهمن سال گذشته آن‌جا حصر بودند، محروم از نور آفتاب و هوای تازه. تصور کنید نزدیک به هزار روز محصور در آپارتمانی بدون امکانات و دسترسی به نور و هوای تازه. بعد از چند عمل جراحی از بهمن سال گذشته همسرم به منزل شخصی‌مان در ]جماران[ منتقل شدند. در این‌جا به کتاب‌های‌شان دسترسی دارند. طبقه اول در اختیار ماموران است و طبقه دیگر در اختار من و ایشان.

المانیتور: بدترین دوران حصر کی بود؟

کروبی: زمانی که در خانه امن محصور بودند به شکل‌های مختلف به آقای کروبی سخت می‌گرفتند، محرومیت از ملاقات و محرومیت از حقوق اولیه یک زندانی ویژگی بخش مهمی از آن دوران بود.  آن دوران مصادف بود با دوران وزارت اطلاعات آقای مصلحی. اجازه دهید یک مثال از آن دوران بزنم، یکبار مطلبی از آقای کروبی که در ملاقاتی گفته بودند نقل شد، بدنبال آن، ملاقات ما قطع شد و به مدت 4 ماه هیچ خبری از ایشان نداشتیم. بعد ها متوجه شدیم ماموران تنها برای چند لحظه به ایشان سر می زدند و تعداد کلماتی که  روزانه با ماموران رد و بدل می کردند کمتر از  تعدا انگشتان دست بوده. در خانه امن وضعیت جسمی شان بدلیل نحوه نگهداری بسیار آسیب دید. بیماری گوارشی، کاهش وزن شدید، مشکل وضعیت تنفسی و نرمی استخوان بخشی از یادگاری های آن دوران است. وقتی هم من مطلع شدم برای پیگیری درمانی شان کلی تنش با مسئولین امنیتی وقت داشتیم. حرف و سخن در ارتباط با آن دوران بسیار است. آقای کروبی در آن دوران با وجود مریضی و تنهایی باید برای خود غذا هم درست می کرد.

المانیتور: دسترسی به تلفن، روزنامه، تلویزیون، کتاب و... که بر اساس قانون برای زندانی‌ها آزاد است ، برای زندان خانگی نیز فراهم است؟

کروبی: برخورداری از حقوق یک زندانی از مسائل مهم و مورد توجه خانواده از ابتدا تاکنون بوده. متاسفانه آقای کروبی برای مدت مدیدی از بدیهی‌ترین حقوق محروم بودند. در حقیقت  این حصر  فاقد ضابطه است. ببینید در کشور قوانینی داریم که بر اساس آن باید موضوع حصر و حقوق مربوط به فرد حصر شده را بسنجیم. در قوانین و مقررات کشورمان حصرتعریف نشده، اعمال مجازات بدون طی کردن مراحل رسیدگی قضایی در محکمه صالحه، عملی است مجرمانه. تا به امروز حکومت از طی کردن روال قضایی سرباز زده و حصر و حبسی بدون ضابطه را تحمیل کرده است.  در چنین شرایطی حقوق فرد حصر شده کاملا مبهم است و در اختیار ضابطان اجرایی حصر گذاشته شده است. لذا برخوردها سلیقه‌ای است. در 3 سال اول بهره‌گیری از حقوق اولیه در موارد بسیار امکان‌پذیر نبود. هنوز هم مبنایی ندارد. مثلا دسترسی به روزنامه‌ها و ارتباط تلفنی همچون دیگر زندانیان نیست. تلفن‌های منزل قطع است، دو روزنامه غیر سیاسی، همشهری و اطلاعات معمولا در اختیار آقای کروبی است.

المانیتور: آیا در شرایط زندان خانگی آقای کروبی اجازه دیدار با اقوام و بستگان را دارند؟ چه سطحی این دیدارها رخ می‌دهد

کروبی: ملاقات‌ها مدتی است منظم شده، فرزندان هفته‌ای یک‌بار به دیدار ایشان می‌آیند. البته حسین فرزند بزرگ آقای کروبی از دیدار پدر خود محروم است. حسین بیش از  دو سال است به جز زمان‌هایی که پدرش در بیمارستان بود، و تنها یک بار در عید نوروز پدرش را دیده است. این محرومیت از دیدار بدون دلیل و توضیح خاصی انجام می‌شود.

