Ana içeriğe atla
Analysis

Erdoğan Somali için neden gemileri yakıyor?

Somaliland ve Etiyopya arasındaki anlaşmaya Türkiye’nin verdiği sert tepki, Somali’deki askeri üs ve ikili ilişkileri koruma kaygısının yanı sıra şaibeli ticari çıkarlara bağlanabilir.
A group of singers perform Somali nationalistic songs during a demonstration in support of Somalia's government following the port deal signed between Ethiopia and the breakaway region of Somaliland at Eng Yariisow Stadium in Mogadishu on January 3, 2024. Somalia vowed to defend its territory after a controversial Red Sea access deal between Ethiopia and the breakaway state of Somaliland that it branded as "aggression". (Photo by ABDISHUKRI HAYBE / AFP) (Photo by ABDISHUKRI HAYBE/AFP via Getty Images)
Oku 

Somali, Türkiye’nin Afrika açılımının en önemli ayağı olarak öne çıkarken, Ankara “defacto” bağımsız olan Somaliland’in “ayrılıkçı” gündemine karşı net bir tutum sergileyerek merkezi hükümetle geliştirdiği ilişkileri feda etmeyeceğini gösterdi. Türk Dışişleri Bakanlığı, Etiyopya ile Somaliland arasında 1 Ocak'ta Addis Ababa'da imzalanan Ortaklık ve İşbirliği Mutabakat Muhtırası’nı Somali’nin bütünlüğüne karşı bir girişim olarak değerlendirdi. Dışişleri’nin açıklamasında, Türkiye’nin mutabakatı endişeyle karşıladığı ve Somali’nin birliği, egemenliği ve toprak bütünlüğüne bağlılığı vurgulandı. Ayrıca Somali ile Somaliland arasındaki anlaşmazlıkların müzakereyle çözümüne yönelik girişimlere destek yinelendi. 

Mutabakat, Kızıldeniz’e erişimi olmayan Etiyopya'nın Somaliland kıyılarında askeri üs ve liman inşa etmesine izin veriyor. Somaliland Başkanı Musa Bihi Abdi buna karşılık Etiyopya'dan resmi tanınma bekliyor. Bu gerçekleşirse Etiyopya Somaliland’in bağımsızlığını tanıyan ilk ülke olacak. Somali Devlet Başkanı Hasan Şeyh Mahmud mutabakatı yok hükmünde sayıp Etiyopya’ya verilecek bir şey olmadığını belirtti. Somali hükümet yetkilileri de sarsılmaz desteğinden dolayı Türkiye’ye teşekkür etti. Somali Dışişleri Bakan Vekili Ali Omar Balad da 11 Ocak’ta Ankara'yı ziyaret ederek Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’la yeni gelişmeleri ele aldı.

Ankara acele etmeme, köşeli açıklamalar ve bağlayıcı tutumlardan kaçınma gibi diplomasiye manevra alanı bırakan temkinliliği bir kenara itti. Hem Somali ile var olan ikili ilişkileri önemseyen hem de yeni aktörler karşısında bu ülkeyi kaybetme korkusunu ele veren bir açıklamaydı. 

Hükümetin Afrika politikalarına vakıf bir kaynak, Al-Monitor’a “Bu kadar hızlı ve keskin bir açıklama beklenmiyordu. Türkiye son zamanlarda Afrika’da etkisini kaybetmeye başladı. Somali’deki askeri üs çok önemseniyor. Bölgedeki siyasal değişimlere bağlı olarak Türkiye avantajlı konumunu kaybetmek istemiyor” dedi. Söz konusu kaynak Ankara’nın tutumunu birkaç faktöre bağladı: 

Access the Middle East news and analysis you can trust

Join our community of Middle East readers to experience all of Al-Monitor, including 24/7 news, analyses, memos, reports and newsletters.

Subscribe

Only $100 per year.