پ.ک.ک در سال 1978 (1356) توسط عبدالله اوجالان و فرماندهانش بوجود آمد و کارش را به مثابه سازمانی مسلح، چپگرا و جدایی طلب آغاز کرد. از آن زمان به تدریج رشد کرد و تبدیل به جنبشی شد که امروز از قدرت سیاسی و نظامی بهره می برد و در میان مناطق کردنشین تمام خاورمیانه پایگاهی مردمی دارد. قیام مسلحانه ی پ.ک.ک در ترکیه از سال 1984 (1363) شروع شد و با فراز و نشیب هایی همراه بوده است که با دوره هایی از جنگ و خونریزی شدید برجسته شده است. در حال حاضر پ.ک.ک در "وضعیت عدم مواجهه" است به عنوان بخشی از تعهدش در قبال "فرایند صلح و ثبات" که دولت حزب عدالت و توسعه (AKP) از سال 2012 آغاز کرده است.
روند جنبش کردها در دو مسیر بطور همزمان در حال حرکت است که هرکدام از شاخه ها به اشکال مختلف خود را تعریف می کنند. اولین شاخه ترکیه است و دومی عراق و سوریه.
در شاخه ی ترکیه اتفاق مهم انتخابات ریاست جمهوری دهم اگوست بود که در آن صلاح الدین دمیرتاش کاندیدای حزب دموکرات خلق (HDP) – شاخه ای از جنبش کردی- به موفقیت بزرگی دست یافت. دمیرتاش به عنوان نایب رئیس حزب دمکرات خلق، 8/9% از آراء را بدست آورد که رای افزایشی بود. او با 44/6% رای که حزبش در انتخابات محلی 30 مارس داشت برنده شد. نتیجه ای که پتانسیل تغییر تعادل موجود و معادلات سیاسی ترکیه را دارد.
در شاخه ی سوریه-عراق، پ.ک.ک به عنوان تنها قدرتی ظاهر شده است که در دو سال گذشته توانایی مقابله با جهادی ها و توقف پیشروی آنها را داشته است. پ.ک.ک از تابستان سال 2012 در روجاوا – منطقه کردنشین شمال سوریه- با جهادی ها جنگیده است. در عراق اما، پ.ک.ک تازه به صحنه وارد شده است؛ در پی اشغال موصل توسط دولت اسلامی و فشار حملاتش به مناطق کردنشین. در زمانی که نیروهای پیشمرگ کرد بدون جنگ مشغول عقب نشینی هستند، پ.ک.ک نیرویی است که دولت اسلامی را متوقف می کند، و مقاومت قابل توجهی در سنجار نشان می دهد.
نمایش نظامی پ.ک.ک در سوریه و عراق این نیرو را به قدرتی شناخته شده در خاورمیانه تبدیل کرد؛ همزمان که موفقیت سیاسی دمیرتاش در ترکیه راه را برای حزب دمکرات خلق باز کرد تا به حزبی کشوری و سراسری ارتقا یابد. هردو این دستاوردها با کمک منابع یکسانی میسر شدند. از اینرو، فهم یکی از شاخه ها، درک بهتری از شاخه دیگر بدست می دهد.
حزب دموکرات خلق میراثدار حزب دموکراسی و صلح (BDP) است اما جانشین آن نیست و به فعالیت قانونی خود ادامه می دهد. حزب دموکراسی و صلح حزبی منطقه ای و کردی است، در حالیکه ادعای حزب دموکراسی خلق (HDP) این است که حزبی است برای تمامی ترکیه. دمیرتاش با کمپین انتخاباتی ای برپایه ی چشم انداز ترکیه ای پلورالیست (کثرت گرا) ، فراگیر، آزادی خواه (لیبرال) و تساوی گرا وارد کارزار شد. او به عنوان کاندیدای قومیت کرد به تکاپو افتاد، اما با اتصال راه حل موضوع کردها به راه حل بحران دموکراسی ترکیه، هرآنچه را برای کردها می خواست برای همه مردم در ترکیه ای متحد هم خواست. دمیرتاش با انجام این کار توانست جبهه اپوزوسیون چپگرایی بسازد که آغوش حزب دموکرات خلق را به روی رای دهندگانی فراتر از رای دهندگان سنتی کُرد گشود. علاوه بر این رهبران حزب دموکراسی خلق نیز با آرایش نیروها و ارائه ی اتحاد میان کردها و چپ ترکیه در حالتی بنیادی به این دستاوردها کمک کردند.
در نتیجه، دمیرتاش توانست یک میلیون رای به 8/2 میلیون رای حزبش که در انتخابات شهرداری بدست آمده بود اضافه کند. این آراء نشان دهنده این است که حزب ایجاد پیوند با ترک های غرب کشور را شروع کرده است.
رای دمیرتاش آرای این حزب را تا حدنصاب زیر 10% رساند که لازم است احزاب داشته باشند تا به کرسی های پارلمانی در انتخابات عمومی دست پیدا کنند. بدون شک حمایت علویان واقعگرا و حامیان چپگرای اپوزوسیون اصلی یعنی حب خلق جمهوری خواه (CHP) از دمیرتاش موقعیت او را تثبیت کرد؛ کسانی که در اعتراض به تصمیم حزب خلق جمهوری خواه در همسویی با حزب عمل ناسیونال (MHP) و معرفی کاندیدای مشترکی چون اکمل الدین احسان اوغلو به حزب دموکراسی خلق رای دادند.