المانیتور: آیا زندان‌بان‌ها با آقای کروبی بحث و صحبت هم می‌کنند؟

کروبی: خیر

المانیتور: آیا تاکنون پیامی از سوی مقامات جمهوری اسلامی در زندان برای آقای کروبی برده شده؟

کروبی: خیر

شما کی متوجه شدید که دستور زندانی آقای کروبی و شما از سوی رهبر ایران صادر شده؟

کروبی: ببینید تا به امروز هیچ یک از مقامات رسمی کشور مسئولیت حصر را بر عهده نگرفته. تلویحا شنیدیم که مقامات قضایی و انتظامی بار این رفتار غیرقانونی را بر عهده رهبری گذاشته‌اند. سخنان متفاوتی در 4 سال گذشته تکرار شده که نشان از سردرگمی مقامات نظام ]جمهوری اسلامی[ دارد. شاید دلیل این سردرگمی را باید در همان غیرقانونی بودن حصر و حبس این چنینی جستجو کرد. از نظر خانواده، کل نظام در قبال این رفتار غیر قانونی مسئول‌اند.

المانیتور : آقای کروبی چه مدتی در خانه‌ی امن نگه داری می‌شدند؟

کروبی: نزدیک به 1000 روز

المانیتور: این که گفته می‌شود هزینه‌های اجازه‌ی زندان خانگی را خانواده‌ی زندانیان می‌پردازند درست است؟

کروبی: در زمانی که در خانه امن بودند بخشی از هزینه ]زندان خانگی[ را من به‌عنوان اجاره می‌پرداختم. در واقع مقامات وزارت اطلاعات در آن زمان با این ترفند می‌خواستند توجیهی برای این بدعت عجیب خود درست کنند و به مردم و جامعه بین‌المللی بگویند کروبی در خانه‌ی اجاره‌ای خودش حصر است. من در نامه‌ای[1] سرگشاده به رئیس دستگاه قضا، این موضوع را نوشتم و تذکر دادم اما نبود گوش شنوایی.

المانیتور: آیا نیازهای خوراکی منزل آقای کروبی را شما برای ایشان خریداری می‌کنید؟

کروبی: بله

المانیتور: چرا شما را از آقای کروبی جدا کردند؟

کروبی: خروج من از حصر برای درمان بود. سپس آقای کروبی را به  ساختمانی در 7 تیر منتقل کردند و 100 روز ایشان در آپارتمانی یک خوابه به همراه 10 مامور بدون دسترسی به نور و هوای تازه بودند. در چنین شرایطی گفتند امکان بازگشت من به حصر نیست. منتظر ماندم تا به خانه امن منتقل شوند، بعد از انتقال باز هم اجازه بازگشت به من ندادند. این بار گفتند دیگر دستوری برای نگهداری شما نیست. ما که از ابتدا دستور قضایی ندیدیم.  از ما اصرار برای ماندن کنار آقای کروبی و از آن‌ها انکار. در آن زمان می‌خواستند آقای کروبی مدت زیادی در تنهایی بماند که ماند. متاسفانه آسیب‌های جسمی بسیاری به‌خاطر وضعیت نگهداری، به ایشان وارد شد و انجام 4 عمل جراحی هم نتوانست آثار آن را مرتفع کند. 

المانیتور: آقای کروبی این روزها چگونه از شرایط کشور با خبر می‌شوند؟

کروبی: تلویزیون دولتی کشور تنها منبع خبری است که آقای کروبی دسترسی دارند که البته آن هم معجونی است از یک بنگاه دروغ پراکنی. دو روزنامه غیر سیاسی هم در اختیار ایشان قرار داده می شود. در عین حال فرزندان در ملاقات‌ها و من به واسطه ترددام اخبار کلی را به ایشان می‌رسانم.

المانیتور: آیا کسانی در دولت یا نزدیک به دولت، پیامی از سوی دولت جدید برای آقای کروبی برده‌اند یا دیداری صورت گرفته است؟

کروبی: آقای دکتر هاشمی وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تنها فرد دولتی ‌است که همسرم را دو بار ملاقات کردند، به‌عبارت دیگر ایشان به ‌واسطه تخصص‌شان همسرم را ویزیت کرده‌اند. این ویزیت نه به‌ واسطه سمت‌شان بلکه بخاطر تخصص‌شان بوده است. محبت و بزرگواری ایشان، ربطی به مجموعه دولت ندارد.