معمولاً بطور سنتی احزاب کرد ترکیه حدود 5 تا 6% آراء را بدست می آورند که این رقم آنها را زیر حدنصاب پارلمانی نگه می دارد. آنها برای برداشتن مانع حدنصاب 10% در انتخابات سراسری با کاندیداهای مستقل وارد رقابت شدند سپس در انتخابات پارلمان تحت لوای پرچم حزب دوباره در یک گروه جمع شدند. حالا برای اولین بار، احتمال ورود نمایندگان حزب دموکراسی خلق به عنوان یک حزب در انتخابات 2015 در حال افزایش است. در صورتی که حزب دموکراسی خلق به عنوان یک حزب وارد صحنه و موفق شود از الزامات رای گیری گذر کند، امکان دارد تعادل سیاسی در ترکیه به زیان حزب عدالت و توسعه (AKP) تغییر کند. از حزب دموکرات خلق واجد شرایط انتظار می رود از اکثریت کرد جنوب شرقی ترکیه حداقل 20 کرسی اضافی پارلمان را برای حزب بدست بیاورد. با توجه به چرخش آرا در سیستم آرای الکترال، این کرسی ها تا به حال در دست حزب عدالت و توسعه مانده است؛ حزبی که در منطقه ی جنوب شرق تنها حزبی است که با جنبش کردها رقابت می کند. تعداد بیست کرسی کمتر برای حزب عدالت و توسعه در پارلمان آینده می تواند حزب حاکم را از درجه ی اکثریت پایین بیاورد. حزب حاکم برای اینکه بتواند بطور یک جانبه قانون اساسی جدیدی ارائه دهد و نظام ریاست جمهوری که رجب طیب اردوغان در آرزوی آن است را معرفی کند به اکثریت نیاز دارد وگرنه قانون اساسی به رفراندوم گذاشته می شود.
برای دستیابی به همه اینها، حزب دموکرات خلق باید گام های بلندی بردارد تا به حزبی اصلی با اقبال ملی تبدیل شود. این اتفاق بستگی به تحقق شرایط مشخصی دارد:
اول آنکه این حزب به زمان نیاز دارد، به این معنی که انتخابات سراسری نباید زودتر از موعد باشد و باید طبق برنامه در ماه ژوئن 2015 برگزار شود . دوم اینکه "وضعیت عدم مواجهه" باید ادامه یابد. سوم، خط سیاسی اپوزوسیون ضد دولتی حزب باید حفظ و تقویت شود. و در آخر، پایگاه حزب باید به گونه ای تغییر یابد تا فرهنگ سیاسی فراگیر و تازه ای را پذیرا باشد که در آن نیازمندی های کردها به عنوان بخشی از چشم انداز مشترک یک ترکیه دموکراتیک دیده و تعریف شود.
در حال حاضر دو بازیگر اصلی کردها در حال ایستادگی هستند، بال مسلح پ.ک.ک و رهبر زندانی شان اوجالان. بال قانونی و سیاسی آنها می تواند به عنوان بال سوم عمل کند و با چاشنی حمایت از ترکیه غربی، احتمال ترغیب شدن گرایشان پلورالیستی را افزایش دهد.
تنها نیروی مبارز در برابر دولت اسلامی
سیاست های دولت حزب عدالت و توسعه روند نفوذ فزاینده ی جنبش کردها در ترکیه و منطقه را تسریع کرده است. این روند در ترکیه در خلال "فرایند صلح و ثبات" اتفاق افتاد. حال آنکه در سوریه، عاملی که به این نفوذ سرعت داد خصومت دولت آنکارا با خودمختاری حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) – شاخه ی پ.ک.ک در سوریه- بود که از تابستان سال 2012 آغاز شده است.
حزب اتحاد دموکراتیک بارها ادعا کرده است که جبهه النصره و جهادی های دولت اسلامی – که در تابستان 2012 به کردهای سوریه حمله کردند- از حمایت آنکارا برخوردارند و اجازه دارند برای پایه گذاری حملات شان از قلمرو ترکیه استفاده کنند.
این ادعاها کاملاً درست هستند. تصور اینکه گروه های جهادی بتوانند در مناطقی چون رأس العین، کوبانی و افرین در همسایگی ترکیه بدون استفاده از قلمرو ترکیه چنین فشار نظامی بر واحد حفاظت خلق (YPG) – شاخه نظامی PYD- وارد کنند مشکل است. با این اوصاف، حزب اتحاد دموکراتیک تا به امروز توانسته در این سه منطقه پابرجا بماند و بیش از دو سال در مقابل جهادی ها مقاومت کند. اگرچه، مدتها قبل از اینکه دولت اسلامی موصل را اشغال کند، پ.ک.ک به خاطر نبردی که در روژاوا داشت ثابت کرده بود که باید به عنوان تنها نیروی مبارز خاورمیانه برای جنگ دربرابر دولت اسلامی شناخته شود.
نیروهای کرد سوریه باعث شگفتی جهانیان شده اند، نه فقط به خاطر مقاومت در برابر جهادی ها بلکه با زنان جنگجویشان. حزب اتحاد دموکراتیک علیه تفکر وحشی و بدوی که زنان را اسیر می کند و به عنوان همخوابه می فروشد، تفکر سکولاری نشان داده است که از برابری جنسیتی استقبال می کند. این برداشت با تصویر بین المللی آنها همخوانی دارد.
از طرف دیگر در عراق، پ.ک.ک برای تشکیل اتحاد نظامی ملی علیه تهدید جهادی ها در کردستان عراق، اختلافات اش را با حزب دموکراتیک کردستان کنار گذاشته است.
این موضوع که افکار عمومی غرب در حال بحث برسر احتمال حذف پ.ک.ک از فهرست سازمان های تروریستی است نشان می دهد مبارزه پ.ک.ک علیه جهادی ها تا چه اندازه این حزب را با جایگاه بین المللی است هماهنگ کرده است.