المانیتور : برخورد و نحوه‌ی تعامل زندان‌بان‌ها با آقای کروبی در این چهار سال چگونه بوده؟ آیا با تغییر دولت‌ها تغییری در تعامل یا برخوردها صورت گرفته چه تغییر مثبت و چه تغییر منفی؟

کروبی: تغییر دولت بعد از چند ماه همراه شد با تغییر نیروهای امنیتی و مسئولین حصر. آقای کروبی از ابتدا مشکلی با ماموران نداشتند زیرا آن‌ها را مامور و معذور می‌داند. افرادی که الان مسئولیت حصر و حبس را بر عهده دارند و ما با آنان سر و کار داریم افرادی مودب و محترم هستند. البته دامنه اختیارات آنان بسیار محدود است و تصمیمات جای دیگری گرفته می شود.

المانیتور: شرایط امروز حصر چگونه است؟

کروبی: آقای کروبی امروز در ساختمانی دو طبقه زندانی است، در طبقه‌ی هم‌کف ماموران اطلاعات هستند و در طبقه‌ی بالا آقای کروبی و من زندگی می‌کنیم. ما با فروش آپارتمان شخصی‌مان در مجتمع یاسمن در مهر 1390 این خانه  را در جماران تهیه کردیم. اما وزارت اطلاعات در آن زمان حاضر به انتقال آقای کروبی به منزلش نشد و ایشان را تا بهمن 92 در خانه امن محصور کرد.

المانیتور: آقای کروبی که در شکل‌گیری جمهوری اسلامی نقش داشتند، آیا روزی چنین برخوردی را حدس می‌زدند؟

کروبی: از زمان ازدواج‌ام با آقای کروبی در سال 1341 ایشان درگیر مبارزه بودند، 9 بار در زمان ]حکومت شاه سابق ایران[ گذشته دستگیر شدند. انقلابیون نقش آقای کروبی و پدر شان مرحوم آیت الله آشیخ احمد کروبی را در انقلاب به‌خوبی به یاد دارند. برخلاف کسانی که این روزها وارث انقلاب شده‌اند ما متعلق به‌روزهای سخت و زمستانی انقلاب‌ایم.

ببینید انقلاب شد تا مردم سرنوشت خودشان را به دست خودشان رقم زنند، بنا بود ایران و ایرانی سربلند باشد. حوادثی که در چند سال گذشته به‌نام انقلاب رقم خورد بسیار تاسف انگیز بود، طبیعی بود فردی مانند آقای کروبی که عمرش را برای انقلاب گذاشته تحمل نکند و در جهت اصلاح قدم بردارد. کروبی نمی‌تواست سرخوش از سوابق‌اش به گوشه‌ای بنشیند و به‌خاطر آرامش خود و خانواده‌اش چشم‌اش را بر حوادث ببندد و یا سکوت اختیار کند. ایشان با اعتقاد در این مسیر سخت اصلاح، قدم گذاشتند، چنین روزی را هم پیش‌بینی می‌کردند.

المانیتور: آخرین دیداری که میان آیت الله علی خامنه‌ای و آقای کروبی صورت گرفته مربوط به چه سالی بوده است؟

کروبی: قبل از انتخابات 1388.

المانیتور: به تازگی آقای کروبی پیامی برای آقای روحانی رئیس جمهوری اسلامی فرستاد و در آن تاکید به رعایت حقوق بشر کرده بود منظور از فرستادن این پیام چه بود؟

کروبی: دغدغه آقای کروبی مردم و انسان‌های بی نام و نشانی هستند که این سال‌ها فشار بسیاری تحمل کردند. ایشان در پیام شفاهی‌شان به آقای روحانی یادآور شدند ایشان از این فرصت استفاده و سعی کنند حقوق ملت- اصول مندرج در فصل سوم قانون اساسی اجرایی شود. برای آقای کروبی مسیر همان مسیر است، استوار همچون گذشته. ایشان سخن بسیار دارند . ایشان برای خودش چیزی نمی‌خواهد حتی بارها به ماموران گفتند من را به اوین انتقال دهید تا حکومت مجبور به طی کردن مراحل قانونی شود و زمینه محاکمه‌ام را فراهم سازد. 5 سال است حکومت یک طرفه و از طریق رسانه‌های متعلق به بیت‌المال فرافکنی کرده ، تهمت زده و دروغ گفته، فرصت دفاع و پاسخ‌گویی هم قائل نشده. با این وجود شاهدیم که  تخریب حکومت تاثیری در نگرش مردم نداشته. سخنان سخیف و کودکانه امثال آقای جنتی که بدون محاکمه و دادرسی حکم اعدام صادر می‌کنند  را باید در همین راستا دید. آقای کروبی بارها گفته‌اند که آماده محاکمه طبق اصل 168 قانون اساسی در یک محکمه علنی هستند./